Από τη στιγμή της γέννησης ενός παιδιού, το φύλο του είναι αυτό που καθορίζει τον τρόπο που θα ντυθεί, τα παιχνίδια με τα οποία θα παίξει μέχρι και στον τρόπο συμπεριφοράς του μέσα στα πλαίσια της κοινωνίας.

Μερικά σχολεία στη Σουηδία, ωστόσο, προσπαθούν να εξαλείψουν αυτούς τους άγραφους κανόνες, υιοθετώντας την τακτική να αποκαλούν τα παιδιά με τα ονόματά τους, αντί να χρησιμοποιούν τις λέξεις «αγόρι» και «κορίτσι».

Πρόκειται για δύο παιδικούς σταθμούς, στους οποίους τα παιδιά έχουν την ελευθερία να ξεπεράσουν τους περιορισμούς του φύλου τους. Για παράδειγμα, δεν υπάρχουν ξεχωριστά σημεία με κούκλες ή τουβλάκια για να παίζουν τα παιδιά ξεχωριστά, αλλά ένας κοινός χώρος με όλα τα παιχνίδια, ώστε τα κορίτσια και τα αγόρια να παίζουν μαζί.

«Αφαιρώντας τον μανδύα του φύλου»

Σύμφωνα με νέα παγκόσμια μελέτη, τα νέα κορίτσια και αγόρια περιβάλλονται από «μανδύες» που τους επιβάλλει το φύλο τους μέχρι την ηλικία των 10 ετών, γεγονός που οδηγεί σε μακροχρόνιες επιπτώσεις.

Η Παγκόσμια Πρόωρη Εφηβική Μελέτη ανέλυσε τον τρόπο με τον οποίο η έννοια του φύλου διδάσκεται και επιβάλλεται στους εφήβους σε 15 χώρες και κατέληξε ότι τα σχετικά στερεότυπα, που συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο νοητικών και σωματικών προβλημάτων, ριζώνονται στα παιδιά ανάμεσα στην ηλικία των 10 και 14 ετών. Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης, θέτουν τα κορίτσια σε κίνδυνο έκθεσης σε σωματική και σεξουαλική βία, σε παιδικό γάμο και στον ιό HIV. Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν για τα αγόρια αφορούν τη χρήση ουσιών και την αυτοκτονία.

Στη Σουηδία, η Lotta Rajalin, ακολουθώντας μια νέα τροποποίηση του 1998, η οποία προϋποθέτει ότι όλα τα σχολεία θα λειτουργούν ενάντια σε αυτά τα στερεότυπα, δημιούργησε τον πρώτο «ουδέτερο» παιδικό σταθμό για παιδιά από ενός έως 5 ετών.

Πώς να συμπεριφέρεσαι ουδέτερα ως δάσκαλος

Η πιο σημαντική διαφορά σε αυτά τα σχολεία, είναι ίσως ο τρόπος με τον οποία συμπεριφέρονται οι δάσκαλοι σε κάθε παιδί. Χρησιμοποιούν ακόμη και την μέθοδο βιντεοσκόπησης, γεγονός που τους επιτρέπει να μελετήσουν μετά τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν με τα παιδιά, ώστε να αναγνωρίσουν οποιαδήποτε μη ηθελημένη προκατάληψη απέναντι σε κάποιο φύλο.

«Αφότου παρακολουθήσαμε τα βίντεο, καταλάβαμε ότι δεν είναι τα παιδιά αυτά που πρέπει να αλλάξουν, αλλά εμείς», δήλωσε η Rajalin στο CNN.

Συγκεκριμένα, ανακάλυψαν ότι χρησιμοποιούσαν διαφορετικό τόνο στη φωνή τους όταν απευθύνονταν στα κορίτσια και στα αγόρια, ανέχονταν τη φασαρία από τα αγόρια αλλά όχι από τα κορίτσια, ενώ συνήθιζαν να παρηγορούν κάποιο κορίτσι εάν έκλαιγε, τη στιγμή που ζητούσαν από τα αγόρια να το ξεπεράσουν. Μέσω μιας ουδέτερης διδασκαλίας, η Rajalin ελπίζει να ανοίξει έναν κύκλο ευκαιριών για όλα τα παιδιά, ώστε να προσδιορίσουν τους εαυτούς τους.

«Θέλουμε όλα τα παιδιά να έχουν τις ίδιες ευκαιρίες να αισθανθούν, να εκφραστούν, να διαλέξουν το χρώμα και το άθλημα που τους αρέσει. Δεν θέλουμε να τα περιορίσουμε».

Δημιουργία ενστάσεων

Ωστόσο, αυτές οι ουδέτερες πολιτικές έχουν πυροδοτήσει αρκετή κριτική με το πέρας των χρόνων.

Συγκεκριμένα, ο Σουηδός ψυχίατρος David Eberhard θεωρεί «ανέντιμο» το να μην αποκαλούμε τα παιδιά, κορίτσια ή αγόρια με βάση το φύλο τους, καθώς δεν γίνονται κατανοητές οι βιολογικές διαφορές. Επιπλέον, το χαρακτηρίζει ως «πλύση εγκεφάλου», η οποία κατά τον ίδιο, λειτουργεί όσο τα παιδιά είναι μικρά και θέτει τον προβληματισμό του για το τι θα συμβεί όταν αυτά τα παιδιά πάνε σε ένα «φυσιολογικό» σχολείο.

Στον αντιποδα, η Rajalin θεωρεί ότι ένα μεγάλο μέρος της κριτικής είναι άστοχο, διότι οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν απόλυτα τι προσπαθούν να υλοποιήσουν. «Δεν προσπαθούμε να πούμε ότι τα κορίτσια θα έπρεπε να είναι αγόρια, ή τα αγόρια θα έπρεπε να είναι κορίτσια, αλλά να έχουν το δικαίωμα να είναι οι άνθρωποι που επιλέγουν, ανεξαρτήτως φύλου», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Πιστεύει, επίσης, ότι η υιοθέτηση αυτών των ουδέτερων μεθόδων και η έκθεση των παιδιών σε δασκάλους διαφορετικών εθνικοτήτων, θρησκειών, φύλων και σεξουαλικού προσανατολισμού θα τα προετοιμάσει καλύτερα για τις διαφοροποιήσεις στον πραγματικό κόσμο. «Θα αυξήσει την αυτοπεποίθησή τους και θα τους οδηγήσει σε μια επιτυχημένη ζωή», αναφέρει.