Οι παραλίες της χώρας μας είναι από τις μεγαλύτερες ομορφιές της, αλλά ταυτόχρονα είναι και πεδίο κακόγουστων, υπερβολικών και κερδοσκοπικών παρεμβάσεων, που όχι μόνο προσβάλλουν το τοπίο και το περιβάλλον, αλλά προκαλούν και ανυπολόγιστες απώλειες. Οπως, για παράδειγμα, στις περιπτώσεις που παιδάκια σκοτώθηκαν από τζετ σκι ή σκάφη «ψυχαγωγίας» που αλώνιζαν πολύ κοντά στις ακτές, παραβιάζοντας τα μέτρα ασφαλείας. Παρότι υπάρχει ένα νομικό πλαίσιο, η διαδεδομένη (και όχι λανθασμένη) αίσθηση είναι πως στις χιλιάδες παραλίες της χώρας βασιλεύει η αυθαιρεσία.

Την κατάσταση αυτή ενθαρρύνει η συλλήβδην παραχώρηση κάθε χρόνο, με μια απλή υπουργική απόφαση, των παραλιών όλης της χώρας στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης προς αξιοποίηση και δημοπράτηση. Μάλιστα, στην παραχώρηση αυτή περιλαμβάνονται και οι περιοχές ειδικής προστασίας, όπως για παράδειγμα οι περιοχές Natura, χωρίς κάποια ιδιαίτερη πρόνοια και προφύλαξη. Με επιστολή τους προς τους αναπληρωτές υπουργούς Οικονομικών Γ. Χουλιαράκη και Περιβάλλοντος Σ. Φάμελλο, 14 περιβαλλοντικές οργανώσεις ζητούν να μην επαναληφθεί και φέτος αυτή η πρακτική της παραχώρησης με κλειστά μάτια των παράκτιων οικοσυστημάτων στους δήμους για εκμετάλλευση. «Εκτός των άλλων, υπάρχει απόφαση του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, από το καλοκαίρι του 2015, που δεν επιτρέπει παρόμοιες αποφάσεις της κεντρικής διοίκησης», λέει στην «Κ» η κ. Παναγιώτα Θεοδώρου, συντονίστρια των θεμάτων προστασίας και διατήρησης του Συλλόγου «Αρχέλων». Η απόφαση του ΣτΕ είναι ξεκάθαρη και δεν μπορεί να προσπεραστεί: «Η παραχώρηση δικαιωμάτων απλής χρήσης επί του αιγιαλού και της παραλίας, στους πρωτοβάθμιους ΟΤΑ για την άσκηση δραστηριοτήτων […] πρέπει να γίνεται μεμονωμένα και κατά περίπτωση, ύστερα από εξατομικευμένη κρίση της διοικήσεως, συνοδευόμενη από τα αναγκαία διαγράμματα, με την οποία θα τίθενται και οι αναγκαίοι όροι και περιορισμοί ενόψει των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του υπό παραχώρηση συγκεκριμένου τμήματος του αιγιαλού, προκειμένου να διασφαλισθεί και η κατά προορισμό χρήση του ως κοινόχρηστου αγαθού». Η συλλήβδην παραχώρηση του συνόλου των αιγιαλών της χώρας στους πρωτοβάθμιους ΟΤΑ βρίσκεται εκτός των ορίων της εξουσιοδοτήσεως του νόμου, τονίζει ο ανώτατο δικαστήριο. «Χρειάζεται καλή εποπτεία και στα οικονομικά θέματα. Υπάρχουν εικονικές δημοπρασίες. Υπάρχουν συμβάσεις για τροχήλατη καντίνα, που οδηγούν σε ολόκληρο beach bar, με αντίτιμο για όλο το καλοκαίρι 1.000 ευρώ. Πολλοί δήμοι κάνουν τα “στραβά μάτια’», τονίζει η κ. Θεοδώρου. «Θα μπορούσε να υπάρχει τουλάχιστον μια ηλεκτρονική πλατφόρμα, όπου θα αναρτάται ό,τι προβλέπει η σύμβαση παραχώρησης για κάθε παραλία», προτείνει η κ. Θεοδώρου. Ετσι ώστε ο κάθε πολίτης να μπορεί να ελέγχει εάν η πραγματικότητα ανταποκρίνεται στα συμφωνηθέντα... 

Προστατευόμενες περιοχές 

Ξεχωριστή και ακόμα πιο ευαίσθητη πλευρά αποτελούν οι παραλίες που ανήκουν σε προστατευόμενα οικοσυστήματα. Στο παρελθόν, η «αξιοποίηση» αυτών των περιοχών πραγματοποιούνταν έπειτα από ειδική άδεια του υπουργείου Περιβάλλοντος. Η πρόνοια αυτή καταργήθηκε ουσιαστικά προ διετίας, όταν ο τότε αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Γ. Τσιρώνης έδωσε μια συνολική σύμφωνη γνώμη για όλες τις παραχωρήσεις! Το ΣτΕ έχει προχωρήσει σε ακόμα πιο αυστηρή τοποθέτηση για τις προστατευόμενες περιοχές. Με βάση αυτή, οι 14 περιβαλλοντικές οργανώσεις τονίζουν πως «παραχώρηση περιοχών που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 μπορεί να γίνει μόνο εφόσον λάβει χώρα εξατομικευμένη κρίση της διοίκησης περί του αφενός ποιες περιοχές δεν δύνανται να παραχωρηθούν, αφετέρου ποιοι όροι παραχώρησης θα ισχύσουν στις περιοχές που δύνανται να παραχωρηθούν». Χωρίς αυστηρές προϋποθέσεις μπορούν να γίνουν πράματα και θάματα, όπως πέρυσι το καλοκαίρι. «Στον κόλπο της Κυπαρισσίας, που είναι πλέον το μεγαλύτερο πεδίο ωοτοκίας στη Μεσόγειο για την Καρέτα Καρέτα, δόθηκαν άδειες για τροχήλατες εγκαταστάσεις, που αναπτύχθηκαν και μπήκαν μέχρι και μπουζούκια το βράδυ! Με αποτέλεσμα να φάμε ευρωπαϊκή καταγγελία. Σε αρκετές παραλίες στους νομούς Χανίων και Ρεθύμνου, η κάλυψη του αιγιαλού έφτασε το 100% αντί για το 50% που προβλέπεται. Στη Ζάκυνθο πέρυσι δεν υπογράφηκαν καν συμβάσεις, με αποτέλεσμα πλήρη αυθαιρεσία. Βεβαίως, κανείς δεν μάζευε τις ξαπλώστρες από τις παραλίες το βράδυ για να μην ενοχλούν τις χελώνες, όπως θα έπρεπε. Ο Φορέας Διαχείρισης του Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου κατέθεσε πέρυσι τέσσερις καταγγελίες», λέει η εκπρόσωπος του «Αρχέλων». Ειδικά στις προστατευόμενες περιοχές που διαθέτουν Φορέα Διαχείρισης, οι οργανώσεις τονίζουν πως είναι επιτακτική η ενεργή συμμετοχή των Φορέων στη διαδικασία παραχώρησης και ενδεχόμενης ανάκλησης, ώστε να αποφευχθούν στο μέλλον παραβιάσεις εκ μέρους των παραχωρησιούχων που επιφέρουν σημαντική υποβάθμιση των ευπαθών οικοσυστημάτων.