•  Σύνδρομο υπακρωμιακής πρόσκρουσης (προστριβής) με ή χωρίς ρήξη του πετάλου στροφέων (συνήθως του υπερακανθίου) 

•  Ασβεστοποιός τενοντίτιδα του πετάλου στροφέων 

•  Παγωμένος ώμος 

•  Οστεοαρθρίτιδα / αρθροπλαστική ώμου 

•  Οστεοαρθρίτιδα ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης 

•  Τενοντίτιδα μακράς κεφαλής δικεφάλου βραχιονίου 

•  Σύνδρομο SLAP 

•  Πάρεση υπερπλατίου νεύρου 

Σημείωση:  Το κείμενο που ακολουθεί ειναι γραμμένο σε απλή γλώσσα με σκοπό την πληροφόρηση ασθενών για ιατρικά θέματα. Οι ιατρικοί όροι αποδίδονται και στα Αγγλικά για ευκολότερη αναζήτηση με λέξεις/κλειδιά στο διαδίκτυο.

Ο όρος “περιαρθρίτιδα ώμου” (periarthritis humeroscapularis) χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τον 19ο αιώνα και είναι ένας όρος ο οποίος θα πρέπει να καταργηθεί. Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για μια συγκεκριμένη διάγνωση αλλά για μια “ομπρέλα διαγνώσεων”, οι πιο συνήθεις εκ των οποίων είναι οι εξής :

• Σύνδρομο υπακρωμιακής πρόσκρουσης (προστριβής) με ή χωρίς ρήξη του πετάλου στροφέων (συνήθως του υπερακάνθιου)

• Ασβεστοποιώς τενοντίτιδα του πετάλου στροφέων

• Παγωμένος ώμος

• Οστεοαρθρίτιδα ώμου

• Οστεοαρθρίτιδα ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης

• Τενοντίτιδα μακράς κεφαλής δικεφάλου βραχιονίου

• Σύνδρομο SLAP

• Πάρεση υπερπλατίου νεύρου, κ.α.

Επειδή τα συμπτώματα των ανωτέρω παθολογιών είναι συχνά κοινά (πόνος, μείωση του εύρους κίνησης, μυϊκή ατροφία κλπ.), η διαφορική τους διάγνωση πριν από την εποχή της αρθροσκόπησης και της μαγνητικής τομογραφίας ήταν δύσκολη. Για τον λόγο αυτό επικράτησε για μεγάλο χρονικό διάστημα ο όρος “περιαρθρίτιδα ώμου” ο οποίος όμως στην σημερινή εποχή θεωρείται ανεπαρκής.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΥΠΑΚΡΩΜΙΑΚΗΣ ΤΡΙΒΗΣ / ΠΡΟΣΚΡΟΥΣΗΣ (Subacromial impingement syndrome) 

 Το σύνδρομο πρόσκρουσης είναι μακράν η πιο κοινή παθολογία στον ώμο.

Κοιτάζοντας την ανατομία, βλέπουμε ότι η στρογγυλή κεφαλή του βραχιονίου σκεπάζεται από μια μυϊκή “κουκούλα”. Αυτή η κουκούλα (rotator hood) ή <πέταλο> (rotator cuff) αποτελείται από τέσσερις μυς, τους <στροφείς> του ώμου: τους υποπλάτιο (subscapularis), υπερακάνθιο (supraspinatus), υπακάνθιο (infraspinatus) και ελάσσονα στρόγγυλο (teres minor).

Κάθε φορά που σηκώνουμε τον βραχίονα πάνω από την οριζόντιο, οι μυς αυτοί συμπιέζονται ανάμεσα στην κεφαλή του βραχιονίου και το οστό του ακρωμίου το οποίο βρίσκεται ακριβώς από πάνω τους και αποτελεί την “γωνία” του ώμου. Βέβαια ανάμεσα στο πέταλο των μυών και την γωνία του ακρωμίου υπάρχει ένας ορογόνος θύλακος (bursa) η οποία περιέχει μικρή ποσότητα λιπαντικής ουσίας και έχει ακριβώς αυτόν τον σκοπό: να απαλύνει την τριβή των μαλακών μυών / τενόντων πάνω στην επιφάνεια του οστού.

Σε περιπτώσεις στις οποίες - συνήθως από υπερβολική χρήση - υπάρξει ερεθισμός του ορογόνου αυτού θύλακα, εμφανίζεται αυτό που ονομάζουμε υπακρωμιακή φλεγμονή (subacromial bursitis) της οποίας τα συμπτώματα μπορεί να είναι πολύ έντονα. Συγκεκριμένα υπάρχει αδυναμία ανύψωσης του βραχίονα και συχνά πόνος ακόμα και με μικρές κινήσεις. 

