Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία για το πώς οι πολίτες βλέπουν θεσμούς όπως ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση, αλλά και πώς αντιλαμβάνονται τη δική τους οικονομική θέση. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι διαφοροποιήσεις που συνδέονται με τα πολιτικά πιστεύω, το εισόδημα αλλά και την ηλικία.

Οι νεότερες γενιές φαίνεται πως αντιμετωπίζουν με περισσότερο σκεπτικισμό την Ευρωπαϊκή Κοινότητα και το ενιαίο νόμισμα, ωστόσο οι ερευνητές επισημαίνουν πως δεν έχει πάρει τέτοια διάσταση για να μιλάμε για γενεαλογικό χάσμα, όπως αναφέρει το ethnos.gr. 

Τομή ο Νοέμβριος

Από τις απαντήσεις στα ερωτήματα φαίνονται ξεκάθαρα και οι μετατοπίσεις που παρατηρούνται τον Νοέμβριο σε σχέση με τον περσινό Απρίλιο (όπου είχε γίνει το πρώτο μέρος των ερωτήσεων). Είχαν μεσολαβήσει οι εξελίξεις του καλοκαιριού και η έρευνα έρχεται να φωτίσει το πώς αυτές επηρέασαν τους πολίτες.

Οι σταθερές και οι νέες αξίες

Υποχωρεί το ποσοστό εμπιστοσύνης σε θεσμούς όπως ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση, ωστόσο παραδοσιακές αξίες όπως η οικογένεια παραμένουν πανίσχυρες. Την ίδια στιγμή, οι εξελίξεις στο Προσφυγικό φαίνεται πως επηρεάζουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.

Μία σειρά πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων της περσινής χρονιάς φαίνεται πως έπαιξαν σημαντικό ρόλο στο πώς αντιλαμβάνονται οι πολίτες -κυρίως οι νεότερες ηλικίες- συγκεκριμένους θεσμούς. Ετσι:

• Η συντριπτική πλειοψηφία (98,7%) δηλώνει πως εμπιστεύεται «πολύ ή αρκετά» την οικογένεια και τις Ενοπλες Δυνάμεις (80,8%).

• H εμπιστοσύνη στον θεσμό του πρωθυπουργού μειώθηκε από 71,2% τον Απρίλιο σε 56,4% τον Νοέμβριο. Αντιστοίχως, μειώθηκε η εμπιστοσύνη στο Κοινοβούλιο, από 50,5% σε 45,5% και στην κυβέρνηση από 62,5% τον Απρίλιο υποχώρησε στο 48% τον Νοέμβριο.

• Το ποσοστό εμπιστοσύνης στην ΕΕ μειώθηκε, από 46,8% σε 44,6%. Την εμπιστεύονται περισσότερο άτομα ηλικίας άνω των 65 (59,3% στην έρευνα του Νοεμβρίου) και λιγότερο άτομα ηλικίας 18-24 (ποσοστό 31,4%).

• Μικρή άνοδος -από το 31,8% στο 28,7%- η εμπιστοσύνη στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, καθώς μεσολάβησε δραστηριοποίηση πολλών από αυτές στις πύλες εισόδου των προσφύγων. Ειδικότερα, στους κατοίκους Αιγαίου - Κρήτης η διαφορά είναι αισθητά μεγαλύτερη, από 22,3% σε 30,9%.

Οι νέοι γκρινιάζουν για την ΕΕ

Μειωμένο κατά εννιά ποσοστιαίες μονάδες είναι το ποσοστό όσων αποτιμούν «θετικά ή μάλλον θετικά» τη συμμετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Συγκεκριμένα το ποσοστό μειώθηκε από 69% τον Απρίλιο σε 59,9% τον Νοέμβριο, ενώ σημαντικές διακυμάνσεις καταγράφονται ανάλογα με το εισόδημα αλλά και την ηλικία.

• Είναι χαρακτηριστικό πως ο ένας στους δύο νέους από 18 έως 24 ετών αποτιμά «αρνητικά ή μάλλον αρνητικά» τη συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, ενώ υψηλό είναι το ποσοστό αυτό και στα άτομα από 25 έως 29 ετών (φτάνει το 42,3%).

• Οι αρνητικές απαντήσεις κυριαρχούν στους ψηφοφόρους του ΚΚΕ (φτάνουν το 78,3%), ενώ αντιθέτως το υψηλότερο ποσοστό θετικών απαντήσεων καταγράφεται στους ψηφοφόρους του Ποταμιού. Σε γενικές γραμμές όσοι προσδιορίζονται ως αριστεροί αποτιμούν σε μεγάλο ποσοστό αρνητικά τη συμμετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση (περίπου ο ένας στους τρεις εκφράζει θετική γνώμη).

• Επίσης και οι αγρότες σε ποσοστό 56,9% αποτιμούν «αρνητικά ή μάλλον αρνητικά» τη συμμετοχή.

