Γράφει ο Αριστομένης Ι. Συγγελάκης*

Είναι ιστορικά θεμελιωμένο ότι ο ελληνικός λαός υπέφερε όσο κανείς άλλος λαός κατά τη διάρκεια της Κατοχής προσφέροντας ένα σπάνιο παράδειγμα αγωνιστικότητας και θυσίας. Την ώρα που άλλες χώρες παραδίδονταν στον αγγελιαφόρο του Χίτλερ, η Ελλάδα νικούσε το στρατό του Μουσολίνι κι έδινε ηρωικό αγώνα στα οχυρά του Ρούπελ εναντίον της πανίσχυρης Βέρμαχτ, ενώ η πρωτόγνωρη λαϊκή συμμετοχή στη Μάχη της Κρήτης προκαλούσε μεγάλες απώλειες στους αλεξιπτωτιστές, κερδίζοντας δικαίως τον παγκόσμιο θαυμασμό.

Η περίπτωση της Κατοχής και της Αντίστασης στην Ελλάδα χαρακτηρίστηκε από σημαντικές καινοτομίες: πρώτα απ’ όλα, μόνο η χώρα μας υπέφερε τριπλή Κατοχή. Οι Γερμανοί, οι Ιταλοί και οι Βούλγαροι κατακτητές έπεσαν σαν ακρίδα στον ελληνικό λαό, ρουφώντας τον έως το μεδούλι, ενώ παράλληλα άσκησαν συστηματική τρομοκρατία εις βάρος του προκειμένου να κάμψουν το φρόνημά του. Στο κολαστήριο του Χαϊδαρίου τελειοποιήθηκε και χρησιμοποιήθηκε στο έπακρο η βία και η τρομοκρατία στους ανυπεράσπιστους κρατούμενους, με στόχο να αποτελέσει φόβητρο για όλο τον ελληνικό πληθυσμό. Στον τόπο αυτό οι κρατούμενοι υπέφεραν συνεχείς εξευτελισμούς και βασανισμούς, από τους οποίους δεν εξαιρούνταν ούτε όσοι επρόκειτο να τουφεκιστούν την επόμενη μέρα! Κι όμως το φρόνημα του ελληνικού λαού δεν κάμφθηκε: είναι χαρακτηριστικά τα όσα έγραψε στο κελί της τον Αύγουστο του 1944, λίγο πριν δολοφονηθεί από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής, η Ηρώ Κωνσταντοπούλου, η ατρόμητη νεαρή αγωνίστρια, που δεν έσκυψε στιγμή το κεφάλι, παρά τα απίστευτα μαρτύρια στα οποία υποβλήθηκε: «υπομονή κι υπομονή, καρτέρι και καρτέρι, κι ετούτος ο Σεπτέμβρης τη Λευτεριά θα φέρει».

Η Ελλάδα επίσης φέρει το θλιβερό προνόμιο να υποστεί τις πρώτες μαζικές δολοφονίες αμάχων σε όλη την Ευρώπη: στα Μισσύρια Περιβολίου Ρεθύμνου στις 23 και 24.5.1941 και τον Κακόπετρο Χανίων στις 24.5 (πριν καν λήξει η Μάχη της Κρήτης) εγκαινιάζεται η βάρβαρη πρακτική της τιμωρίας αθώων, βάσει του αποκρουστικού ναζιστικού δόγματος της συλλογικής ευθύνης. Συνολικά δύο χιλιάδες άνθρωποι τουφεκίστηκαν στην Κρήτη, το αμέσως επόμενο διάστημα. Κοντά στις μαζικές εκτελέσεις και το βασανισμό των Ελλήνων, αλλά και την πείνα, τις ασθένειες, και την αρπαγή του πλούτου του ελληνικού λαού, η Ελλάδα ήταν μία από τις ελάχιστες χώρες όπου επιχειρήθηκε ο αφελληνισμός και ο εθνικός διαμελισμός.

