Το House Hunters International είναι μια εξαιρετικά δημοφιλής σειρά εκπομπών, αμερικανικής παραγωγής, που προβάλλεται από τα συνδρομητικά κανάλια και στην Ελλάδα. Σε κάθε επεισόδιο παρακολουθούμε την προσπάθεια ενός ιδιώτη, ζευγαριού ή οικογένειας, από διάφορα σημεία του πλανήτη, να βρουν το κατάλληλο σπίτι γι’ αυτούς στην πόλη που πρόκειται να μετακομίσουν λόγω δουλειάς ή απλά διάθεσης για αλλαγή: από κάποιο θέρετρο της νότιας Γαλλίας, το εμπορικό κέντρο των Βρυξελλών ή τη Ρώμη, μέχρι την πρωτεύουσα ενός εξωτικού νησιού του Ειρηνικού ή μια κωμόπολη των μεσοδυτικών πολιτειών των ΗΠΑ.

Η Αθήνα έχει εμφανιστεί μόλις δύο φορές στην εκπομπή ως πόλη - προορισμός, και τις δύο φορές ωστόσο πρωταγωνιστούσε ζευγάρι που ζούσε μέχρι τότε στο εξωτερικό, εκ των οποίων ο ένας ήταν Ελληνας. Κάτι μας λέει ωστόσο ότι η Αθήνα θα αρχίσει να διεκδικεί μεγαλύτερο μερίδιο τηλεοπτικού χρόνου.

Η σημαντική πτώση στις τιμές των κατοικιών σε συνδυασμό με ένα αρκετά επιτυχημένο «rebranding» της ελληνικής πρωτεύουσας, από μια πόλη πνιγμένη στο νέφος και την κίνηση σε μια σύγχρονη μεγαλούπολη με μακραίωνη ιστορία, έχουν επανατοποθετήσει την Αθήνα στον παγκόσμιο χάρτη των πόλεων που αξίζει κάποιος να ζει.

Η αυξημένη ζήτηση

«Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε αυξημένη ζήτηση από αλλοδαπούς για αγορά ακινήτου στην Αθήνα και δη στο ιστορικό κέντρο: Θησείο, Πλάκα, Μοναστηράκι, Ακρόπολη, Κολωνάκι», λέει στην «Κ» ο κ. Βασίλης Αξαρλής, ιδιοκτήτης του μεσιτικού γραφείου Ελληνικό Κέντρο Ακινήτων (ΕΛΛΗ.Κ.Α.) που δραστηριοποιείται στις παραπάνω περιοχές. Οπως αναφέρει, σήμερα οι αλλοδαποί αντιπροσωπεύουν το 30% των αγοραπωλησιών ακινήτων που διεκπεραιώνει το γραφείο του ετησίως. «Πριν από λίγα χρόνια, το ενδιαφέρον ήταν μηδενικό».

Η μεγαλύτερη ζήτηση για το κέντρο της Αθήνας παρατηρείται από Ευρωπαίους (Γερμανούς, Ιταλούς και Γάλλους κυρίως) και Αμερικανούς και σε μικρότερο ποσοστό από Αραβες (ενδιαφέρον εκδηλώνεται και από Κινέζους, αλλά περισσότερο για τα παραθαλάσσια νότια προάστια). Για τους Αμερικανούς και τους Αραβες υποψήφιους αγοραστές ακινήτου, το ενδιαφέρον είναι άμεσα συνδεδεμένο με την παραμονή της χώρας στη ζώνη Σένγκεν. «Με την αγορά ακινήτου οι μη Ευρωπαίοι πολίτες αποκτούν το δικαίωμα πενταετούς παραμονής, το οποίο είναι σημαντικό κίνητρο», εκτιμά ο κ. Αξαρλής. «Αυτό που κατά κύριο λόγο τους ενδιαφέρει είναι η δυνατότητα ταξιδιών σε όλη την Ευρώπη χωρίς βίζα». Από την άλλη πλευρά, οι Ευρωπαίοι βλέπουν σήμερα στην Αθήνα τη χρυσή ευκαιρία μιας επένδυσης χωρίς υψηλό κόστος.

Η ραγδαία πτώση των τιμών

Οι τιμές των ακινήτων στην Αθήνα έχουν σημειώσει πτώση της τάξης του 40%-50% σε σύγκριση με την περίοδο πριν από την κρίση, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των μεσιτών. Το γεγονός έχει πυροδοτήσει το ενδιαφέρον για αγορά και από Ελληνες, για τους οποίους το όνειρο της ιδιοκατοίκησης παραμένει ακμαίο παρά τα προβλήματα. Σήμερα μάλιστα μπορούν να το εκπληρώσουν με λιγότερα χρήματα απ’ ό,τι μέχρι πριν από λίγα χρόνια.

