Την κεντρική ομιλία πραγματοποίησε ο Στέλιος Ορφανός, μέλος της ΕΠ Κρήτης όπου μεταξύ άλλων σημείωσε:

«Πενήντα χρόνια μετά την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας, στις 21 Απρίλη  1967, οι οργανώσεις του ΚΚΕ σ’ όλη την Ελλάδα, τιμάμε τους αγώνες του λαού, τον ηρωισμό και την αυταπάρνηση των αγωνιστών, των μελών του Κόμματος και της ΚΝΕ. 

Τιμάμε την προσφορά όλων των αντρών και γυναικών που φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν, υπέστησαν βασανιστήρια και έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην πάλη κατά της δικτατορίας. 

Τιμάμε στο Ηράκλειο τους κομμουνιστές και άλλους προοδευτικούς αγωνιστές που βγήκαν στο δρόμο και διαδήλωσαν την πρώτη και τη δεύτερη μέρα του πραξικοπήματος. 

Φίλες και φίλοι, συντρόφισσες και σύντροφοι,

Σήμερα, δεν κάνουμε μόνο μια εκδήλωση ιστορικής μνήμης. Θέλουμε επίσης να μιλήσουμε για τα πλούσια συμπεράσματα που βγαίνουν από τα γεγονότα πριν, στη διάρκεια και μετά την κατάρρευση της χούντας τον Ιούλη του 1974.

Στο ΚΚΕ μελετάμε συνεχώς και θα συνεχίσουμε να μελετάμε την ιστορία, την εξέλιξη της ταξικής πάλης στην Ελλάδα - και από την πλευρά του κεφαλαίου και από την πλευρά της εργατικής τάξης - και αξιοποιούμε τα συμπεράσματα για το σήμερα, στην επεξεργασία της στρατηγικής και της ταχτικής μας.

Παρακολουθούμε τις συνεχείς αναπροσαρμογές της στρατηγικής του κεφαλαίου, της δικτατορίας της αστικής τάξης όπως λέμε, με όποια μορφή κι αν ασκείται η καπιταλιστική εκμετάλλευση, είτε σε συνθήκες λειτουργίας, είτε απαγόρευσης του αστικού κοινοβουλίου, σε συνθήκες ειρήνης ή ιμπεριαλιστικού πολέμου. 

Βγάζουμε συλλογικά συμπεράσματα από την ιστορία της εργατικής - λαϊκής πάλης, από τις νίκες και τις ήττες μας, από τις επιτυχίες και τα λάθη μας, από τη βασανιστική πορεία ωρίμανσης της στρατηγικής μας.

Η πείρα μας αποτυπώνεται στις αποφάσεις των Συνεδρίων του Κόμματός μας, μέχρι και το τελευταίο το 20ο Συνέδριο, που έγινε πριν 1 μήνα.

Καλούμε όλη την εργατική τάξη και το λαό να κάνουν το ίδιο: να ενημερωθούν, να προβληματιστούν για την εμπειρία των 50 χρόνων από την επιβολή της χούντας, αλλά και των 100 χρόνων από την σοσιαλιστική Οκτωβριανή Επανάσταση που γιορτάζουμε φέτος, να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα και να τα αξιοποιήσουν στην πάλη για τα μεγάλα σημερινά προβλήματα.

Εμείς θα συνεχίσουμε να προβάλλουμε την ιστορική μνήμη και γνώση στις νεότερες γενιές, τα συμπεράσματα που τεκμηριώνουν την αναγκαιότητα, την επικαιρότητα και ρεαλιστικότητα της πάλης για το σοσιαλισμό - κομμουνισμό. Τα συμπεράσματα αυτά έχουν διαχρονική σημασία, ισχύουν για όλες τις συνθήκες όπου αναπτύσσεται η λαϊκή πάλη. 

(…) Η βαθύτερη αιτία που οδήγησε στη δικτατορία ήταν η ανάγκη αναμόρφωσης του πολιτικού σκηνικού, αποστολή που δεν μπορούσαν από μόνα τους να διεκπεραιώσουν τα παλιά κόμματα. Το αστικό πολιτικό σύστημα εκείνης της εποχής ήταν παρωχημένο, απαρχαιωμένο και αδυνατούσε να ανταποκριθεί στις επιδιώξεις και στις φιλοδοξίες των διαφόρων μερίδων της αστικής τάξης, στη φάση που προχωρούσε η μεταπολεμική καπιταλιστική ανάπτυξη.

 (..) Για να επιβληθεί η χούντα χρησιμοποίησε άμεσα κάθε αντιλαϊκό μέτρο βίας και καταστολής.

Στις πρώτες ώρες συνέλαβε χιλιάδες κομμουνιστές και άλλους προοδευτικούς, έκαμε εν ψυχρώ εκτελέσεις. Έστησε αστυνομικό και στρατιωτικό μηχανισμό με χιλιάδες φακέλους, κομμουνιστών, ριζοσπαστών. Άνοιξε για χιλιάδες αγωνιστές πολιτικούς κρατούμενους τις φυλακές και τις εξορίες.