Όμως ο ελληνικός λαός άντεξε τη δοκιμασία κι αγωνίστηκε με απαράμιλλη γενναιότητα, τιμώντας τις ιστορικές του παρακαταθήκες και ανατρέποντας τα σχέδια των κατακτητών˙ αντιστάθηκε σε κάθε προσπάθειά τους να αλλοιώσουν την εθνική του ταυτότητα και το δημοκρατικό του φρόνημα, να τον τρομοκρατήσουν και καθυποτάξουν, και πολύ περισσότερο, να τον εκμαυλίσουν και προσεταιριστούν. Ήταν ο μόνος λαός που δεν απέστειλε «εθελοντές» να πολεμήσουν στο πλευρό των ναζί στο Ανατολικό Μέτωπο, χάρη στην ανατίναξη των γραφείων της δωσιλογικής ΕΣΠΟ στις 20.9.1942 από την ηρωική αντιστασιακή οργάνωση ΠΕΑΝ («Πανελλήνια Ένωσις Αγωνιζόμενων Νέων»)˙  ο ελληνικός λαός ήταν, επίσης, ο μόνος, που χάρη στην παλλαϊκή κινητοποίηση, που κορυφώθηκε με τη μεγαλειώδη διαδήλωση της 5ης Μαρτίου 1943, δεν επέτρεψε να σταλούν τα παιδιά του σκλάβοι στα χιτλερικά κάτεργα όταν εκατομμύρια πολίτες από άλλες ευρωπαϊκές χώρες είχαν ήδη αποσταλεί εκεί. Και ήταν εκείνος που με μια ανεπανάληπτης γενναιότητας διαδήλωσή του (οργανωμένης από το ΕΑΜ και άλλες αντιστασιακές οργανώσεις) στην Αθήνα, στις 22 Ιουλίου 1943, ακύρωσε την επέκταση της βουλγαρικής ζώνης κατοχής στην Κεντρική Μακεδονία – μια διαδήλωση που βάφτηκε στο αίμα της επονίτισσας εργάτριας Παναγιώτας Σταθοπούλου και δεκάδων άλλων νεκρών και τραυματιών.

Όμως ο λαός αυτός, που πολέμησε λυσσωδώς τον φασισμό και πρωτοστάτησε στην απελευθέρωση της Ευρώπης από τον ναζιστικό ζυγό, δεν έμελλε να απολαύσει τα αγαθά των αγώνων του: δεν χάρηκε την λευτεριά του, καθώς βυθίστηκε στα Δεκεμβριανά, τον Εμφύλιο και τον Εθνικό Διχασμό, δεν έλαβε τις επανορθώσεις που δικαιούται για την τραγωδία της Κατοχής, δεν έφαγε λίγο γλυκό ψωμί. Αλλά και δεν έτυχε της αλληλεγγύης της πανίσχυρης Γερμανίας, την ώρα που την είχε ανάγκη για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της διεθνούς οικονομικής κρίσης αλλά και των λαθών των κυβερνώντων του.  Αντίθετα, λοιδορήθηκε και συκοφαντήθηκε όσο κανείς άλλος λαός και, πρώτος αυτός, χωρίς τη θέλησή του, κλείστηκε στη μέγγενη του μνημονίου.

Η ορμητική επαναφορά της διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών στο προσκήνιο της διεθνούς επικαιρότητας, χάρη και στην θριαμβευτική εκλογή και αγωνιστική παρουσία του Μανώλη Γλέζου στην Ευρωβουλή, μας οπλίζει με αισιοδοξία και αποφασιστικότητα να αγωνιστούμε για τη δικαίωση της Θυσίας και των Αγώνων του ελληνικού λαού και, σε συνεργασία με τους άλλους ευρωπαϊκούς λαούς, να αποτρέψουμε τον οριστικό ενταφιασμό της ευρωπαϊκής ιδέας. 70 χρόνια μετά την απελευθέρωση της Αθήνας από τους Γερμανούς ναζί, η προοπτική της «γερμανικής Ευρώπης» της ισόβιας λιτότητας και του αυταρχισμού πρέπει να μείνει στα χαρτιά. Οι λαοί θα νικήσουν τους δυνάστες τους! Καλούμαστε όλοι, και προπαντός η πολιτική τάξη του τόπου, να αναλάβουμε τις ευθύνες μας.

Το άρθρο αυτό αφιερώνεται στον λαό της Παλαιστίνης, που αγωνίζεται ηρωικά για ελευθερία, εθνική ανεξαρτησία και ανθρώπινα δικαιώματα.

*Ο Αριστομένης Ι. Συγγελάκης είναι Μέλος της Σ.Ε. του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης
των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα

aristomenis.syngelakis@gmail.com