Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου στον κινηματογράφο Δρηρος στη Νεάπολη ο Γιάννης Κομνηνός σαν οικοδεσπότης μιας εκδήλωσης για την ημέρα των ΑμΕΑ μίλησε στο κοινό με θέμα "Οικονομική κρίση, όχι κρίση αξιών και ευθύνης".

Τι μας πληγώνει περισσότερο στην οικονομική κρίση που δοκιμάζει εδώ και χρόνια την χώρα μας;

Τι είναι εκείνο που κάνει την δυσκολία ακόμα πιο δύσβατη και την ανάγκη πιο μοναχική;

Γιατί άραγε η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο έχει μάλλον γλυκόπικρη γεύση;

Θα μοιραστώ μαζί σας μερικές σκέψεις, όχι απαραίτητα για να καταλήξουμε κάπου, αλλά περισσότερο σαν προσπάθεια να βάλουμε μαζί το πλαίσιο της αποψινής μας συνάντησης.

Σαν ένας μικρός πρόλογος για να αποκτήσουν ευρύτερο νόημα τα όσα θα ακούσουμε στη συνέχεια από τους καλεσμένους μας, αλλά και για να μοιραστώ μαζί σας μερικές πτυχές από τον λόγο ύπαρξης του νέου συλλόγου μας, της Λέσχης Φίλων Νοσοκομείου Νεάπολης. Με την επονομαζόμενη ως οικονομική κρίση, ανάμεσα στις προφανείς αλλά και πρωτοφανείς για πολλούς αλλαγές στον τρόπο ζωής μας, ήρθε και η συνειδητοποίηση, με απότομο μάλιστα τρόπο, ότι στην κοινωνία μας σίγουρα κάτι δεν πήγε καλά.

Και αναγκαστήκαμε, στην προσπάθειά μας να αναζητήσουμε τον φταίχτη, να κοιτάξουμε εκτός από γύρω μας και στον καθρέφτη, να αναρωτηθούμε σε ποιο βαθμό είμαστε συνυπεύθυνοι. Βλέπετε, όσο κι αν απορρίψαμε, και ως έναν βαθμό όχι άδικα, τις όποιες άκομψες προσπάθειες καταλογισμού «συλλογικής ευθύνης», χρειάστηκε να αναρωτηθούμε και με τον εαυτό μας για να ανακαλύψουμε όλους τους «φταίχτες». Κάτι που ίσως δεν θα συνέβαινε αν νιώθαμε ότι η κρίση ήταν πράγματι το αποτέλεσμα μόνο οικονομικής κακοδιαχείρισης.

Όμως, συνειδητοποιήσαμε ότι πρόκειται πριν και πάνω απ΄όλα για μία κρίση αρχών, κανόνων και ιδανικών, κρίση υπεύθυνων πολιτών με αίσθηση υποχρεώσεων και δικαιωμάτων, κρίση σκεπτόμενων πολιτών με δυνατότητα εκτίμησης προσώπων και πραγμάτων, κρίση ήθους και ηθικής, κρίση ευαισθησίας κοινωνικής, κρίση πολιτικής σκέψης με όραμα, και πολιτικών με συνείδηση ευθύνης, με πείρα ζωής και αίσθηση της πραγματικότητας, κρίση συναίσθησης της ουσίας και της σπουδαιότητας τού πολιτισμού και της εν γένει καλλιέργειας τού ανθρώπου, κρίση θρησκευτικής πίστης, κρίση εμπιστοσύνης σε ανθρώπους, πρόσωπα και θεσμούς (στον δάσκαλο, στον δικαστή, στον ιερέα, στον γιατρό, στον πολιτευτή, στον δημοσιογράφο, στον δημόσιο υπάλληλο), κρίση σύνεσης και ορθοφροσύνης, κρίση αυτογνωσίας, κρίση στοχασμού για το τι είναι σημαντικό στη ζωή, τι την γιορτάζει και τι την ξοδεύει αδιάφορα.

