Η δημόσια τοποθέτηση του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου, ότι ο ίδιος δεν πρόκειται ως υπουργός να φέρει στη Βουλή μειωμένο αφορολόγητο, άνοιξε πρόσφατα εκ νέου τη συζήτηση για ενδεχόμενο κυβερνητικό ανασχηματισμό. Ούτως ή άλλως, οι αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα αποτελούσαν παραδοσιακό εργαλείο του εκάστοτε πρωθυπουργού, προκειμένου να δοθεί εικόνα νέας δυναμικής στην κυβέρνηση, να σταλεί προς τους πολίτες μήνυμα ανανέωσης και επανεκκίνησης και, κυρίως, να αναταχθεί εσωτερικά, σε κυβέρνηση και κόμμα, ένα κλίμα κόπωσης  και  ρουτίνας, που είναι λογικό και  αναμενόμενο να επέρχεται συν τω χρόνω.

Ο κ. Αλέξης Τσίπρας είχε προσδιορίσει ο ίδιος, αμέσως μετά τις εκλογές της 20ής Σεπτεμβρίου και τον σχηματισμό της κυβέρνησης, τον περασμένο Μάρτιο ως χρόνο πρώτης αξιολόγησης του έργου ενός εκάστου των υπουργών του και, με βάση την αξιολόγηση αυτή, έναν πιθανό ανασχηματισμό.

Βεβαίως, η παράταση της εκκρεμότητας, όσον αφορά τη διαπραγμάτευση και την αξιολόγηση, καθυστέρησε την όλη διαδικασία. Πέραν του ότι η προσοχή ήταν επικεντρωμένη στα της διαπραγμάτευσης, το τελευταίο πράγμα που θα επιθυμούσε η κυβερνητική ηγεσία θα ήταν να διαμορφωθεί πριν από την ψήφιση των δύσκολων νομοσχεδίων κλίμα αναστάτωσης, με δυσαρέσκειες από την πλευρά όχι μόνο όσων θα απομακρύνονταν από την κυβέρνηση αλλά και εκείνων που θα θεωρούσαν εαυτούς «υπουργοποιήσιμους», χωρίς οι προσδοκίες τους να ευοδωθούν από τις τελικές επιλογές.

Η αναδιάρθρωση του κυβερνητικού σχήματος, λοιπόν, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη εφόσον η διαπραγμάτευση ολοκληρωθεί και κλείσει η αξιολόγηση, καθώς σε διαφορετική περίπτωση ανοίγει το ενδεχόμενο άλλων πολιτικών εξελίξεων. Στις τελικές αποφάσεις του πρωθυπουργού για τις αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα θα μετρήσουν, πέραν της βαθμολογίας που ο κάθε υπουργός συγκεντρώνει με τις επιδόσεις του, και άλλοι παράγοντες, όπως το άνοιγμα προς εξωκοινοβουλευτικά στελέχη, προκειμένου να δοθεί μήνυμα διεύρυνσης. Επιπλέον, σίγουρα θα συναξιολογηθούν σημαντικά τα παράπονα που φθάνουν στο Μαξίμου από τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ για υπουργούς που αρνούνται να τους δουν και να εξετάσουν τα αιτήματά τους, λειτουργώντας ως βασιλικότεροι του βασιλέως.

Οσον αφορά τα ονόματα, η διάταξη που θα επιλεγεί για το οικονομικό επιτελείο θα καθορίσει σε σημαντικό βαθμό τις υπόλοιπες αλλαγές. Είναι σαφές ότι το Μαξίμου επιθυμεί την παραμονή του κ. Ευκλείδη Τσακαλώτου στη θέση του, δεδομένου, μάλιστα, ότι στις δημοσκοπήσεις εμφανίζεται, μαζί με τον κ. Γιάννη Μουζάλα, ως ιδιαίτερα δημοφιλής. Ωστόσο, ο υπουργός Οικονομικών έχει διαμηνύσει ότι με την ολοκλήρωση αξιολόγησης θα έχει κλείσει ένας σημαντικός κύκλος υποχρεώσεων που απορρέουν από το τρίτο μνημόνιο, οπότε ο ίδιος θα μπορούσε να αποσυρθεί από την κυβέρνηση. Διαφορετικές είναι οι περιπτώσεις του κ. Γιώργου Σταθάκη, ο οποίος εμφανίζεται να έχει προκαλέσει δυσαρέσκεια, καθώς έχει υποστηρίξει ότι το μείγμα των μέτρων που επιλέγεται για να κλείσει η αξιολόγηση δεν είναι βιώσιμο, αλλά και του κ. Τρύφωνα Αλεξιάδη, που εκτιμάται ότι δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα, όσον  αφορά  την αποτελεσματικότητα  του φοροεισπρακτικού μηχανισμού.

Προβληματισμός

Στην κατηγορία των υπουργών που έχουν προβληματίσει, εντάσσεται και ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας Παύλος Πολάκης, εξαιτίας των δημόσιων παρεμβάσεών του. Παράλληλα, υποψήφια για μετακίνηση σε κάποιο παραγωγικό υπουργείο θεωρείται η κυβερνητική εκπρόσωπος Ολγα Γεροβασίλη. Η μετακίνησή της ίσως επηρεάσει τον κ. Πάνο Σκουρλέτη, ο οποίος θεωρείται ότι παραμένει κοντά στον κ. Τσίπρα και ότι από το πρωθυπουργικό επιτελείο θα τον ήθελαν σε κάποιο ρόλο στο Μαξίμου.

