Εγγραφείτε δωρεάν στο Newsletter του Creteplus.gr και διαβάστε τις 10 σημαντικότερες ειδήσεις της εβδομάδας.
Δεν έχετε συμπληρώσει το email σας ή το email που δηλώσατε δεν είναι έγκυρο.


Ειδήσεις από την Κρήτη και το Ηράκλειο από το Crete Plus



Το Ηράκλειο που αγαπάμε - Ένα εξαιρετικό αφιέρωμα στην πόλη της Κρήτης

Το Ηράκλειο που αγαπάμε - Ένα εξαιρετικό αφιέρωμα στην πόλη της Κρήτης

Ηράκλειο | 29/06/2016 - 12:21
Το Ηράκλειο που αγαπάμε - Ένα εξαιρετικό αφιέρωμα στην πόλη της Κρήτης
Περίπατοι στα τείχη, εικαστικές εκθέσεις στους προμαχώνες, χοροί στη Λότζια. To Ηράκλειο αναδεικνύει τις ομορφιές του και επιβεβαιώνει τις διαχρονικές αξίες του.

Στη γωνία των οδών Μιλάτου και Αγίου Τίτου υπάρχει ένας μαυροπίνακας τύπου γκράφιτι που θέτει ένα... καίριο ερώτημα: «Τι αγαπώ στο Ηράκλειο;». H ιδέα και η εφαρμογή της ανήκουν στον ανοιχτό χώρο πολιτισμού Ideopolis. Και είναι υπέροχη. Αλλά υπέροχες είναι και οι απαντήσεις: «τους ανθρώπους και το φαγητό», «τα αληθινά χαμόγελα», «τη ρακή», «τον πεντοζάλη», «τα τείχη», «τα πάντα», «το ηλιοβασίλεμα στον Κούλε», «τα αδεσποτάκια του», «τις νύχτες τις ηρακλειώτικες, γιατί είναι αλλιώτικες...».

Όλες ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και όλες οδηγούν σε ένα συμπέρασμα, όπως αναφέρει η kathimerini.gr το Ηράκλειο είναι μια πόλη για να ζεις. Κρητική φιλοξενία. Στο όνομά της οι Ηρακλειώτες σε παρασύρουν εύκολα σε γλέντια και βιώματα που θα θυμάσαι για πάντα. Μαζί τους μαθαίνεις να τρως τους χοχλιούς τους «γυρευτούς» και όχι τους «συρτούς» του χειμώνα, να πίνεις λίτρα ρακή χωρίς να σε πειράζει, να περπατάς ακούραστα στο λιμενοβραχίονα την ώρα του ηλιοβασιλέματος, να πηγαινοέρχεσαι όλη μέρα μέσα από μνημειακές ενετικές πύλες, να ξημερώνεσαι ακούγοντας με την ίδια ευκολία από ροκιές μέχρι ηρακλειώτικες κοντυλιές. Σε παμπάλαιους ταπεινούς καφενέδες ή σε στυλάτα μπαρ, στα σκαλάκια της Λότζιας ή καταγής στο πάρκο Γεωργιάδη, πάνω στους προμαχώνες ή πάνω στις ταράτσες των ξενοδοχείων με την απίθανη θέα... Μαζί τους μαθαίνεις πώς γίνεται μια πόλη που κατηγορείται για... ασχήμια να κρύβει τόση ιδιότυπη ομορφιά.  