Ολα αυτά έχουν οδηγήσει σε μια σταθεροποίηση της αγοράς ακινήτων που πέρασε πέτρινα χρόνια λόγω της κρίσης στην οικονομία και την οικοδομή, χωρίς βέβαια να έχει πλήρως επανακάμψει. Το μεγαλύτερο πρόβλημα διαφαίνεται να είναι η διστακτικότητα των ιδιοκτητών να πουλήσουν σε χαμηλότερη τιμή. Αλλά και να πουλήσουν, γνωρίζοντας ότι τα χρήματά τους θα εγκλωβιστούν στην τράπεζα λόγω capital controls.

«Είναι πράγματι δύσκολο οι πωλητές να αφομοιώσουν συναισθηματικά τη σημερινή αξία των ακινήτων τους», εξηγεί ο κ. Αξαρλής. «Τα περισσότερα σπίτια είναι προσημειωμένα στις τράπεζες σε υψηλότερη τιμή από αυτή της αγοράς. Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι κατέχουν ακίνητα με υψηλότερο δανεισμό και μικρότερη αξία. Αυτό δυσκολεύει πολύ τις πωλήσεις. Η αγορά σήμερα κινείται από όσους αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να πουλήσουν στη σημερινή τιμή γιατί τίποτα δεν μας δείχνει ότι οι τιμές θα ανέβουν στο μέλλον». Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το 80% των αγοραπωλησιών ακινήτων γίνεται σήμερα με μετρητά, και μόνο το 20% με συμμετοχή τράπεζας μέσω δανείου. Ο εύκολος δανεισμός των περασμένων ετών είχε οδηγήσει σε φούσκωμα των τιμών και σε μια εν πολλοίς πλασματική εικόνα της αγοράς. «Σαρώνουν» και τα εξοχικά

Μέχρι πριν από λίγα έτη, το ενδιαφέρον των ξένων αγοραστών ακινήτων εξαντλούνταν στα εξοχικά. Σύμφωνα με στοιχεία της Ενωσης Μεσιτών Πιστοποιημένων Πραγματογνωμόνων Ακινήτων Ελλάδας (δημοσιεύθηκαν τον Φεβρουάριο ’15 και αφορούσαν τις αγοραπωλησίες καθ’ όλη τη διάρκεια του ’14), οι ξένοι αγοραστές αντιπροσωπεύουν το 60% των συναλλαγών σε ό,τι αφορά τις εξοχικές κατοικίες, με τους Ευρωπαίους να εκδηλώνουν τη μεγαλύτερη ζήτηση. Συνολικά, πάντως, τη στιγμή που αποτυπώνονταν τα παραπάνω στοιχεία, το 72,7% των αγοραστών ήταν Ελληνες, με το υπόλοιπο ποσοστό να επιμερίζεται ισομερώς σε πολίτες της Ε.Ε. και τρίτων χωρών. Με το ενδιαφέρον για τα νησιά να παραμένει ακόμα ζωηρό, οι ξένοι αγοραστές έχουν στραφεί πλέον και στην πρωτεύουσα. Οπως ακριβώς και οι Ελληνες, έτσι και οι Ευρωπαίοι αναφέρουν σε ποσοστό 85% τον οικονομικό παράγοντα ως το υπ’ αριθμόν ένα κριτήριο για την αγορά ενός ακινήτου. Και η σημαντική πτώση των τιμών τούς έχει κάνει να στρέψουν την προσοχή τους σε πάλαι ποτέ πολύ ακριβές γειτονιές, όπως αυτές του ιστορικού κέντρου. Σύμφωνα με την έρευνα της Ενωσης Μεσιτών Ακινήτων Ελλάδας, που βέβαια αφορά όλη την ελληνική επικράτεια, οι Ευρωπαίοι προχωρούν σε αγορές ύψους μέχρι και 250.000 ευρώ, με την παρουσία τους σε συμβόλαια άνω των 250.000 ευρώ και μέχρι τις 500.000 ευρώ να περιορίζεται σε ένα ποσοστό μόλις 2,5% της έρευνας. Παρ’ όλα αυτά, ένας στους δέκα φαίνεται να επενδύει σε ελληνικό ακίνητο που αποτιμάται σε τρέχουσες αξίες πάνω από 500.000 ευρώ.