Μόνο ένας από τους υψηλούς προσκεκλημένους της G20, όπως αναφέρει η Deutsche Welle, δεν πήγε στην πανηγυρική συναυλία το βράδυ της Παρασκευής, στην Φιλαρμονική του Έλβα του Αμβούργου, ένα εκπληκτικό φουτουριστικό αρχιτεκτόνημα, με την 9η Συμφωνία του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν στο πρόγραμμα, ήταν ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταίπ Ερντογάν. Προτίμησε να ακολουθήσει το δικό του πρόγραμμα διμερών επαφών.

Αμφισβητεί τη δέσμευσή του

Ωστόσο, δεν πρόλαβε να στεγνώσει το μελάνι κάτω από το κοινό ανακοινωθέν και στη συνέντευξη τύπου χθες βράδυ αμφισβήτησε την ίδια την υπογραφή του. Είπε ότι έκανε σαφές στην καγκελάριο Μέρκελ και τον Γάλλο πρόεδρο Μακρόν ότι η Τουρκική Εθνοσυνέλευση δεν πρόκειται να επικυρώσει τη Συμφωνία των Παρισίων για την Κλιματική Αλλαγή, μέχρις ότου εκπληρωθούν οι υποσχέσεις που έχουν δοθεί στη χώρα του.

Ο Τούρκος πρόεδρος αναφερόταν στην υπόσχεση που του είχε δώσει ο τέως Γάλλος πρόεδρος Ολάντ, ότι η Τουρκία παρά το ότι ανήκει στις αναπτυγμένες χώρες δεν θα καταβάλει το ποσό που της αναλογεί για την εφαρμογή της συμφωνίας σαν να ήταν βιομηχανική χώρα. Η εξαγγελία Ερντογάν εντάσσεται μεταξύ άλλων και στο οριακό επίπεδο των γερμανοτουρκικών σχέσεων, που έγινε για άλλη μια φορά σαφές μετά και τη νέα απαγόρευση της γερμανικής κυβέρνησης προς τον τούρκο πρόεδρο να μιλήσει στο Αμβούργο σε συμπατριώτες του. 

«Εάν ζούμε σε ένα κόσμο ελευθερίας», τόνισε ο Ερντογάν στη συνέντευξη τύπου, «τότε οι άνθρωποι που δεν επιτρέπουν σε ένα πρόεδρο μιας χώρας που τον εξέλεξε με ποσοστό 52%  να διοργανώσει ομιλία, τότε λυπάμαι, αλλά δεν θα έπρεπε να ομιλούν για ελευθερία».

Στο προσφυγικό ο Τούρκος πρόεδρος εξαπέλυσε μύδρους εναντίον της ΕΕ ότι ενώ του υποσχέθηκε 6 δισ. ευρώ, η χώρα του δεν έχει πάρει μέχρι τώρα παρά μόνο 800 εκατ. ευρώ. «Μας ρωτούν, πού είναι τα πρότζεκτ, δεν τα έχουμε δει. Ε, λοιπόν τους λέμε ότι τα πρότζεκτ έχουν ήδη εφαρμοστεί. Ελάτε να τα δείτε στο Κιλίς, στο Γκαζιαντέπ. Εάν επισκεφτείτε τα κοντέινερ και τα προσφυγικά καταλύματα, θα δείτε πως καλύπτονται οι ανάγκες εκπαίδευσης και υγείας των ανθρώπων».  

Απογοήτευση για το Κυπριακό

Δηλώσεις έκανε ο Τούρκος πρόεδρος και για το Κυπριακό, εκφράζοντας την απογοήτευσή του για την έκβαση των τελευταίων συνομιλιών. «Η Τουρκία κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια ως εγγυήτρια δύναμη για δίκαιη, περιεκτική και βιώσιμη λύση του Κυπριακού. Μαζί με την "Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου", τόσο στο Σχέδιο Ανάν όσο και στην τελευταία διαδικασία, όπως υποσχέθηκα, ήμασταν ένα βήμα μπροστά, αλλά παρά τις προσπάθειές μας η Διάσκεψη για το Κυπριακό που ξεκίνησε στις 28 Ιουνίου κατέληξε χωρίς αποτέλεσμα. Οι αφιλοκερδείς προσπάθειες, οι ειλικρινείς και μετριοπαθείς κινήσεις της Τουρκίας δεν είχαν ανταπόκριση», δήλωσε ο Ερντογάν.