Κατοικήθηκε από τη μινωική εποχή, αφού εδώ κοντά βρισκόταν ένα από τα επίνεια της Κνωσού. Ενα λιμάνι που υπήρξε κέντρο των Σαρακηνών πειρατών. Μια πόλη που έλαμψε στα χέρια των Ενετών, οι οποίοι τη στόλισαν με φρούρια, κτίρια και ένα τείχος μήκους 7 χλμ. που την κατατάσσει στις καλύτερα οχυρωμένες πόλεις της Μεσογείου. Σήμερα είναι η διοικητική πρωτεύουσα της Κρήτης. Εχει 180.000 κατοίκους και περισσότερους από 15.000 φοιτητές. Το δε λιμάνι της είναι η πύλη της Κρήτης, αφού μέσω αυτού έρχονται ακόμη και οι επισκέπτες των νομών Ρεθύμνου και Λασιθίου. Το Πανεπιστήμιο Κρήτης είναι το καλύτερο της Ελλάδας βάσει της κατάταξης των βρετανικών Times, το Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας μοναδικό στην Ελλάδα... Αυτά βέβαια που αφορούν τους επισκέπτες είναι τα εξαίρετα μουσεία. Το Αρχαιολογικό στην πλατεία Ελευθερίας, από τα σημαντικότερα της Ελλάδας λόγω των μινωικών εκθεμάτων του. Το Ιστορικό και το Φυσικής Ιστορίας στο παραλιακό μέτωπο, το Χριστιανικής Τέχνης εντός του ναού της Αγίας Αικατερίνης, το CretAquarium στις Γούρνες (15 χλμ.). Και τα μνημεία βέβαια. Οι ναοί, οι πύλες, οι κρήνες, τα τείχη, οι προμαχώνες. Και η αλήθεια είναι πως είναι τόσο ενταγμένα στη ζωή των κατοίκων, που και αυτά στα βιώματα συγκαταλέγονται τελικά...

Τρεις απολαυστικές βόλτες

Ένα παλιό κλισέ του Ηρακλείου λέει ότι η πόλη αυτή έχει γυρίσει την πλάτη στη θάλασσα. Είχε μεγάλη δόση αλήθειας, αλλά δεν ισχύει πια. Οι πρόσφατες αναπλάσεις άλλαξαν τα δεδομένα. Οχι πως οι Ηρακλειώτες κατέβηκαν στην παραλία εν μια νυκτί, αλλά τουλάχιστον βγαίνουν πότε-πότε από το κέντρο. Το καλοκαίρι έτσι κι αλλιώς στις κοντινές παραλίες τούς βρίσκεις -την Αμμουδάρα και τον Καρτερό-, αν και τώρα που συζητιέται να κατασκευαστεί και παραλία εντός της πόλης, δεν θα ’χουν κανένα λόγο να απομακρυνθούν.

Η μία από τις τρεις βόλτες που αξίζει να κάνετε στο Ηράκλειο ξεκινά από το Παγκρήτιο στάδιο και φτάνει έως το ενετικό λιμάνι. Εκεί θα βρείτε και δύο από τα ωραιότερα μουσεία της πόλης, το Φυσικής Ιστορίας και το Ιστορικό Μουσείο. Το ενετικό λιμάνι, βέβαια, είναι αυτό που κλέβει καρδιές με τα εντυπωσιακά του νεώρια, ό,τι απέμεινε δηλαδή από τους ταρσανάδες του 14ου αιώνα. Ακριβώς απέναντι είναι ο ακόμη πιο εντυπωσιακός Κούλες, το θαλασσινό φρούριο του 16ου αιώνα και ο λιμενοβραχίονας μήκους 2,4 χλμ., το «κορδόνι» ή «by-pass», όπως το λένε οι ντόπιοι, που λατρεύουν να το περπατούν την ώρα του ηλιοβασιλέματος.

Η δεύτερη βόλτα είναι και η πιο ιδιαίτερη: γίνεται πάνω στα τείχη ή κατά μήκος τους, παράλληλα με τη λεωφόρο Πλαστήρα.

Περισσότερα από 100 χρόνια τα ενίσχυαν οι Ενετοί και γύρω στα 21 χρόνια έκαναν οι Τούρκοι να τα αλώσουν.  Η συνεχόμενη διαδρομή με τα χωμάτινα μονοπάτια φτάνει σε μήκος τα 4 χλμ. Βλέπεις το Ηράκλειο από απόσταση ασφαλείας, βλέπεις ανθρώπους που βγάζουν βόλτα τα σκυλάκια τους, βλέπεις τα κηποθέατρα που παραμένουν στυλοβάτες του ηρακλειώτικου πολιτισμού... Στην Πύλη του Αγίου Γεωργίου θαυμάζεις εκθέσεις ζωγραφικής και ιδιαίτερων προϊόντων, στην Καινούργια Πόρτα (ή Πύλη Ιησού) την έκθεση Νίκου Καζαντζάκη, στην Πύλη Βηθλεέμ παρακολουθείς συναυλίες - η Χανιόπορτα μένει κλειστή για το κοινό.