Οι ανακατατάξεις εκεί σχετίζονται, βεβαίως, με την τύχη των υπουργών Επικρατείας Αλέκου Φλαμπουράρη και Νίκου Παππά. Ο πρώτος έχει αποσυρθεί από δημόσιες εμφανίσεις και δηλώσεις τους τελευταίους μήνες, και θεωρείται ότι προκάλεσαν δυσαρέσκεια στην κυβερνητική ηγεσία οι παλαιότερες δημόσιες αναφορές του υπέρ μιας συνεργασίας κυβερνητικής με την Ενωση Κεντρώων. Ο κ. Νίκος Παππάς, που από πολλούς θεωρείται ότι έχει παραμείνει πολύ καιρό στο «προστατευμένο» περιβάλλον του Μαξίμου και θα έπρεπε να δοκιμασθεί σε κάποιο παραγωγικό υπουργείο, ίσως κερδίσει την παραμονή του, πέραν της ιδιαίτερης σχέσης που έχει με τον πρωθυπουργό, και λόγω της διαδικασίας διαγωνισμού για τις τηλεοπτικές συχνότητες που η κυβέρνηση επιθυμεί να ολοκληρώσει μέχρι το τέλος Ιουλίου. 

Η διεύρυνση φέρνει γκρίνιες

Οι ενδοκυβερνητικές και εσωκομματικές ισορροπίες, καθώς και η σταθερή επιθυμία να μεταδοθεί κλίμα ανοίγματος προς όμορους πολιτικούς χώρους, θα επηρεάσουν καθοριστικά τις τελικές επιλογές, όσον αφορά τη διαμόρφωση ενός νέου κυβερνητικού σχήματος. Ο κυβερνητικός εταίρος κ. Πάνος Καμμένος υπαναχώρησε πρόσφατα από την απαίτησή του για απομάκρυνση του κ. Γιάννη Μουζάλα από την κυβέρνηση και από πολλούς θεωρείται ότι αυτό έγινε κατόπιν δέσμευσης του κ. Τσίπρα για ευρύτερη εκπροσώπηση των ΑΝΕΛ στη νέα κυβέρνηση.

Την ίδια στιγμή, στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, περί τα τέλη Ιουνίου, αναμένεται να επισημοποιηθεί η συνεργασία με τον πολιτικό φορέα του κ. Φώτη Κουβέλη, την Ενωτική Κίνηση Ευρωπαϊκής Αριστεράς, συνεργασία που δεν αποκλείεται να αποτυπωθεί και στην κυβέρνηση με κάποιο τρόπο. Δεν πέρασε απαρατήρητη από πολλούς η συμμετοχή της κ. Μαριλίζας Ξενογιαννακοπούλου από την εκδήλωση της κίνησης του κ. Κουβέλη πρόσφατα, στην οποία συμμετείχε και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Γιάννης Δραγασάκης. Πάντως, μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται ότι εκδηλώνονται δυσαρέσκεια και γκρίνιες για την κατάληψη κυβερνητικών θέσεων από τα περισσότερα πασοκογενή στελέχη που μετακινήθηκαν προς την Κουμουνδούρου. Οι Παναγιώτης Κουρουμπλής, Νίκος Κοτζιάς, Μάρκος Μπόλαρης, Χρήστος Σπίρτζης, Θεοδώρα Τζάκρη, συγκεντρώνουν τα πυρά όσων μιλούν για υπερεκπροσώπηση και προνομιακή μεταχείριση των προερχόμενων από το ΠΑΣΟΚ, την οποία, μάλιστα, θεωρούν δυσανάλογη σε σχέση με όσα προσέφεραν. Την κριτική αυτή, που αμφισβητεί τους χειρισμούς του κ. Τσίπρα στο θέμα της διεύρυνσης, εμφανίζονται να συμμερίζονται και οι «53». Οι τελευταίοι εγείρουν ισχυρές ενστάσεις στο ενδεχόμενο απομάκρυνσης από την κυβέρνηση του κ. Θοδωρή Δρίτσα, ο οποίος διαφοροποιήθηκε στο θέμα της ιδιωτικοποίησης του λιμανιού του Πειραιά, διαφοροποίηση, ωστόσο, που οι «53» συμμερίζονται.

Από τον ΣΥΡΙΖΑ ως υποψήφιοι για συμμετοχή σε ένα νέο υπουργικό σχήμα θεωρούνται τα στελέχη εκείνα που ανέλαβαν στη δύσκολη προηγούμενη συγκυρία την επικοινωνιακή υπεράσπιση του κυβερνητικού έργου, όπως οι Σωκράτης Φάμελλος, Νίκος Συρμαλένιος, Κώστας Ζαχαριάδης, Νίκος Μανιός. Βεβαίως, στις τελικές αποφάσεις θα παίξει ρόλο και το δεδομένο ότι δεν θα πρέπει να αποδυναμωθεί η παρουσία και εκπροσώπηση της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή.