Το χαράτσι χαρακτηρίζεται από τον νόμο ως  έκτακτο ειδικό τέλος υπέρ του Δημοσίου στις ηλεκτροδοτούμενες δομημένες επιφάνειες  (ΕΕΤΗΔΕ).

Πάντως, δεν αποκλείεται η αγωνία του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης να παραταθεί σε περίπτωση που το ζήτημα παραπεμφθεί για οριστική και αμετάκλητη κρίση  στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο.

Η δικαστική διαδρομή της συνταγματικότητας και νομιμότητας του χαρατσιού (νόμος 4021/2011)  ξεκίνησε από αγωγές  που κατέθεσαν στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών η Γενική  Ομοσπονδία  Καταναλωτών Ελλάδος ΙΝΚΑ, η Ενωση  Καταναλωτών Ελλάδας και άλλα καταναλωτικά σωματεία, καθώς και το Ελληνικό Κίνημα  Αμεσης Δημοκρατίας (Γιώργος Κόκκας).

Το Πρωτοδικείο έκρινε, μεταξύ των άλλων, ότι είναι αντισυνταγματική και παράνομη η είσπραξη του τέλους ακινήτων μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ και ότι δεν μπορεί το υπουργείο Οικονομικών να παρέχει ατομικά στοιχεία φορολογουμένων στη ΔΕΗ, όπως είναι η επιφάνεια των κατοικιών τους (τετραγωνικά μέτρα) κ.ά.

Προ αυτού του αδιεξόδου  ο  πρώην υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας ζήτησε  να ανασταλεί η υπ’ αριθμ. 1101/2012 απόφαση του Πρωτοδικείου  που είχε δικαιώσει τα σωματεία των καταναλωτών.

Ετσι το Δ’  Τμήμα του Αρείου Πάγου έκρινε κατά πλειοψηφία (3 υπέρ και 2 κατά) με μια πολύ  καλά δεμένη απόφαση ότι το χαράτσι  παραβιάζει μια πλειάδα διατάξεων τόσο του Συντάγματος όσο  και του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ.

Οι αρεοπαγίτες ξεκαθαρίζουν ότι το χαράτσι παρά τον χαρακτηρισμό του από τον 4021/2011 ως   τέλος, αποτελεί  φόρο.

Μάλιστα η επιβολή του φόρου αυτού παραβιάζει τα  άρθρα του Συντάγματος που προστατεύουν:

-τον σεβασμό και την αξία των πολιτών,

-την ισότητα μεταξύ των πολιτών,

-το δικαίωμα των πολιτών να προσφεύγουν στα δικαστήρια,

-την οικογένεια,

-ενώ ξεκαθαρίζουν ρητά ότι φόρος εισπράττεται μόνο εφόσον προβλέπεται από νόμο.

Οι αρεοπαγίτες σημειώνουν ότι το χαράτσι είναι αντισυνταγματικό καθώς επιβάλλεται σύμφωνα με  τα τετραγωνικά κ.λπ.  κάθε ακινήτου και όχι σύμφωνα με την οικονομική κατάσταση (εισόδημα κ.ά.) και τη φοροδοτική ικανότητα  κάθε φορολογουμένου, ο οποίος  έχει δεχθεί μειώσεις αποδοχών και συντάξεων, αλλά  και μεγάλες φορολογικές επιβαρύνσεις τα τελευταία χρόνια.

Οι αρεοπαγίτες σημειώνουν με έμφαση ότι το χαράτσι παραβιάζει και την ΕΣΔΑ η οποία προστατεύει την περιουσία, στην έννοια της οποίας περιλαμβάνεται τόσο ο μισθός όσο και η σύνταξη.

Χαρακτηριστική είναι η παράγραφος εκείνη της  απόφασης που αναφέρει ότι με το χαράτσι επιβάλλεται ένα ακόμα «φορολογικό βάρος στους Ελληνες πολίτες».

Μάλιστα, επιβάλλεται «χωρίς να συνεκτιμάται διόλου» η συνολική  μέχρι σήμερα «φορολογική τους επιβάρυνση, με την άθροιση τακτικών και έκτακτων φορολογικών υποχρεώσεων, η οποία έχει δυσμενέστατες επιπτώσεις  στη φοροδοτική ικανότητα  και ως εκ τούτου στη διατήρηση ανεκτού βιοτικού επιπέδου  για πολλές κατηγορίες πολιτών που έχουν υποστεί σοβαρότατες οικονομικές απώλειες».

Για την επιβολή του επίμαχου φόρου, συνεχίζουν οι αρεοπαγίτες, «δεν προβλέπεται απαλλαγή ούτε καν της πρώτης κατοικίας που αποτελεί, ιδίως εν μέσω βαθιάς οικονομικής κρίσης, αναγκαίο στοιχείο για την αξιοπρεπή διαβίωση του ανθρώπου και την προστασία της οικογένειας».

Πρέπει να επισημανθεί ότι η ολομέλεια των προέδρων των δικηγορικών συλλόγων Ελλάδας και ο ΔΣΑ έχουν ασκήσει παρέμβαση υπέρ των ενώσεων καταναλωτών.

Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης στην  ολομέλεια  οι εκπρόσωποι του δικηγορικού κόσμου θα υποστηρίξουν ότι  δεν είναι «συνταγματικώς και υπερνομοθετικώς επιτρεπτή η επιβολή φόρου κατοχής επί απρόσοδης ακίνητης περιουσίας και χωρίς καμιά σύνδεση με την εν γένει εισοδηματική κατάσταση του φορολογουμένου». 

Στον δρόμο προς το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο το χαράτσι 

Τώρα η ολομέλεια του Αρείου Πάγου, υπό τον πρόεδρό  της Αθανάσιο Κουτρομάνο, έχει δυο επιλογές την ερχόμενη Πέμπτη.

Η πρώτη είναι να κρίνει ακριβώς αντίθετα από το Δ’ Τμήμα. Δηλαδή ότι  το χαράτσι είναι συνταγματικό. Στην περίπτωση αυτή δεν αλλάζει τίποτα και καλώς όλοι οι πολίτες πλήρωσαν το χαράτσι μέσω της ΔΕΗ.

Η δεύτερη επιλογή είναι να συνταυτιστεί με  τις θέσεις του, δηλαδή  ότι το χαράτσι είναι αντισυνταγματικό και αντίθετο στην ΕΣΔΑ.

Στη δεύτερη αυτή περίπτωση η υπόθεση θα οδηγηθεί στο ΑΕΔ.

Και θα οδηγηθεί εκεί καθώς η ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας έχει κρίνει ότι το χαράτσι είναι συνταγματικό, αλλά δεν μπορεί να κόβεται το ηλεκτρικό ρεύμα σε περίπτωση που δεν πληρώνεται μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ.

Το ΑΕΔ θα επιληφθεί  καθώς  το Σύνταγμα προβλέπει  ότι εάν υπάρξουν αντίθετες αποφάσεις για το ίδιο νομικό ζήτημα μεταξύ των τριών μεγάλων δικαστηρίων της χώρας (Συμβούλιο της Επικρατείας, Αρειος Πάγος και Ελεγκτικό Συνέδριο), τότε τον τελικό λόγο έχει το ΑΕΔ.

protothema