Τα εισοδήματα των 500 ευρώ δεν φοβούνται... τη δραχμή

Παραμονή στο ευρώ προτιμά η πλειοψηφία των ερωτηθέντων, ωστόσο το ποσοστό έχει υποστεί μείωση κατά σχεδόν εννιά ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα. Συγκεκριμένα το 65,3% εκτιμά πως θα ήταν καλύτερα η παραμονή στο ευρώ (από 73,9% τον Απρίλιο), ενώ το ίδιο διάστημα οι υποστηρικτές της επιστροφής στη δραχμή πήγαν από 20,7% στο 28,5%.

• Oι «οπαδοί» της δραχμής υπερτερούν σε όσους έχουν εισόδημα έως 500 ευρώ (φτάνουν το 48,8%), ενώ στον αντίποδα παραμονή στο ευρώ επιθυμεί το 90% όσων εισπράττουν πάνω από 3.000 ευρώ τον μήνα.

• Το υψηλότερο ποσοστό όσων δηλώνουν υπέρ του ευρώ καταγράφεται στο Ποτάμι (αγγίζει το 97,8%), στη Νέα Δημοκρατία (94,7%) και στη Δημοκρατική Συμπαράταξη (92,3%). Αντιθέτως, το 70% των ψηφοφόρων της Χρυσής Αυγής επιλέγει εθνικό νόμισμα.

• Επιστροφή στη δραχμή προτιμά το 52,7% όσων αυτοπροσδιορίζονται ως αριστεροί, ωστόσο στην Κεντροαριστερά αλλάζουν τα δεδομένα και το 64,9% λέει «ναι» στο ευρώ. Σχεδόν μοιρασμένοι είναι οι άνεργοι, ενώ σημαντικά ποσοστά αμφισβήτησης του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος παρατηρούνται στους φοιτητές και τους δημοσίους υπαλλήλους (τουλάχιστον ένας στους τρεις προτιμά εθνικό νόμισμα).

Θέλουν λιγότερους φόρους ακόμα και με κόστος την κρατική μέριμνα

Ορατά σημάδια κόπωσης παρατηρούνται σε ένα σημαντικό τμήμα της κοινής γνώμης από το ύψος της φορολογίας.

• Μάλιστα με βάση την έρευνα για πρώτη φορά υπερισχύει το ποσοστό όσων δηλώνουν πως η φορολογία πρέπει να είναι χαμηλή, έστω και αν υπάρχει λιγότερη κρατική μέριμνα (έφτασε το 45,7 % από 39,2 %). Αντιθέτως το ποσοστό όσων δηλώνουν πως πρέπει να υπάρχει υψηλή φορολογία και ισχυρό κράτος πρόνοιας υποχωρεί από το 49,7 % στο 41,6%. Μάλιστα παρατηρείται και ένα παράδοξο, καθώς χαμηλή φορολογία με λιγότερη κρατική μέριμνα ζητά το 59% όσων βγάζουν έως 500 ευρώ. Την ίδια στιγμή περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες που έχουν εισοδήματα από 1.000 έως 2.000 ευρώ λένε «ναι» σε ένα ισχυρό κράτος πρόνοιας ακόμα και αν αυτό συνεπάγεται φόρους.

• Να σημειωθεί πως πάνω από τους μισούς αγρότες και το 54,1% των νοικοκυρών απαντούν θετικά σε μικρότερους φόρους ακόμα και με λιγότερη κρατική μέριμνα. Υπέρμαχοι της κοινωνικής μέριμνας ακόμα και αν αυτό συνεπάγεται περισσότερα χρήματα στην Εφορία είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι σε ποσοστό 56,8%.

Την ίδια στιγμή λιγότερους φόρους με χαμηλότερη κρατική μέριμνα επιθυμεί το 64,2% όσων δηλώνουν πως είναι πολιτικά στον χώρο της Δεξιάς. Αντιθέτως, ισχυρό κράτος πρόνοιας με υψηλή φορολογία επιθυμεί το 47,7% όσων δηλώνουν πως είναι στην Αριστερά και το 48,2% των κεντροαριστερών.

Κερδίζει έδαφος το «ρωσικό κόμμα»

Μόνο ο ένας στους δύο ερωτηθέντες διαφωνεί με την άποψη πως τα συμφέροντα της Ελλάδας θα μπορούσαν να διασφαλιστούν μέσα από τη «σύσφιξη» των σχέσεων με κάποια άλλη χώρα. Και μπορεί το ποσοστό αυτό να αυξήθηκε οριακά μέσα σε ένα οκτάμηνο (από 47,4% σε 51,2%), ωστόσο έχει ενδιαφέρον το ότι ένα σημαντικό τμήμα των ερωτηθέντων προτιμά μια προνομιακή σχέση με κάποια άλλη χώρα αντί της συμμετοχής στην Ευρωζώνη.

• Εντύπωση προκαλεί η διαφορά που καταγράφεται στους νέους από 18 έως 24 ετών που σε ποσοστό 42,9% προτιμούν στροφή στη Ρωσία. Το ποσοστό αυτό στο σύνολο των ερωτηθέντων δεν ξεπερνά το 24,5% και μάλιστα έχει υποχωρήσει σε σχέση με τον Απρίλιο, που έφτανε το 30% (τότε είχε φουντώσει η συζήτηση για τον αγωγό και για άλλα θέματα οικονομικής συνεργασίας).

