H Γαστροϊσοφαγική Παλινδρόμηση όπως την αντιλαμβάνεται ο πνευμονολόγος
Γράφει ο Κωνσταντίνος Μ. Πηγάκης*
Εκδηλώνεται με αίσθημα καύσου στον οισοφάγο, που οφείλεται στην παλινδρόμηση όξινου γαστρικού περιεχομένου. Στη παθοφυσιολογία της νόσου περιλαμβάνεται η χάλαση του κάτω σφιγκτήρα του οισοφάγου (ΚΣΟ), που επιτρέπει την παλινδρόμηση γαστρικού περιεχομένου στον αυλό του και την πρόκληση βλάβης στον βλεννογόνο του. Σε μερικές περιπτώσεις, η παλινδρόμηση οφείλεται σε αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση, που υπερνικά τις αντιστάσεις του σφιγκτήρα. Μερικές τροφές (όπως τα λιπαρά εδέσματα, τα καρυκεύματα, το πιπέρι, το σκόρδο και τα κρεμμύδια, το αλκοόλ, η σοκολάτα, ο καφές, το τσάι) και μερικά φάρμακα (όπως τα αντιχολινεργικά, τα βαρβιτουρικά, η καφεΐνη, οι αποκλειστές ασβεστίου, η νικοτίνη, και η θεοφυλλίνη) ευνοούν την χάλαση του οισοφαγικού σφιγκτήρα.
Διάγνωση.
Οι ασθενείς με ΓΟΠ εμφανίζονται με ποικιλία συμπτωμάτων:
· οισοφαγικά συμπτώματα με/χωρίς βλάβη στον βλεννογόνο
· βλάβη του βλεννογόνου χωρίς συμπτώματα
· περιορισμένος αριθμός συμπτωμάτων με εκτεταμένες, εκτός οισοφάγου, εκδηλώσεις.
Στα συμπτώματα της ΓΟΠ συμπεριλαμβάνονται:
· αίσθημα οπισθοστερνικού καύσου, που ακτινοβολεί προς τον λαιμό,
· ανάρροια των γαστρικών όξινων περιεχομένων μέχρι το στόμα, οπότε αναφέρονται συμπτώματα δυσάρεστης γεύσης,
· Τα συμπτώματα επιδεινώνονται με τα πλούσια σε λιπαρά γεύματα, στην ύπτια θέση, μετά από βαριά γεύματα ή κατανάλωση καπνού και αλκοόλ.
Από όλα τα συμπτώματα της ΓΟΠ, εκείνο του αισθήματος οπισθοστερνικού καύσου και της ανάρροιας γαστρικού περιεχομένου έχουν την μεγαλύτερη ειδικότητα στη διάγνωση της ΓΟΠ.
Επιπλοκές από το αναπνευστικό
Οι αναπνευστικές εκδηλώσεις της όξινης παλινδρόμησης περιλαμβάνουν:
· το βρογχικό άσθμα,
· τον βήχα,
· την πνευμονική ίνωση,
· τις αναπνευστικές λοιμώξεις,
· την φαρυγγίτιδα,
· το βράγχος (βραχνάδα) της φωνής,
· την παραρινοκολπίτιδα,
· το κοκκίωμα των φωνητικών χορδών,
· την υπογλωττιδική στένωση,
· την λαρυγγίτιδα,
· την χρόνια βρογχίτιδα,
· την ανεξήγητη θωρακαλγία
Χρόνιος βήχας
Ο χρόνιος βήχας είναι σύμπτωμα που καταγράφεται στο 3-40% του πληθυσμού. Στις συχνότερες αιτίες του περιλαμβάνεται το άσθμα, η ΓΟΠ και η ρινίτιδα. Περίπου 20% των μη καπνιστών, με χρόνιο βήχα, και φυσιολογική ακτινογραφία θώρακος, έχουν ΓΟΠ είτε ως μοναδικό αίτιο του βήχα τους ή σε συνδυασμό με άλλα αίτια χρόνιου βήχα. Η παθοφυσιολογία του βήχα που επάγεται από ΓΟΠ δεν έχει διεξοδικά διερευνηθεί, αλλά εμπλέκονται μικροεισροφήσεις, στις οποίες οφείλεται η έκθεση του βρογχικού δένδρου σε οισοφαγικά όξινα περιεχόμενα, καθώς επίσης και το δια του πνευμονογαστρικού τραχειοβρογχικού αντανακλαστικού. Η παρουσία βήχα ως πρώτη εκδήλωση ΓΟΠ δεν είναι σπάνια. Σημειώνεται ότι ο βήχας μπορεί να προκαλέσει ανάρροια, περιπλέοκοντας περαιτέρω την κατάσταση. Δεν υπάρχουν διαγνωστικά πρότυπα για τον επαγόμενο από ΓΟΠ βήχα, αλλά ο αποκλεισμός συνήθων αιτίων του βήχα, όπως το άσθμα και η ρινική καταρροή είναι ουσιώδης.