Επέβαλε στρατιωτικό νόμο, έκτακτα στρατοδικεία, λογοκρισία στον Τύπο απαγόρευσε συγκεντρώσεις άνω των τριών ατόμων. Έβγαλε εκτός νόμου τα κόμματα και στη συνέχεια κατάργησε 275 μαζικές οργανώσεις και σωματεία σε όλη τη χώρα. 

(…) Από ταξική άποψη, η δικτατορία αρχικά στηρίχτηκε από ισχυρά τμήματα της κεφαλαίου, ειδικά το εφοπλιστικό. Τελικά στηρίχτηκε απ' όλες τις μερίδες της αστικής τάξης που υποστήριζαν τις ΗΠΑ, όμως ταυτόχρονα ήθελαν σύνδεση με την ΕΟΚ, θέση που υιοθέτησε η χούντα. Γενικά η εργοδοσία επωφελήθηκε από την απαγόρευση κάθε μορφής μαζικής συνδικαλιστικής δράσης, συγκεντρώσεων και κινητοποιήσεων.

(…) Έτσι κι αλλιώς τα αστικά κόμματα –δεν ήθελαν την ανάπτυξη της μαζικής αντιδικτατορικής  λαϊκής πάλης, γιατί κι αυτά επεδίωκαν τη χειραγώγηση του λαού και έτρεμαν τον κίνδυνο της ριζοσπαστικοποίησής του.

Σε όλη την 7ετία δεν επιδίωκαν την ανατροπή, αλλά τη συναινετική αντικατάσταση της χούντας, με συνεννοήσεις σε επίπεδο κορυφών από τα πάνω, με τη βοήθεια των καπιταλιστών ΗΠΑ-Δυτικής Ευρώπης. Το ίδιο και ο τότε βασιλιάς Κωνσταντίνος που μετά την αποτυχημένη προσπάθεια να πάρει την κυβέρνηση το Δεκέμβρη 1967, έφυγε και ζούσε στο Λονδίνο.

(…) Η δικτατορία επιβλήθηκε όχι μόνο επειδή χρησιμοποίησε ακραία βία και καταστολή, αλλά και γιατί δε βρήκε απέναντί της έναν λαό πολιτικά και ιδεολογικά προετοιμασμένο, οργανωμένο, αποφασισμένο να υπερασπιστεί τα δικαιώματά του.

Πριν τη δικτατορία κυριαρχούσε -όπως και σήμερα- ότι «δεν γίνεται τίποτα», «ο κόσμος δεν καταλαβαίνει», «είναι μάταιος ο αγώνας», «δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση». 

Κι όμως. Πάντα έτσι ήταν στην αρχή. Όμως, πάντα αστράφτει και βροντάει τελικά ο λαός. Έτσι άστραψε και βρόντηξε ο τόπος στην κατοχή, έτσι έγινε στο Πολυτεχνείο, έτσι θα γίνει και σήμερα.

(…) Η δικτατορία βρήκε το ΚΚΕ στη χειρότερη ίσως φάση της ιστορίας του. Εκτός που ήταν παράνομο, ήταν απροετοίμαστο πολιτικά και χωρίς Κομματικές Οργανώσεις στην Ελλάδα, που διαλύθηκαν με απόφαση της ΚΕ του το 1958 και τα μέλη τους εντάχθηκαν στην ΕΔΑ. Παρ’ όλη την κακή του κατάσταση, το ΚΚΕ διατηρούσε τα αντανακλαστικά και κατάφερε να αντιδράσει άμεσα και να ανασυνταχθεί μετά την 21η Απριλίου.

Αυτά τα αντανακλαστικά είχαν ρίζα στην αγωνιστική δράση του και τις αμέτρητες θυσίες που το είχαν καταξιώσει σε ένα σημαντικό μέρος του λαού και διεθνώς, σε μισονόμιμες, ή μη νόμιμες συνθήκες, σε συνθήκες Κατοχής,  στη διάρκεια της ηρωικής ταξικής αναμέτρησης του Δεκέμβρη 1944, του τρίχρονου ταξικού εμφύλιου πολέμου 1946-1949. 

 (…) Φίλοι και φίλες,

Τα 43 χρόνια κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, από το 1974 μέχρι και σήμερα, δε μπορεί να κρύβουν το χαρακτήρα και το περιεχόμενο της σημερινής εξουσίας, που είναι η δικτατορία του κεφαλαίου, δικτατορία των μονοπωλίων. 

Ο λαός δε θα πρέπει να ξεχνά ότι, ανεξάρτητα από ποια μορφή παίρνει αυτή η δικτατορία, το πολιτικό σύστημα, το κράτος παραμένει ταξικό, αντιλαϊκό, προσανατολισμένο στην ένταση της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης και την καταπίεση των λαϊκών στρωμάτων και σε φάση καπιταλιστικής ανάπτυξης και σε φάση εκδήλωσης της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης. 