Σε περίπτωση έντονων συμπτωμάτων, ο ασθενής κατά πάσα πιθανότητα θα ζητήσει άμεσα ιατρική συμβουλή. Το παράξενο όμως, ειδικά σε αυτές τις υπακρωμιακές φλεγμονές, είναι ότι συχνά τα συμπτώματα είναι από πολύ ήπια έως και ανύπαρκτα. Μπορεί επομένως να υπάρξουν επανειλημμένες φλεγμονές χωρίς ο ασθενής να έχει αντιληφθεί τίποτα. Μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα επαναλαμβανόμενης τριβής στο σημείο αυτό, μπορεί να δημιουργηθεί μια ρήξη στο πέταλο των στροφέων (rotator cuff tear). Η ρήξη αυτή, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, βρίσκεται στον υπερακάνθιο μυ καθώς αυτός βρίσκεται στο κλασσικό σημείο πρόσκρουσης. Αυτό τυχαίνει να είναι και το σημείο στο οποίο ο υπερακάνθιος από μυς γίνεται τένοντας και η αιμάτωσή του μειώνεται αισθητά. Τέτοιες εκφυλιστικές ρήξεις του υπερακανθίου μπορεί να υπάρχουν για χρόνια προτού ο ασθενής αντιληφθεί ότι κάτι δεν πάει καλά με τον ώμο.

Φυσικά ρήξεις του υπερακανθίου αλλά συχνά και του υπακανθίου ή και άλλων μυών του πετάλου μπορεί να συμβούν και από οξύ τραυματισμό - συνήθως από πτώση με το χέρι ανοιχτό προς τα πλάγια ή πάνω. 

Όσον αφορά την διάγνωση ο  υπέρηχος όσο και  η μαγνητική τομογραφία του ώμου είναι εδώ η απεικονιστική εξέταση  επιλογής. Σε αυτήν βλέπουμε με μεγάλη ακρίβεια όλη την ανατομία του ώμου και ιδίως την ύπαρξη ρήξεων στο πέταλο στροφέων. 

Η θεραπεία της απλής υπακρωμιακής φλεγμονής είναι αγωγή με αντιφλεγμονώδη χάπια από το στόμα ή τοπική έγχυση με PRP(αυτόλογα ενεργοποιημένα αιμοπετάλια),η κορτικοστεροειδών στον υπακρωμιακό χώρο. 

Αν υπάρχει ρήξη στο πέταλο στροφέων είναι πιθανόν να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση. Αυτό εξαρτάται από το μέγεθος της ρήξεως, το ανατομικό της σημείο, αν είναι ολικού ή μερικού πάχους, όπως επίσης και το επίπεδο δραστηριότητας του ασθενούς. 

Στην περίπτωση που χρειαστεί χειρουργείο η συρραφή της ρήξεως γίνεται είτε με με μικρη τομή 3-4 3-4εκ,mis(minimal invasive surgery) είτε πλέον με αρθροσκοπικές τεχνικές χωρίς μεγάλες τομές στο δέρμα. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων μαζί με την συρραφή της ρήξης γίνεται και μια αποσυμπίεση, δηλ. μια διάνοιξη του χώρου κάτω από το ακρώμιο (subacromial decompression). Αυτό επιτυγχάνεται “τρώγοντας” λίγα χιλιοστά από την κάτω επιφανεία του οστού έτσι ώστε ο υπακρωμιακός χώρος να μεγαλώσει και να μειωθεί το φαινόμενο πρόσκρουσης. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε ώμους οι οποίοι είναι ήδη “στενοί” λόγω ανατομικής προδιάθεσης.

ΑΣΒΕΣΤΟΠΟΙΟΣ ΤΕΝΟΝΤΙΤΙΔΑ (Calcific tendinitis)

Αγνώστου αιτιολογίας πάθηση. Σε κάποιες περιπτώσεις η επαναλαμβανόμενη τριβή του πετάλου στροφέων σε ένα συγκεκριμένο σημείο πάνω στο οστό του ακρωμίου δεν έχει σαν αποτέλεσμα την ρήξη του τένοντα αλλά την ασβέστωσή του. Αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχουν επανειλλημένες φλεγμονές στο ίδιο σημείο χωρίς ωστόσο την υπερβολική μηχανική τριβή που οδηγεί σε ρήξη. Οι υποτροπιάζουσες αυτές φλεγμονές (οι οποίες επίσης μπορεί να μην γίνουν αντιληπτές από τον ασθενή) οδηγούν σε μια τοπική νέκρωση του ιστού. Η νέκρωση είναι βασική προϋπόθεση για την εναπόθεση ασβεστώσεων καθώς δεν υπάρχει πλέον κυκλοφορία του αίματος η οποία θα απομάκρυνε τα οποιαδήποτε ανοργανα στοιχεία.