• Από την έρευνα προκύπτει πως υψηλό είναι το ποσοστό όσων προτιμούν συμμαχία με τη Ρωσία σε όσους παίρνουν έως 500 ευρώ (φτάνει το 38%), στους φοιτητές (αγγίζει το 46,2%) και στους κατοίκους της Βόρειας Ελλάδας (ανέρχεται σε 33,8%).

• Τέλος να σημειωθεί πως λιγότεροι από τους μισούς ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ διαφωνούν με την άποψη πως τα συμφέροντα της χώρας θα μπορούσαν να διασφαλιστούν περισσότερο με μία προνομιακή σχέση με άλλη χώρα (εκτός της συμμετοχής στην Ευρωζώνη). Την ίδια στιγμή το ποσοστό αυτό αγγίζει το 88,2% στη Δημοκρατική Συμπαράταξη και το 77,8% στο Ποτάμι.

Το διαΝΕΟσις: Μία δεξαμενή σκέψης για ανάπτυξη με κοινωνική συνοχή

Ενα «think tank» γεννήθηκε, που στόχο έχει να απαντήσει σε ένα θεμελιώδες ερώτημα. Το ερώτημα αυτό δεν είναι άλλο από το «πώς να έρθει στη χώρα η ανάπτυξη, διατηρώντας παράλληλα την κοινωνική της συνοχή;». Πρόκειται για το διαΝΕΟσις, έναν ανεξάρτητο μη κερδοσκοπικό ερευνητικό οργανισμό με ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων.

Οι άνθρωποι που στηρίζουν το εγχείρημα δηλώνουν πως βασική τους φιλοδοξία είναι να καταθέσουν στον δημόσιο διάλογο τεκμηριωμένα στοιχεία και ρεαλιστικές λύσεις σε κρίσιμα θέματα. Στο πλαίσιο αυτό παράγονται μελέτες, διενεργούνται δημοσιογραφικές έρευνες και αναπτύσσονται ποικίλες πρωτοβουλίες.

Πρόεδρος στο Εποπτικό Συμβούλιο της διαΝΕΟσις είναι ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, επίτιμος πρόεδρος του ΣΕΒ.

Μελέτες

Μιλώντας στο «Εθνος της Κυριακής» ο διευθυντής Ερευνών Κυριάκος Πιερρακάκης σημειώνει: «Ακούμε εδώ και πάρα πολύ καιρό, από τα πρώτα χρόνια των μνημονίων, την έννοια του εθνικού σχεδίου ανασυγκρότησης. Δηλαδή του σχεδίου εκείνου πέρα και πάνω από το μνημόνιο, το οποίο θα δημιουργήσει ένα νέο παραγωγικό μοντέλο στη θέση αυτού που απέτυχε. Μέσα από τις μελέτες που θα παραχθούν από τον οργανισμό μας σε συνεργασία με πανεπιστήμια και επιχειρήσεις από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ο στόχος είναι να συμβάλουμε σε αυτή την προσπάθεια. Επιθυμούμε αυτό να γίνει με έναν διττό τρόπο: αφενός να υιοθετηθούν αν είναι δυνατόν οι προτεινόμενες από εμάς λύσεις από τα αρμόδια κέντρα αποφάσεων αλλά ταυτόχρονα να ευαισθητοποιηθεί η κοινή γνώμη γύρω από κάποια προβλήματα ή ακόμα καλύτερα να κινητοποιηθεί για λύσεις σε αυτά».

Από την πλευρά του ο διευθυντής Περιεχομένου Θοδωρής Γεωργακόπουλος σημειώνει πως «στόχος είναι να προχωρήσουμε σε θεματικές έρευνες το επόμενο διάστημα, σε ζητήματα που άπτονται της οικονομίας και της κοινωνίας. Για παράδειγμα θα μελετήσουμε το φορολογικό σύστημα, πώς μεταβλήθηκε η κατάσταση της υγείας εν μέσω κρίσης, το θέμα της φτώχειας, την πολυνομία, το δημογραφικό, ενώ η αμέσως επόμενη έρευνα αφορά το ΕΣΠΑ. Ολες οι έρευνες έχουν ως στόχο να καταλήγουν σε συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής».

Ταυτότητα έρευνας

Η έρευνα έγινε από την GPO. Το πρώτο κομμάτι της έρευνας είχε γίνει τον Απρίλιο σε δείγμα 2.500 ατόμων. Ακολούθησε το δεύτερο μέρος της έρευνας από 9 έως 16 Νοεμβρίου σε πανελλαδικό δείγμα 1.000 ερωτηθέντων. Πρόκειται για ψηφοφόρους 18 ετών και άνω, ενώ η μέθοδος συλλογής στοιχείων ήταν τηλεφωνικές συνεντεύξεις.