Πώς θα μπορέσει η Ελλάδα να φέρει πίσω τα καλύτερα μυαλά της, ώστε να γίνουν η ατμομηχανή της ανάκαμψης; Αυτό ήταν το θέμα του τρίτου ετήσιου συνεδρίου της οργάνωσης Reload Greece, με τίτλο «Enterprising Diasporas: From Brain-Drain to Brain-Gain», που έλαβε χώρα το περασμένο Σάββατο στο Λονδίνο. 

Στο συνέδριο, το οποίο διοργανώθηκε με τη στήριξη του London Business School και του Κέντρου Νοτιοευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης (SEESOX), μίλησαν επιχειρηματίες, ανερχόμενοι και εδραιωμένοι, επενδυτές και ακαδημαϊκοί, ελληνικής καταγωγής και όχι μόνο, σε μια κατάμεστη αίθουσα διακοσίων και πλέον ατόμων. Μεταξύ των ομιλητών ήταν ο γενικός γραμματέας Στρατηγικών Επενδύσεων Λόης Λαμπριανίδης, που ως ακαδημαϊκός έχει ασχοληθεί εκτεταμένα με το φαινόμενο της μετανάστευσης των Ελλήνων στο εξωτερικό. «Μακροπρόθεσμα, το πρόβλημα δεν θα λυθεί έως ότου η Ελλάδα μετακινηθεί προς τα πάνω στον διεθνή καταμερισμό εργασίας» και γίνει μια οικονομία υψηλής προστιθέμενης αξίας, σημείωσε στην παρέμβασή του. 

Πιο άμεσα, τονίζοντας ότι πρόκειται για δική του πρόταση και όχι κυβερνητική πολιτική, εισηγήθηκε τη δημιουργία «γεφυρών γνώσης», μέσω των οποίων οι Ελληνες του εξωτερικού μπορούν να γίνουν «αγωγοί διασύνδεσης της Ελλάδας με διεθνή οικονομικά κέντρα». Σύμφωνα με την παρουσίασή του, ο αριθμός των Ελλήνων μεταναστών πρώτης γενιάς που εργάζονται ως επαγγελματίες στο εξωτερικό αυξήθηκε από 130.000 το 2010 σε 190.000 το 2015. Συγκρίνοντας το σημερινό με παλαιότερα κύματα μετανάστευσης, ανέδειξε το πολύ υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο των μεταναστών της τρέχουσας κρίσης (σχεδόν τα 3/4 είναι απόφοιτοι πανεπιστημίου, έναντι 10% στην περίοδο έως το 1969). Σημείωσε όμως, επίσης, ότι η ζήτηση για πτυχιούχους ήταν χαμηλή στην Ελλάδα ακόμα και πριν από το 2010, γεγονός που «αντανακλά τη χαμηλή θέση της Ελλάδας στη διεθνή αλυσίδα αξίας». «Το συνέδριο ήταν πολύ ενδιαφέρον και η δουλειά που κάνει το Reload Greece είναι εξαιρετική», δηλώνει στην «Κ» ο κ. Λαμπριανίδης. «Κυρίως όμως ήταν πολύ ευχάριστη έκπληξη αυτά που έχουν επιτύχει στη Βρετανία πολλοί Ελληνες, οι περισσότεροι νέοι στην ηλικία». Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασε και η ομιλία του Αρίστου Δοξιάδη, οικονομολόγου και εταίρου του Openfund ΙΙ, ενός εκ των τεσσάρων venture capital funds εν μέρει χρηματοδοτούμενων από την Ε.Ε. που δραστηριοποιούνται τα τελευταία χρόνια στην ελληνική αγορά. Ο κ. Δοξιάδης τόνισε ότι στο fund του χρηματοδοτούν μόνο ιδέες «που μπορούν να εφαρμοστούν παγκοσμίως», όχι που στοχεύουν στην κατάκτηση της ελληνικής αγοράς. Ανέφερε ότι στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά άτομα με έμφυτο ταλέντο και το επίπεδο γενικής εκπαίδευσης είναι υψηλό, «αλλά μας λείπουν τα προσόντα που προκύπτουν από τη μακροχρόνια εμπειρία σε μεγάλες επιχειρήσεις». 

Χωρίζοντας τις τεχνολογικές start-ups σε τρεις κατηγορίες, ο Αρ. Δοξιάδης εκτίμησε ότι η τρίτη κατηγορία –το μοντέλο «high engagement», όπως το ονόμασε– είναι που θα αναπτυχθεί δυναμικά στα επόμενα χρόνια. Πρόκειται για εξειδικευμένες εφαρμογές που απευθύνονται σε ένα περιορισμένο κοινό ειδικών (π.χ. μηχανολόγων ή γιατρών) και που χρειάζονται χρόνο εξοικείωσης. Η στήριξη Ελλήνων του εξωτερικού που είναι στελέχη μεγάλων εταιρειών ή επιστήμονες υψηλού κύρους σε τέτοιες ιδέες μπορεί να αποβεί καθοριστική για την επιτυχία τους, είπε. Στην εναρκτήρια ομιλία του συνεδρίου, η Μαρίνα Χατζοπούλου, επιχειρηματίας και επενδύτρια (πρόεδρος Δ.Σ. της Levitronix Technologies και μέλος Δ.Σ. της Cynosure), μίλησε για το ισραηλινό μοντέλο των start-ups: η ομάδα έρευνας και ανάπτυξης έχει βάση στο Ισραήλ, ο CEO και η ομάδα πωλήσεων είναι στις ΗΠΑ (συνήθως στη Βοστώνη). Το μοντέλο αυτό, είπε, ήδη το αντιγράφουν πετυχημένες ελληνικές επιχειρήσεις, όπως η Workable. Σε ένα από τα πάνελ, η ηγετική ομάδα της Booknbloom –o Δανός Κλάους Ρόζενμπεργκ και ο Ελληνας Μπάμπης Παπαδόπουλος– εξήγησαν πώς οι μηχανικοί της εταιρείας στη Θεσσαλονίκη συνεργάζονται με τις ομάδες πωλήσεων στην Αθήνα, τη Μαδρίτη και την Μπογκοτά. Δεν έλειψαν, φυσικά, και οι νότες απαισιοδοξίας. 

Ο εταίρος του SEESOX και πρώην σύμβουλος του δημάρχου Θεσσαλονίκης Αντώνης Καμάρας ανέδειξε –μέσω της υπόθεσης του Ανδρέα Γεωργίου και των Συμβουλίων Ιδρύματος στα πανεπιστήμια– την εχθρική αντιμετώπιση που επιφυλάσσει το εγχώριο κατεστημένο σε επιτυχημένους Ελληνες της Διασποράς που επιστρέφουν στη χώρα. «Η Διασπορά είναι ένα τρομερά ισχυρό ατού και πρέπει να βρούμε τρόπους να την κινητοποιήσουμε» λέει στην «Κ» η Εφη Κυρτάτα, η 26χρονη διευθύνουσα σύμβουλος της Reload Greece. «Είμαστε ενθουσιασμένοι με την προσέλευση και με τον μεγάλο αριθμό ανθρώπων που ήλθαν από πολλά διαφορετικά μέρη του κόσμου για να συμμετάσχουν στη συζήτηση». Οπως τονίζει, το Reload Greece, συνεχίζοντας το έργο του συνεδρίου, είναι έτοιμο να βοηθήσει «οποιονδήποτε θέλει να ξεκινήσει κάτι δικό του».