Αριστοκράτης, οικολόγος, παιδί προσφύγων και εδώ και λίγες ώρες… ο νέος πρόεδρος της Αυστρίας. Ο 72χρονος Αλεξάντερ Βαν Ντερ Μπέλεν κατάφερε να επικρατήσει του ακροδεξιού υποψηφίου Νόρμπερτ Χόφερ στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, ακόμα και αν η νίκη κρίθηκε στο νήμα. Με μόλις 30.000 ψήφους διαφορά ο πρώην καθηγητής «κονταροχτυπήθηκε» με τον επικεφαλής του Κόμματος των Ελευθέρων που πολλοί χαρακτήρισαν «λύκο με μεταμφιεσμένο σε πρόβατο», συγκεντρώνοντας τελικά ποσοστό 50,3%, έναντι του 49,7% του Χόφερ. «Θα είμαι στην υπηρεσία όλων. Θα επαναφέρω την εμπιστοσύνη», είχε δηλώσει στην πρώτη του συνέντευξη Τύπου επιβεβαιώνοντας τη φήμη που τον ήθελε ήρεμο και ισορροπημένο. Ο Αλεξάντερ Βαν Ντερ Μπέλεν, για τους φίλους «Σάσα», με την εκλογή του ανακούφισε τους Αυστριακούς, οι οποίοι καρδιοχτύπησαν μέχρι να ανακοινωθούν τα επίσημα αποτελέσματα της εκλογικής μάχης.

Ποιος, όμως, είναι ο νέος πρόεδρος της χώρας;

Γεννημένος στη Βιέννη το 1944, ο Μπέλεν δηλώνει «παιδί προσφύγων» καθώς ο Ρώσος πατέρας του με ρίζες από την Ολλανδία και η μητέρα του από την Εσθονία εγκατέλειψαν την Εσθονία το 1940 φτάνοντας στην Γερμανία. Εκεί, παρέμειναν για αρκετό χρονικό διάστημα σε προσφυγικό καταυλισμό, μέχρι να εγκατασταθούν στην Αυστρία, όπου γεννήθηκε ο Μπέλεν. Αφού αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ, ξεκίνησε την πανεπιστημιακή του καριέρα ως καθηγητής Οικονομίας στο πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ και έπειτα σε εκείνο της Βιέννης. Τη δεκαετία του 1980 σημειώθηκε η πρώτη του επαφή με την πολιτική, αρχικά με τους Σοσιαλδημοκράτες και στη συνέχεια με τους Πράσινους. Όταν, μάλιστα, το 1997 ανέλαβε τα ηνία του κόμματος προσέλκυσε πολλούς ψηφοφόρους με αποτέλεσμα η παράταξη να «σκαρφαλώσει» στην τέταρτη θέση. Παρά την επιτυχή πορεία του, πάντως, στις προεδρικές εκλογές δε θεωρείτο φαβορί. Αντιθέτως, οι αναλυτές εκτιμούσαν πως ο αντίπαλός του τελικά θα κατάφερνε να εκλεγεί. Οι δεσμεύσεις του Χόφερ, άλλωστε, για μία διαφορετική χώρα με κεντρικό σλόγκαν «Τιμή, ελευθερία, πατρίδα», είχαν «κερδίσει» τους ψηφοφόρους και δη τους εργάτες, οι οποίοι τον στήριξαν κατά 90%, με τον Μπέλεν να είναι αρεστός σε πολίτες με πανεπιστημιακή μόρφωση. «Θα εκπλαγείτε με όσα μπορούν να γίνουν», είχε σχεδόν απειλήσει ο Χόφερ κερδίζοντας ψήφους. Ωστόσο, η ήρεμη δύναμη του Μπέλεν κατάφερε να τον νικήσει, ακόμα και αν η επικράτησή του ήταν οριακή. Ο 72χρονος Μπέλεν δεν «έλαμψε» στην προεκλογική καμπάνια, ενώ δεν εντάσσεται στα αυστηρά πλαίσια και στερεότυπα ενός οικολόγου καθώς αντί να προτιμά το ποδήλατο, λατρεύει το αυτοκίνητο και έχει πάθος με το κάπνισμα. Δηλώνει άθεος και έχει διαψεύσει τη φημολογία ότι είναι μέλος τεκτονικής στοάς, είναι παντρεμένος δύο φορές και έχει δύο παιδιά από την πρώτη του σύζυγο, ενώ με την Ντόρις Σμιντάουερ παντρεύτηκε λίγους μήνες πριν τις εκλογές. Πολλοί δημοσιογράφοι τον χαρακτήρισαν «κουρασμένο» στην προεκλογική καμπάνια και υποστήριξαν ότι δεν ήρθε σε επαφή με τους ψηφοφόρους στις συγκεντρώσεις για την υποψηφιότητά του. Ωστόσο, ο Τύπος εστίασε στην τιμιότητά του και το ξεκάθαρο λόγο του, αν και το σε αντίθεση με τον Χόφερ, δεν παρουσίασε μία σαφή εκλογική πρόταση. Πολλοί τον εκτιμούν ιδανικό για την προεδρία χάρη στο ήθος και την καλλιέργειά του, ενώ ακόμα και όσοι δεν πίστεψαν στην υποψηφιότητά του τελικά τον ψήφισαν για να αποφευχθεί η εκλογή του ακροδεξιού Χόφερ. Άλλωστε, ο ίδιος ο Μπέλεν είχε καλέσει τους πολίτες στους οποίους δεν ήταν αρεστός να τον ψηφίσουν, λέγοντας: «Ας με ψηφίσουν οι ψηφοφόροι στους οποίους δεν αρέσω, αλλά ίσως τους αρέσει λιγότερο ο Χόφερ». 