Αναζητάς τους προμαχώνες: Σαμπιονάρα (της Αμμου), Βιτούρι, Ιησού, Μαρτινέγκο (όπου και ο τάφος του Καζαντζάκη), Βηθλεέμ, Παντοκράτορα, Αγίου Ανδρέα. Αν λοξοδρομήσεις προς τα νοτιοανατολικά, βγαίνεις στο υπέροχο Πάρκο Γεωργιάδη, μια καταπράσινη έκταση αγαπημένη των εναλλακτικών Ηρακλειωτών. Αν τραβήξεις προς Βορρά, βγαίνεις σε παλιές ηρακλειώτικες συνοικίες με χαμηλά σπίτια και θεόστενα σοκάκια, σαν τη Βίγλα, τον Αγιο Ματθαίο με τα νεοκλασικά, την Αγία Τριάδα των καλλιτεχνών.

Και σαν τον Λάκκο που έχει ήδη αρχίσει να αναγεννιέται. Εκεί όπου κάποτε βρίσκονταν τα χαμαιτυπεία και τριγυρνούσαν οι ρεμπέτες και οι ιερόδουλες, σήμερα σπίτια αναστηλώνονται, τοίχοι βάφονται πολύχρωμοι, νέα μαγαζάκια ανοίγουν. Ας είναι καλά οι κάτοικοι και η εθελοντική ομάδα του Lakkos project, που ενεργοποίησαν τον δήμο για τα καλά.

Νεύρο και ζωντάνια

Η τρίτη βόλτα είναι στο ιστορικό κέντρο. Πιθανότατα βέβαια θα είναι και αυτή που θα ακολουθήσετε περισσότερες από μία φορές, ανηφορίζοντας από το ενετικό λιμάνι την 25ης Αυγούστου, γνωστή και ως οδό Πλάνης λόγω των νεοκλασικών κτιρίων που έδιναν τη λανθασμένη πρώτη εντύπωση πως έτσι είναι όλο το Ηράκλειο. Εκεί βρίσκεται ο ναός του Αγίου Τίτου του 961 μ.Χ. και κάτω από την πλατεία του μια συγκλονιστική δεξαμενή βυζαντινής εποχής, που όμως δεν είναι επισκέψιμη. Εκεί είναι και η βασιλική του Αγίου Μάρκου, όπου φιλοξενούνται εκθέσεις και πολιτιστικά δρώμενα, αλλά και το ωραιότερο κτίριο της πόλης, η Λότζια. Λέσχη των Ενετών ευγενών κάποτε, σήμερα στεγάζει το δημαρχείο. Από εδώ έως τα Λιοντάρια, την πλατεία Ελ. Βενιζέλου δηλαδή με το σιντριβάνι-κρήνη του Μοροζίνι, και σε όλο το σύμπλεγμα πεζόδρομων που την περιβάλλουν -Χάνδακος, Κοραή, Περδικάρη, κ.ά.- το Ηράκλειο αποκαλύπτει το νεύρο του: ρακάδικα, μπαράκια, καφέ, events, χορευτικές βραδιές, αυθόρμητα γλέντια... Ολα γίνονται εδώ. Και εδώ έρχονται όλοι.

Ακριβώς από πάνω, στα νότια δηλαδή, είναι η παλιά και η σύγχρονη αγορά. Η σύγχρονη μεταξύ των οδών Καλοκαιρινού, Ιδης, Εβανς, η παλιά στην πεζοδρομημένη οδό 1866, όπου σήμερα κυριαρχούν τα καταστήματα με τουριστικά είδη και τα μεζεδοπωλεία. Η ατμόσφαιρα παραμένει ιδιαίτερη και η βόλτα, απολαυστική, οδηγεί στην πλατεία Κορνάρου με την πανέμορφη ενετική Κρήνη Μπέμπο και τον τούρκικο σεμπιλχανέ (ή σεμπίλ) Χατζή Ιμπραήμ Αγά του 18ου αιώνα. Τα τελευταία χρόνια λειτουργούσε ως δημοτικό καφενείο, όπου το καφεδάκι και το διάβασμα εφημερίδας ήταν ιεροτελεστία. Οταν ολοκληρωθούν τα έργα που γίνονται γύρω του και εφόσον συμφωνήσουν δήμος και αρχαιολογική υπηρεσία, θα ξαναλειτουργήσει.