Και συνέχισε: «Η αλήθεια είναι ότι αισθανόμαστε μεγάλη λύπη. Η εικόνα αυτή που φτάσαμε έπειτα από τις μεγάλες προσπάθειες έχει αποκαλύψει ότι είναι αδύνατο να βρεθεί λύση στο Κυπριακό εντός των παραμέτρων του ΟΗΕ. Πλέον δεν υπάρχει νόημα να επιμένουμε σε αυτές τις παραμέτρους. Η Τουρκία  ωστόσο και πάλι θα συνεχίσει να συνεχίσει να συμβάλλει στη λύση του Κυπριακού με διαφορετικές παραμέτρους. Αναμένουμε την ίδια στάση από όλες τις πλευρές. Σε περίπτωση που δεν γίνει, αναμφίβολα θα αρχίσουμε να σκεφτόμαστε το σχέδιο Β' και το σχέδιο Γ'. Οπωσδήποτε θα γίνουν οι απαραίτητες αξιολογήσεις σε αυτό το θέμα και θα ανακοινώσουμε το αποτέλεσμα στους συνομιλητές μας και στην κοινή γνώμη».

Τι εννοεί

Τι εννοεί, όμως, ο Ερντογάν ή, καλύτερα, τι έχει στο μυαλό του λέγοντας «σχέδιο Β' και Γ'»; Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Τούρκος πρόεδρος φαίνεται να προσανατολίζεται πλέον, μετά το ναυάγιο στο Κραν-Μοντανά, στην αναβολή του σχεδίου για διζωνική-δικοινοτική ομοσπονδία στην Κύπρο. Το εν λόγω σχέδιο είχε προκριθεί από τον ΟΗΕ εδώ και χρόνια, ωστόσο μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων φαίνεται πως πλέον μπαίνει στον «πάγο» -και μάλιστα για άγνωστο χρονικό διάστημα.

Τι σημαίνει αυτό; Ότι, με τις ευλογίες του Ερντογάν, θα προκριθεί από την Τουρκία μια λύση που θα προβλέπει ότι στην Κύπρο θα υφίστανται δύο ανεξάρτητα κράτη, με διαφορετική εκπροσώπηση διεθνώς, και όχι ένα κράτος με μία Αρχή, όπως ήταν ο πρότερος στόχος.

Προς αυτή την κατεύθυνση -και ενδεχομένως αυτό να είναι το «σχέδιο Γ'»- το άλλο σενάριο που φαίνεται πως θα τεθεί κάποια στιγμή επί τάπητος είναι η προσάρτηση των κατεχομένων στην Τουρκία. Από τη στιγμή, δηλαδή, που δεν θα υπάρχει φως στο τούνελ για μια εξεύρεση λύσης κοινά αποδεκτής, η Τουρκία θα κάνει «κομμάτι της» τη βόρεια Κύπρο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Πάντως, κατά τις ίδιες πληροφορίες, οι παραπάνω εξελίξεις είναι άγνωστο πότε θα πυροδοτηθούν, με δεδομένο ότι στην όλη υπόθεση του Κυπριακού δεν εμπλέκονται μόνο η Τουρκία και η Κύπρος, αλλά και η Ελλάδα, η Βρετανία και, φυσικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ειδικά για την ΕΕ, η κατάσταση που διαμορφώνεται ίσως εξελιχθεί σε βρόχο, και αυτό γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτή τη στιγμή στους κόλπους της ανήκει ένα κράτος -η Κύπρος- που μόνο «ένα» δεν είναι, από τη στιγμή που υπάρχει δεδομένο κατοχής στο βόρειο τμήμα του νησιού. 