Η διάγνωση της ασβεστοποιού τενοντίτιδας είναι πολύ εύκολη καθώς είναι μια από τις παθολογίες του ώμου η οποία φαίνεται ξεκάθαρα σε απλή ακτινογραφία αλλά και στον υπέρηχο (σε έμπυρα χέρια). Συγκεκριμένα, δίπλα στην κεφαλή του βραχιονίου στην περιοχή των μαλακών μορίων, φαίνεται συνήθως ξεκάθαρα μια λευκή περιοχή σαν ένα κομμάτι βαμβάκι. Το σύνηθες ανατομικό σημείο της παθολογίας αυτής είναι πάλι στον τένοντα του υπερακανθίου. 

Αυτό που θεωρείται κλασσικό σύμπτωμα ασβεστοποιού τενοντίτιδας είναι ο έντονος νυκτερινός πόνος άσχετα από την θέση του βραχίονα. Όσον αφορά την θεραπεία της, η ασβεστοποιός τενοντίτιδα συχνά αποδεικνύεται δύσκολος αντίπαλος. Ενώ και πάλι μπορούν να βοηθήσουν τοπικές εγχύσεις στεροειδών η με PRP(αυτόλογα ενεργοποιημένα αιμοπετάλια).Ορισμένες φορές όμως χιάζεται χειρουργική αφαίρεση του ασβεστώματος. 

ΠΑΓΩΜΕΝΟΣ ΩΜΟΣ(Frozen shoulder)

Η επίσημη ονομασία του “παγωμένου ώμου” είναι “συμφυσιακή θυλακίτιδα” (adhesive capsulitis) και πρόκειται για ένα σύνδρομο του οποίου η παθογένεση είναι άγνωστη. Απλώς γνωρίζουμε στατιστικά ότι συνήθως εμφανίζεται σε γυναίκες μέσης ηλικίας και η πρόγνωσή του είναι καλή.  Πρόκειται για μια αυθόρμητη συρρίκνωση του αρθρικού θύλακα στον ώμο. Ξαφνικά και αναιτιολόγητα η κίνηση του ώμου μειώνεται μέρα με την μέρα ενώ συνήθως αυτή η συρρίκνωση συνοδεύεται από έντονο πόνο.

Όταν ο ασθενής επισκέπτεται τον γιατρό είναι συνήθως σε οικτρή κατάσταση - οι περισσότεροι δηλώνουν ότι έχουν παραμείνει άυπνοι για ημέρες ή και εβδομάδες.

Σε κλινική εξέταση είναι εύκολη η διαπίστωση της μείωσης στο εύρος κίνησης που είναι και παθογνωμική. Η μαγνητική τομογραφία δεν ενδείκνυται  σε αυτή την περίπτωση - οι εξετάσεις που συχνά ασθενείς έχουν ήδη κάνει και τις φέρνουν μαζί είναι αρνητικές για παθολογικά ευρήματα. 

Η θεραπεία του παγωμένου ώμου είναι καθαρά υποστηρικτική. Γνωρίζουμε ότι την φάση του “παγώματος” (freezing) ακολουθεί πάντα η φάση της “απόψυξης” (thawing). Δυστυχώς δεν μπορούμε ωστόσο να προβλέψουμε το χρονικό σημείο που θα αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση.  Η διάρκεια του παγωμένου ώμου μπορεί να είναι παρατεταμένη, ακόμα και έως ένα χρόνο - αν και ο μέσος όρος είναι 3-6 μήνες.

Η υποστηρικτική αγωγή που χρησιμοποιούμε είναι  εγχύσεις κορτικοστεροειδών, με PRP(αυτόλογα ενεργοποιημένα αιμοπετάλια) ,με εγχύσεις υαλουρονικού οξέος(τόσο στον γληνοβραχιόνιο όσο και στον υπακρωμιακό χώρο) και φυσικοθεραπευτική αγωγή η οποία ωστόσο πρέπει να είναι  σωστά δομημένη - χωρίς βίαιες προσπάθειες παθητικής κινητοποίησης.

Σε ορισμένες περιπτώσεις στις οποίες τα συμπτώματα δεν ελέγχονται με συντηρητικά μέσα, προχωρούμε σε αρθροσκοπικό καθαρισμό της άρθρωσης με διατομές ή και μερική αφαίρεση του αρθρικού θύλακα (capsular release / synovectomy).

*Αθανασάκης Θεόδωρος, Ορθοπαιδικός χειρούργος

Εξειδικεύσεις στις παθήσεις ποδιού και ποδοκνημικής

Εξειδικευσεις στην ορθοπαιδική παιδιών

Clinical fellow scullthess clinic Zurich Swiss

Clinical fellow Balgrist University Hosp Zurich Swiss

Παίδων Αγία Σοφία Β ορθ. Κλινική

Ιατρείο Κνωσσού 236 & Καστέλλι Πεδιάδος

ΤΗΛ 2810 327 988   ΚΑΣΤΕΛΛΙ  28910 29300  ΚΙΝ. 6937 363 880

www.creteorthopedics.gr

email.athanasakis8@yahoo.gr