Στην καρδιά του Ηρακλείου πάντως η εμπειρία είναι γεμάτη άρωμα και γεύση: για ελληνικό καφέ πας στον Δανδάλη στην 1866, για τυριά στον Καργάκη στην Τσικριτζή, για γιαούρτι στην Αμάλθεια, επίσης στην 1866, για μπουγάτσα με κρέμα ή τυρί στον Κιρκόρ στα Λιοντάρια, μόλις φτάσεις στο Ηράκλειο με το πλοίο, στις 6.30 το πρωί. Στα Λιοντάρια πας και για τον περίφημο τεράστιο ηρακλειώτικο γύρο με γιαούρτι, που έχει αντικαταστήσει στη φήμη -αλλά όχι και στην ποιότητα- το παλιό γεμιστό καρβελάκι, το θρακόψωμο. Για μεσημεριανή ρακή με χοχλιούς κάθεσαι στο καφενείο του Σαρανταυγά στην Αγορά, παράδοση που κρατάει από το 1924. Για κρητική μουσική, επισκέπτεσαι το δισκοπωλείο του Αεράκη στην Κοραή, για ροκ ακούσματα κάθεσαι στο Guernica στην Ανδρέου Κρήτης, για ρακόμελα στο BarRaki στη Γραμβούσης. Για στυλ στο Παγοποιείο της Αγίου Τίτου, για κοκτέιλ στην Taratsa του ξενοδοχείου Capsis Astoria στην Πλ. Ελευθερίας, στο Wets and Drys στην Κοραή και στην αυλή του Χάλαβρου στη Μιλάτου. Και κάπως έτσι εύκολα ξημερώνεσαι. Και εύκολα καταλαβαίνεις τι κάνει το Ηράκλειο ιδιαίτερο. Είναι αυτές οι αγαπημένες συνήθειες που κάνουν τους παλιούς να νοσταλγούν και τους νέους να πείθονται πως το Ηράκλειο δεν είναι η άχαρη πόλη που νόμιζαν. Πως έχει ενδιαφέρον. Ιστορία και νεύρο. Προσωπικότητα.


Συντάκτης: Newsroom CretePlus.gr


Αν θέλεις το πρόβλημα σου να ακουστεί, αν τα "στραβά και τα ανάποδα" που βλέπεις γύρω σου σε κάνουν να δυσανασχετείς, τότε...

Γίνε εσύ ο ρεπορτερ του CretePlus.gr.

Αν βρίσκεσαι στο δρόμο αποθήκευσε τους αριθμούς μας και στείλε μας τη φωτογραφία, το βίντεο ή το μήνυμα σου και δες το να ανεβαίνει άμεσα με εμάς αιχμή για την επίλυση του.

reporter@creteplus.gr 6932255686.

Δες το άρθρο σου στα "δικά σας ρεπορτάζ"



Ειδήσεις Ηράκλειο

Πωλείται το creteplus.gr για 9,000 Ευρώ.

Ολόκληρη η ιστοσελίδα, και ο κατάλογος επιχειρήσεων. Ιδανικό για σελίδα ειδήσεων αλλά και για οποιαδήποτε επιχείρηση στην Κρήτη.

Ένωση ξενοδοχείων Ηρακλέιου:Αίτημα για μη καταβολή ΦΠΑ…

Αναφορικά σε διαπιστωμένες οφειλές σχετιζόμενες με ανείσπρακτα τιμολόγια

Πυροβολισμοί σε ποιμνιοστάσιο – Συνελήφθησαν δύο αδέρφια

Λίγα 24ωρα μετά την επίσκεψη Χρυσοχοϊδη, νέο περιστατικό στην Κρήτη

Πέθανε νεαρός που βούτηξε στο Αγιοφάραγγο

Γιατρός προσπάθησε να τον σώσει αλλά ήταν αργά

Άντρας έπεσε στο λιμάνι Ηρακλείου

Περαστικοί τον ανέσυραν χωρίς τις αισθήσεις του

Έκανε «γερή μπάζα» - «Μπούκαρε» σε 9 σπίτια & η λεία του ξεπέρασε…

Αφαίρεσε χρήματα, κοσμήματα, ηλεκτρονικές συσκευές και αεροβόλο όπλο, συνολικής χρηματικής αξίας άνω τον 42.000 ευρώ

Άνδρας έπεσε στο ενετικό λιμάνι – Νοσηλεύεται στην Εντατική

Είχαν μπερδέψει τα ρούχα του στα κουπιά μιας βάρκας

Αναστάτωση από φωτιά μέρα μεσημέρι στο Ηράκλειο

Άμεσα ειδοποιήθηκε η πυροσβεστική.