 Θα σταματήσω την απαρίθμηση των μορφών κρίσης που γέννησαν, κατά βάθος, την οικονομική κρίση αλλά και που αναδείχτηκαν μέσω αυτής, και θα εστιάσω στην καρδιά της κρίσης, σε κείνη που συνοψίζει και εμπεριέχει όλες εκείνες που αναφέρθηκαν:

Στην κρίση του συστήματος αξιών και παιδείας που περνά πολλά χρόνια τώρα η χώρα μας και που τώρα αποκάλυψε το πρόσωπό της. Και που είναι αυτή η οποία υπέσκαψε, και σε έναν βαθμό διέλυσε, τον ιστό της ελληνικής κοινωνίας.

Της δικής μας κοινωνίας. Και συνειδητοποιήσαμε πως ίσως και να ήμασταν απόντες όταν όλες αυτές οι αξίες φθήναιναν σιγά σιγά, ότι ακόμα και αν διαφωνούσαμε με αυτή την σταδιακή έκπτωση, λειτουργήσαμε μάλλον σαν τους γονείς που δεν έχουν χρόνο για το παιδί τους και από ενοχές το φορτώνουν δώρα.

Θεωρήσαμε ότι η απουσία μας από όλα εκείνα που συνέβαιναν δίπλα μας θα μπορούσε να καλυφθεί με χρήματα, περισσότερα χρήματα ή ακόμα, με τα υποκατάστατά τους. Και αναβάλλαμε ξανά και ξανά την παρουσία μας από όλες αυτές τις πραγματικές κρίσεις που θέριευαν δίπλα μας, στον χρόνο. Τώρα όμως φτάσαμε εδώ, στο σήμερα. Να προσπαθούμε να βρούμε ξανά τον δρόμο μας στο φως.

Και να διαπιστώνουμε πόσο συχνά σε τέτοιες σκοτεινές περιόδους μειώνονται τα αντανακλαστικά και οι αντιστάσεις, εκλείπουν τα σημεία αναφοράς, θολώνουν ή και χάνονται τα πρότυπα.

Και όταν τα σημεία αναφοράς και τα πρότυπα λιγοστεύουν, τότε τα άτομα στρέφονται προς τον εαυτό τους, προσπαθώντας να αναζητήσουν καταφύγιο στις εσωτερικές αξίες που έλαβαν από το περιβάλλον της οικογένειας, προσπαθώντας να ακουμπήσουν πάνω σε αγνά, αμόλυντα και ανεπηρέαστα από «κρίσεις» συναισθήματα όπως η αγάπη του γονιού για το παιδί, η ανιδιοτελής επαφή με τον συνάνθρωπο, η αίσθηση ότι τελικά κανείς δεν είναι μόνος.

Λέγοντας αυτά, έχω συνείδηση ότι δεν αρκεί μόνο η απαρίθμηση των αιτιών. Έχω συνείδηση ότι η αντιμετώπιση των δεινών που μάς κατατρέχουν, απαιτεί χρόνο, δυνάμεις και, το κυριότερο, αλλαγή νοοτροπίας, αλλαγή ατομικής και κοινωνικής πλεύσης.

Θα ήταν άλλωστε αφελές να πιστεύει κανείς ότι το πρόβλημα της φθοράς που έχουμε υποστεί ως κοινωνία και του οποίου τώρα συνειδητοποιούμε μία μόνο πλευρά που είναι η οικονομική κατάρρευση, θα λυθεί ως διά μαγείας με μόνο οικονομικά μέτρα! Γιατί αν ακόμη και τώρα λυθεί ξαφνικά το πρόβλημα της οικονομικής κρίσης, τα αίτια που το προκάλεσαν, θα το επαναφέρουν πολύ σύντομα.