Ασθμα
Η σχέση μεταξύ ΓΟΠ και άσθματος τεκμηριώνεται σε πληθώρα μελετών, με τις οποίες δείχνεται η υψηλή επίπτωση της όξινης παλινδρόμησης στον οισοφάγο ασθματικών ασθενών και η παρατηρούμενη βελτίωση μετά την θεραπεία με PPI. Ποσοστό 80% των ασθνεών με άσθμα φαίνεται ότι πάσχουν από ΓΟΠ. Ο μηχανισμός, μέσω του οποίου η ΓΟΠ προκαλεί άσθμα είναι άγνωστος, αλλά η πλέον αποδεκτή θεωρία σχετίζεται με την ικανότητα της όξινης παλινδρόμησης να προκαλεί βρογχική αντιδραστικότητα. Αυτό, φαίνεται ότι, προκαλείται μέσω μικροεισροφήσεων και μέσω αντανακλαστικών του πνευμονογαστρικού. Τα χρησιμοποιούμενα για τη θεραπεία του άσθματος φάρμακα μπορούν να παροξύνουν την παλινδρόμηση και να επιδεινώσουν την κατάσταση, καθώς έχει δειχθεί ότι οι β2-διεγέρτες προκαλούν δοσοεξαρτώμενη μείωση της πιέσεως του ΚΣΟ. Η διάγνωση του στη ΓΟΠ οφειλόμενου άσθματος βασίζεται, κυρίως, στην κλινική εικόνα. Όπως στο εκδηλούμενο με βήχα χρόνιο άσθμα, τα συμπτώματα της ΓΟΠ μπορεί να απουσιάζουν. Η, έτσι, ονομαζόμενη "κλινικώς σιωπηρή ΓΟΠ" αναδείχτηκε σε μια μελέτη, στην οποία 62% των ασθματικών είχαν όξινη παλινδρόμηση χωρίς κλινικά συμπτώματα.
Ιδιοπαθής πνευμονική ίνωση
Η ιδιοπαθής πνευμονική ίνωση, ΙΠΙ, είναι σοβαρή μορφή διάμεσης πνευμονοπάθειας, άγνωστης αιτιολογίας, που έχει συσχετιστεί με ΓΟΠ. Σε μελέτες έχει βρεθεί ότι οι ασθενείς με οισοφαγίτιδα έχουν μεγαλύτερη επίπτωση πνευμονοπαθειών, συμπεριλαμβανομένης και της πνευμονικής ίνωσης
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Μ. ΠΗΓΑΚΗΣ, MD, BSc, MSc(c)
ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ – ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ
ΙΑΤΡΟΣ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑΣ ΠΡΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ
Δ/ΝΤΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ CRETA INTERCLINIC
Τηλέφωνα επικοινωνίας 2815107970 και 6940275080
email: k_pigakis@yahoo.gr.
Ιστοσελίδα: http://www.breatheasy.gr