Στο Ηράκλειο το κλιμάκιο του ΕΟΔΥ για την παράδοση των…

Θα πραγματοποιούν διαγνωστικά τεστ για τον κορωνοϊό

Απειλούν με παραιτήσεις γιατροί της Καρδιολογικής

Στα "άκρα" η αντιπαράθεση για τη μεταφορά της Μονάδας Εμφραγμάτων με απόφαση της διοίκησης του ΠΑΓΝΗ

Άστεγος επί μέρες σε πάρκο με παιδική χαρά - Εικόνες ντροπής

Οι κάτοικοι της περιοχής ζητούν να ενεργήσουν άμεσα οι αρμόδιες υπηρεσίες του δήμου Ηρακλείου.

Αναβρασμός στην Καρδιολογική Κλινική του ΠΑΓΝΗ

“Πολεμικό” κλίμα και υποβάθμιση κλινικής

Κρούσμα κορωνοϊού στα Χανιά: Αρνητικά τα δείγματα του προσωπικού…

Αρνητικά και τα δείγματα των επαφών του 88χρονου στο Νοσοκομείο Χανίων

Ηράκλειο: Στο νοσοκομείο νεαρή γυναίκα μετά από επίθεση…

Ο δράστης πριν λίγες ημέρες είχε ξανασυλληφθεί

«Εφιάλτης» για λουόμενο το μπάνιο στη θάλασσα – Τον παρέσυραν…

Συναγερμός στο λιμενικό - Στήθηκε επιχείρηση για την παροχή συνδρομής στον κολυμβητή.

«Συναγερμός» και ιχνηλάτηση στο ΠΑΓΝΗ - Είχε νοσηλευθεί…

Αποτελεί το 17ο επιβεβαιωμένο κρούσμα και νοσηλεύεται στα Χανιά

Τροχαίο ατύχημα: Τούμπαρε αυτοκίνητο – Γυναίκα και παιδί…

Στο σημείο άμεσα ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ

Δίνουν το… αίμα τους στο κέντρο του Ηρακλείου

Δίνουν το… αίμα τους στο κέντρο του Ηρακλείου

Σε αυτές τις θάλασσες θα κολυμπήσουμε; Λύματα στις Γούβες

Σε αυτές τις θάλασσες θα κολυμπήσουμε; Λύματα στις Γούβες

Επιστολή δικηγόρων Ηρακλείου: Ανησυχία για πράξεις ομάδας…

«Δεν γίναμε μάρτυρες των αναμενόμενων αντιδράσεων από την πολιτεία για μια ευνομούμενη και δημοκρατική»

Ολοκληρώνεται η ασφαλτόστρωση στο Γιόφυρο (δυτικός κλάδος)

Κλειστός την Τετάρτη ο δυτικός κλάδος εξόδου

Κατέληξε η 14χρονη που είχε πέσει από τα Ενετικά Τείχη

Νοσηλευόταν στη ΜΕΘ Παίδων του ΠΑΓΝΗ για 3 μήνες

Θρήνος στη κηδεία του Γιάννη Κατσούνα που σκοτώθηκε στο…

Σε κλίμα βαθιάς οδύνης το τελευταίο αντίο στον άτυχο 33χρονο Γιάννη

Πυροβολισμοί αναστάτωσαν το Αρκαλοχώρι

Αστυνομικές δυνάμεις στο σημείο

Γυναίκα δάγκωσε αστυνομικό που κλήθηκε να τη βοηθήσει

Διεκομίσθησαν στο νοσοκομείο και οι δυο για τις πρώτες βοήθειες

Συνελήφθη με παράνομα πακέτα τσιγάρων

Η προανάκριση διενεργείται από την Υποδιεύθυνση Ασφαλείας Ηρακλείου

ΑΣΕΠ: 78 θέσεις εργασίας ανακοινώθηκαν για το Ηράκλειο

Η προκήρυξη αφορά την κάλυψη εποχικών ή παροδικών αναγκών της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηρακλείου, που εδρεύει στο Ηράκλειο του Νομού Ηρακλείου,