Υπάρχει άλλος δρόμος; Υπάρχει, αν μαζί με την αναπόφευκτη εσωστρέφεια που αναφέρθηκε πριν, υπάρξει και ουσιαστική αυτοκριτική, προσπάθεια για ειλικρινή αυτογνωσία, και τελικά ριζική εσωτερική στροφή. Και αυτή η συνειδητοποίηση είναι κομβική, είναι εκείνη που καθορίζει την πραγματική μας ευθύνη. Ευτυχώς πολλοί, και σε ορισμένα στρώματα της κοινωνίας μας οι περισσότεροι, είχαν και έχουν συναίσθηση. Και ήδη, βρίσκονται σε αυτόν τον δρόμο. Και αποτελούν την σιωπηλή δύναμη ελπίδας για την γενικότερη στροφή που έχει ανάγκη ο τόπος μας, την στροφή προς το καλύτερο.

Αποδείχτηκε λοιπόν εκ του αποτελέσματος πως ο βασιλιάς ήταν γυμνός. Και η λαική σοφία δεν άφησε τυχαίο ότι ακόμα κι εκείνον τον γυμνό βασιλιά του παραμυθιού τον ξεμπρόστιασε ένα παιδί. Πρόσκαιροι πρωταγωνιστές καθώς είμαστε στο μεγάλο θέατρο της ζωής, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι μικροί μας θεατές μας παρακολουθούν.

Πως είναι κι εκείνοι, το ίδιο, και τόσο άδικα, θύματα των δικών μας επιλογών.

Και απ΄όλα τα παιδιά του κόσμου, εκείνα που έχουν κάποιες ιδιαιτερότητες, βιώνουν την σημερινή μας κατάσταση με ακόμα πιο σκληρό τρόπο, καθώς δίπλα στα τόσα παιδικά τους «γιατί», βιώνουν και την ένδεια του αυτονόητου στην καθημερινότητά τους.

Το χρέος και η ευθύνη μας, απέναντι σε αυτά τα παιδιά δεν μετράται ούτε και τελειώνει ποτέ.

Η συμβολική μέρα για την οποία γίνεται αυτή η συνάντηση, η παγκόσμια ημέρα ατόμων με ειδικές ανάγκες, δεν πρέπει να έχει διάρκεια 24 ώρες, πρέπει να είναι συνεχής και να μην δύσει ο ήλιος της ποτέ.

Αν εμείς καταφέραμε και επιτρέψαμε να αμφισβητηθεί το σύστημα αξιών της πολιτισμένης μας κοινωνίας βάζοντάς το σε παρατεταμένη δοκιμασία, θα πρέπει να είμαστε τουλάχιστον εκείνοι που θα βάλουμε το πρώτο λιθαράκι για την αποκατάσταση της ακεραιότητάς του. Και είμαστε υποχρεωμένοι να δώσουμε και σε αυτά τα παιδιά την ευκαιρία, με εφόδιο την ειλικρινή και έμπρακτη μεταμέλειά μας, να έχουν χαμόγελο και δικαίωμα στην αληθινή ελπίδα.

 Η Υγεία, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας από το 1946 ορίζεται ως «η κατάσταση πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας, και όχι απλά η απουσία νόσου».

Η Ιπποκρατική αντίληψη περί υγείας, που υιοθετείται μέχρι τις ημέρες μας, εστιάζεται στο ότι την υγεία καθορίζει η ισορροπία ανάμεσα στις δυνάμεις του περιβάλλοντος (αέρας, θερμότητα, νερό, έδαφος) και στην ατομική συμπεριφορά (άσκηση, διατροφή, εργασία, ενασχόληση με τα κοινά).

 Τα συστατικά αυτά που επηρεάζουν και διαμορφώνουν εκείνο που στη σκέψη μας θεωρούμε ως «κατάσταση καλής υγείας» δεν είναι στατικά και αδιαίρετα, αλλά δυναμικά, αλληλοεπιδρούν και αλληλοσυμπληρώνονται, όπως αναμιγνύονται τα χρώματα του ζωγράφου συνθέτοντας το πλαίσιο πάνω στο οποίο θα ζωγραφιστεί η μεγάλη εικόνα, το υπέρτατο, μοναδικό για τον κάθε έναν από εμάς, δώρο της ζωής.