Άλλωστε, τόσο η ιστορία της 7χρονης δικτατορίας, όσο και η διεθνής πείρα, διδάσκει αυτό ακριβώς. Ότι η εξουσία των μονοπωλίων μπορεί να ασκείται τόσο μέσα από κοινοβουλευτικές μορφές διακυβέρνησης, όσο και από ανοιχτά αυταρχικές, δικτατορικές. Ανάλογα με τι το εξυπηρετεί κάθε φορά την αστική τάξη, την ανάγκη διαιώνισης και σταθεροποίησης της εξουσίας της, την ανάγκη ενσωμάτωσης του εργατικού – λαϊκού κινήματος. 

Η αντιπαράθεση μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ που παρακολουθούμε σήμερα είναι ξένη προς τα λαϊκά συμφέροντα.

Ανταγωνίζονται για το ποιος μπορεί να πετύχει καλύτερα την επιστροφή στην καπιταλιστική κερδοφορία, πάνω στα συντρίμμια των εργατικών λαϊκών εισοδημάτων και κατακτήσεων.

Η συμφωνία με το κουαρτέτο που έχει κλείσει και μένουν οι υπογραφές, είναι στην ουσία ένα νέο 4ο μνημόνιο με αβάσταχτα μέτρα, με μείωση του αφορολόγητου, με περικοπές στις συντάξεις, ιδιωτικοποιήσεις. 

Το παραμύθι των αντίμετρων το πολύ - πολύ να σημαίνει μια νέα αφαίμαξη μισθωτών κι αυτοαπασχολουμένων, προκειμένου να δοθούν κάποια ψίχουλα στην πιο ακραία φτώχεια.

Πάλι πρέπει εδώ να βγάλει ο λαός τα συμπεράσματά του.

Αυτούς τους σχεδιασμούς του δίπολου ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ και όποιων άλλων εναλλακτικών λύσεων προωθεί η αστική τάξη, μόνο οι εργάτες, τα φτωχά λαϊκά στρώματα μπορούν να τους ανατρέψουν, αν ακολουθήσουν μια στρατηγική δική τους, προς όφελός τους.

Αυτή η στρατηγική που είναι εντελώς αντίθετη από τη στρατηγική της αστικής τάξης, ταυτίζεται με τη στρατηγική πρόταση του ΚΚΕ, τη μόνη που ανοίγει ευνοϊκό δρόμο για το λαό.

Σήμερα περισσότερο από ποτέ χρειάζεται να κατανοηθεί η ανάγκη η εργατική τάξη να παλέψει ενωμένη και σε συμμαχία με τα καταπιεσμένα λαϊκά στρώματα, για το σοσιαλισμό, ενάντια στον κοινό εχθρό, τα μονοπώλια, τον καπιταλισμό, τις διεθνείς τους συμμαχίες.

       (….)Το ΚΚΕ ποτέ δεν έβγαλε από το πρόγραμμά του το σοσιαλισμό. Ούτε μέσα στη δικτατορία. 

 (…) Το ΚΚΕ έχει εμπλουτίσει το σύγχρονο πρόγραμμά του με τη ζώσα πείρα του παρελθόντος, της ιστορίας του και της ιστορίας του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Χάρη σε αυτά τα συμπεράσματα το ΚΚΕ μπόρεσε να κρίνει τον αστικό χαρακτήρα των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ από το Φλεβάρη του 2015 και δεν έπεσε στην παγίδα συμμετοχής ή στήριξης, αλλά ούτε και της ανοχής της ονομαζόμενης «αριστερής κυβέρνησης». 

Η ζωή δικαίωσε το ΚΚΕ και όχι όσους το αμφισβητούσαν.

Η μελέτη της πείρας της περιόδου της δικτατορίας, μας εξοπλίζει και ως Κομμουνιστικό Κόμμα με σημαντικά συμπεράσματα, διαχρονικά αναγκαία για κάθε Κόμμα της επαναστατικής ανατροπής, ως Κόμμα παντός καιρού.

       (…) Συντρόφισσες και σύντροφοι

Με τις αποφάσεις του 20ου Συνεδρίου, όλο το Κόμμα, η Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας, μπορούμε και πρέπει να πάρουμε όλα εκείνα τα συνδυασμένα μέτρα για να μπορέσουμε να ηγηθούμε της πάλης της εργατικής τάξης, για την κοινωνική συμμαχία, στον αγώνα για την κατάκτηση της εξουσίας.

Πολύτιμο στήριγμά μας η νέα βάρδια του Κόμματος, η ηρωική Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας.

Καταφέραμε με τη συμβολή όλων να αντέξουμε στις θύελλες, να αναπτύξουμε τις επεξεργασίες μας, να μελετήσουμε πρωτοπόρα ζητήματα της στρατηγικής μας, να ανδρωθεί το κόμμα. 

Συνεχίζουμε όλοι και όλες μαζί, δυναμικά, κάθε μέρα, κάθε ώρα, ο καθένας και η καθεμιά από το μετερίζι του.»

Στην συνέχεια της εκδήλωσης παρουσιάστηκε μουσικοθεατρική παράσταση από την θεατρική και μουσική ομάδα της ΚΝΕ, η οποία περιελάμβανε απολογίες γυναικών πολιτικών κρατουμένων στις φυλακές της Αλικαρνασσού, στο Ηράκλειο Κρήτης σε στρατοδίκες και μελοποιημένη ποίηση της περιόδου της δικτατορίας.