Στην ΜΕΘ ένα 9χρονο παιδί – Χτυπήθηκε από αυτοκίνητο

Το παιχνίδι οδήγησε σε σοβαρή περιπέτεια

Βενιζέλειο: Πως θα γίνονται τα τακτικά και απογευματινά…

Οδηγίες για τη σταδιακή επαναλειτουργία των υπηρεσιών

Αποχή των Δικηγόρων του Ηρακλείου μέχρι και 30 Απριλίου…

Για τις συνθήκες στο Υποθηκοφυλακείο και στο Ειρηνοδικείο

Καταγγελία: Έκοψαν κλήση σε γυναίκα στο Ηράκλειο ενώ διέθετε…

Τι αναφέρει η καταγγελία για αστυνομική αυθαιρεσία

Πίσω από τη μάσκα κρύβονται κουρασμένα πρόσωπα….

Το συγκλονιστικό μήνυμα από τα ΤΕΠ του Βενιζελείου

Μαθήματα… σκοποβολής σε παιδί – Αντί για τον στόχο βρήκε…

Απίστευτο περιστατικό στο Ηράκλειο

Ενετικά Τείχη: Σε ποια σημεία μπαίνει «λουκέτο»

Απαγόρευση της κυκλοφορίας σε συγκεκριμένα σημεία των Τειχών και του Καράβολα

Κορωνοϊός: Οι συγκινητικές στιγμές κατά την έξοδο της 63χρονης…

Τι ανέφερε ο Διευθυντής της ΜΕΘ του Βενιζέλειου Νοσοκομείου Ηρακλείου

Πρώτος νεκρός Κρητικός ομογενής στην Αυστραλία, από κορωνοϊό

Πρόκειται για το Χρήστο Τζανουδάκη, "έναν ιδιαίτερα αγαπητό άνθρωπο κι ένα αξιοσέβαστο μέλος της κρητικής κοινότητας"

Έπρεπε να είναι σπίτι λόγω καραντίνας αλλά ήταν... άφαντος

Δικογραφία σε βάρος ενός άντρα που ήρθε από την Ιταλία στο Ηράκλειο και διαπιστώθηκε ότι δεν ήταν σπίτι αν και θα έπρεπε λόγω προληπτικής καραντίνας

Κλείνει η οδός… by pass στο Ενετικό Λιμάνι του Ηρακλείου

Απαγορεύεται η είσοδος των πολιτών

Είστε μόνοι στο σπίτι; Μια ομάδα στο Ηράκλειο, μπορεί να…

Η Κοινότητας Αλληλεγγύης Ηρακλείου βοηθάει όλους όσοι έχουν ανάγκη, λόγω κορωνοϊού

Καταγγελία για… «αυθαίρετα» πρόστιμα στο Ηράκλειο, λόγω…

Τι απαντά, από την πλευρά της, η αστυνομία

Κορωνοϊός: Αγωνιούν οι εργαζόμενοι στο ΠΑΓΝΗ - Καταγγέλλουν…

«Σε συνθήκες χρόνιας ανεπάρκειας προσωπικού, υποδομών, εξοπλισμού και υλικών στις δημόσιες δομές υγείας καλούμαστε να παρέχουμε με αυτοθυσία τις υπηρεσίες μας στην…

Συνελήφθη με παράνομα τσιγάρα

Κατασχέθηκαν 790 πακέτα τσιγάρων και 139 συσκευασίες καπνού

Βενιζέλειο: Αποσωληνώθηκε η επιβάτιδα του κρουαζιερόπλοιου…

Μετά από 10 τουλάχιστον μέρες μάχης με τον κορωνοϊό

Όλες οι ειδήσεις σήμερα

Ροή Ειδήσεων








Social


Όλες οι ειδήσεις σήμερα
Εγγραφείτε δωρεάν στο Newsletter του Creteplus.gr και διαβάστε τις 10 σημαντικότερες ειδήσεις της εβδομάδας.
Δεν έχετε συμπληρώσει το email σας ή το email που δηλώσατε δεν είναι έγκυρο.