Γεωτρήσεις ενόψει στην κυπριακή ΑΟΖ

Την ίδια στιγμή, δεν πρέπει να λησμονείται το γεγονός -πάντα σε σχέση με το Κυπριακό- ότι μέσα στην ερχόμενη εβδομάδα είναι προγραμματισμένο να ξεκινήσουν οι εργασίες γεώτρησης στο οικόπεδο 11 της κυπριακής ΑΟΖ από το υπερσύγχρονο σκάφος West Capella, παρά τις έντονες αντιρρήσεις της Τουρκίας. 

Η Λευκωσία με NAVTEX έχει διαμηνύσει ότι όλα τα παραπλέοντα πλοία πρέπει να αποφεύγουν να εισέρχονται στη συγκεκριμένη περιοχή κατά τη διάρκεια των γεωτρήσεων. Η γεώτρηση αυτή σηματοδοτεί το πέρασμα σε νέα φάση της προσπάθειας εντοπισμού και εκμετάλλευσης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων που εκτιμάται οτι βρίσκονται στα οικόπεδα που γειτνιάζουν με την αιγυπτιακή ΑΟΖ και το τεράστιο κοίτασμα Zohr.

Τα δικαιώματα του οικοπέδου 11 ανήκουν στην κοινοπραξία Total/ENI, που έχει επενδύσει πολλά στην κυπριακή ΑΟΖ, καθώς η ΕΝΙ είναι που πέτυχε να εντοπίσει το αιγυπτιακό κοίτασμα Zoρ σε μικρή απόσταση από την περιοχή που θα γίνει η τώρα η γεώτρηση.

Υπενθυμίζεται ότι η Τουρκία είχε εξαπολύσει απειλές ότι θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για «την προστασία των συμφερόντων της και των συμφερόντων των Τουρκοκυπρίων», με αφορμή την έναρξη των γεωτρήσεων, και συνεπώς αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον το τι θα πράξει όταν «βάλει μπρος» το υπερσύγχρονο πλοίο-γεωτρύπανο West Capella.

Συγκαλεί το Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής ο Κοτζιάς

Στον απόηχο της αποτυχίας εξεύρεσης λύσης για το Κυπριακό, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς θα ενημερώσει αναλυτικά αύριο, στις 5.00 μ.μ, τους εκπροσώπους όλων των κομμάτων που συμμετέχουν στο Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΣΕΠ) για τις πρόσφατες εξελίξεις.

Ο κ. Κοτζιάς συγκαλεί το ΕΣΕΠ τρεις μέρες μετά το ναυάγιο της πενταμερούς Διεθνούς Διάσκεψης για το Κυπριακό που διεξήχθη στο Κραν-Μοντανά της Ελβετίας.

Ο υπουργός Εξωτερικών θα αναφερθεί στις προσπάθειες που κατέβαλε η ελληνική πλευρά επί ένα δεκαήμερο και προσέκρουσαν -κατά την άποψή της- στην αδιάλλακτη στάση της Τουρκίας η οποία, όπως τόνισε σε ανακοίνωσή του χθες το ΥΠΕΞ, διέψευσε όλους όσους είχαν ελπίσει ότι κάτι θα άλλαζε στη στάση της, οδήγησε σε αδιέξοδο και τίναξε στο αέρα τη Διάσκεψη, αποκαλύπτοντας και επιβεβαιώνοντας τις πραγματικές της προθέσεις που στρέφονται ενάντια στο διεθνές δίκαιο και τις αποφάσεις του ΟΗΕ.

Ο κ. Κοτζιάς θα αποσαφηνίσει επίσης ότι παρά τη μη επίτευξη του στόχου, η Ελλάδα θα συνεχίσει να εργάζεται ανυποχώρητα με όλα τα μέσα που διαθέτει για μία δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού σε στενή συνεργασία με την Κυπριακή Δημοκρατία, τον ΟΗΕ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.