 «Τα παιδιά με ιδιαιτερότητες» είναι ένας γενικός τίτλος που όμως περικλείει όλες εκείνες τις περιπτώσεις όπου υπάρχει κάποιο πρόβλημα σε ένα ή σε κάποια από αυτά τα συστατικά «υγείας».

Τον τρόπο να αναπληρώσουμε αυτά τα ελλείμματα και να στηρίξουμε τα παιδιά αυτά και σε αυτές τις δύσκολες στιγμές τον γνωρίζουμε, όπως θα ακούσουμε και από τους επόμενους ομιλητές για την ιερή αποστολή που έχουν αναλάβει. Και όπου δεν τον γνωρίζουμε, θα τον βρούμε.

Όμως εκείνο που θα πρέπει να κρατήσουμε είναι πως και αυτά τα παιδιά, όπως όλα τα παιδιά, χρειάζονται πρότυπα. Πως βλέπουν και ακούν πολύ προσεκτικά όταν δεν απευθυνόμαστε σε αυτά. Και τα πρότυπά τους θα είναι ο θησαυρός τους, η παρακαταθήκη τους για το μέλλον.

Αντί να εκφράζουμε μόνο τον κάθε αναθεματισμό μας για τα παραδείγματα κοινωνικής αδικίας και ανισότητας, απαξίωσης της ανθρώπινης αξίας και αξιοπρέπειας, ας τους δώσουμε και παραδείγματα αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας, στήριξης και αρωγής εκείνων που είναι ευάλωτοι, που βρίσκονται σε κατάσταση σιωπηλής απελπισίας πίσω από κλειστές πόρτες, δίπλα μας.

Ας προστατεύσουμε και αυτά τα παιδιά από την ενήλικη, τρομαγμένη μας άποψη για την κρίση, για τα αποτελέσματά της και για τις επιπτώσεις της στο μέλλον. Ας τους παρέχουμε μόνο επίγνωση για ότι συνέβη, αφήνοντας για εμάς τον όποιο φόβο, υπαρξιακό πόνο ή θυμό. Υπάρχουν μερικά πράγματα που τα παιδιά δεν κάνει να τα ξέρουν, επειδή από τη στιγμή που θα τα μάθουν, δεν θα είναι πια παιδιά.

 Όσο για εμάς, τους «μεγάλους»; Όπως φάνηκε, οι «ιδιαιτερότητες» οι δικές μας ήταν τελικά περισσότερες και πολύ πιο κρίσιμες απ’ότι νομίζαμε. Είμαστε παρ’όλα αυτά υποχρεωμένοι να κοιτάξουμε μπροστά και θα το κάνουμε όπως χρειάστηκε τόσες φορές στο παρελθόν, επουλώνοντας τις πληγές μας. Κι αν δεν καταφέραμε να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές καθαρό παρόν και παρελθόν, ας τους παρέχουμε έστω την παρακαταθήκη αξιών για ένα καθαρό μέλλον. Άλλωστε, ας μην ξεχνούμε πως, οι πιο ένδοξες στιγμές της ζωής δεν βρίσκονται σε εκείνες τις μέρες που τις λέμε «ημέρες επιτυχίας», αλλά σε κείνες τις μέρες που μετά από απόρριψη ή αποτυχία αισθάνεσαι να μεγαλώνει μέσα σου η θέληση για ζωή, και το στήθος σου να φουσκώνει από την υπόσχεση για μελλοντικά επιτεύγματα.

Ας κάνουμε έμπρακτα λοιπόν και αυτά τα παιδιά, όπως και όλα τα άλλα, να θυμούνται την κρίση αυτή ως μόνο οικονομική, όχι ως κρίση αξιών και ευθύνης.

Με διάρκεια στην αυτοκριτική, στην αυτογνωσία και... στην θετική σκέψη.

Πηγή: e-fonien.blogspot.gr