Η ακροδεξιά θα ανακάμψει, προειδοποιεί ο ξένος Τύπος 

Μετά την ανακούφιση για την εκλογή του Μπέλεν, το αμέσως επόμενο συναίσθημα που προκαλεί η νίκη του είναι η αγωνία. Το γεγονός ότι η διαφορά του από τον Χόφερ είναι εξαιρετικά μικρή, οδηγεί τους αναλυτές να δηλώνουν ότι μπορεί να ηττήθηκε η ακροδεξιά, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι κατατροπώθηκε. Ο βρετανικός Ιndependent αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «το τζίνι βγήκε από το εθνικιστικό μπουκάλι του», όχι μόνο στην Αυστρία, αλλά στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο. Η εφημερίδα επισημαίνει πως η επιτυχία που σημειώνουν πολιτικές φιγούρες όπως ο Χόφερ, ο Νάιτζελ Φάρατζ και ο Ντόναλντ Τραμπ δεν αποτελούν φαινόμενα με ημερομηνία λήξης, ενώ η λύση για το πρόβλημα της ανόδου του εθνικισμού δεν είναι άμεση ούτε εύκολη. Από την άλλη, ο Guardian αναφέρει πως παρότι η αυστριακή ακροδεξιά ηττήθηκε, δεν καταστράφηκε και είναι έτοιμη να ανακάμψει και να επιστρέψει ακόμα πιο δυναμική. Το γεγονός ότι ο Μπέλεν κέρδισε με ελάχιστη διαφορά υποδηλώνει ότι η πορεία του δεν θα είναι εύκολη τα επόμενα έξι χρόνια. Όπως εξηγεί η βρετανική εφημερίδα, ο Μπέλεν θα αντιμετωπίσει το βαθύ διχασμό που αναδείχθηκε στη χώρα, αφήνοντας πίσω το δίπολο της σύγχρονης Ιστορίας της χώρας, ανάμεσα στον σοσιαλδημοκρατικό χώρο και τον συντηρητικό. «Ίσως θα έπρεπε να λάβουμε σοβαρά τα προειδοποιητικά σημάδια. Αυτό που πριν λίγο καιρό είχε εκτιμηθεί ως πολιτικό σόου κλόουν, τώρα έχει εξελιχθεί σε ένα εντελώς καινούριο και δυνητικά επικίνδυνο πολιτικό πεδίο που θα μπορούσε να επιφέρει επικίνδυνες επιπλοκές όχι μόνο για την Αυστρία, αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη», τονίζει ο Guardian.