Εγγραφείτε δωρεάν στο Newsletter του Creteplus.gr και διαβάστε τις 10 σημαντικότερες ειδήσεις της εβδομάδας.
Δεν έχετε συμπληρώσει το email σας ή το email που δηλώσατε δεν είναι έγκυρο.


Ειδήσεις από την Κρήτη και το Ηράκλειο από το Crete Plus



Ο Ψηλορείτης και ο χρόνος

Ο Ψηλορείτης και ο χρόνος

Ηράκλειο | 07/01/2018 - 08:22
Ο Ψηλορείτης και ο χρόνος
Αναμφίβολα, ένα από τα πιο ωραία θεάματα είναι ένα βουνό χιονισμένο. Κι όταν μάλιστα το βουνό αυτό είναι ψηλό, τότε δεν προκαλεί μόνο το ευάρεστο αίσθημα που προκαλεί καθετί όμορφο, αλλά γεννά κι ένα αίσθημα θαυμασμού, ένα αίσθημα δέους μπροστά στο μέγεθος και την επιβλητικότητά του: είναι το αίσθημα του Υψηλού, που δημιουργεί μια ανάταση ψυχής και συνταρακτικά συναισθήματα που συγκλονίζουν την ύπαρξη και την κάνουν να κοιτάξει ψηλά, να «ξεκολλήσει»από τη γη, να νιώσει την κρυμμένη ιερότητα του κόσμου.

Ένα τέτοιο βουνό είναι και ο δικός μας Ψηλορείτης, το αγέρωχο βουνό που βρίσκεται στη μέση της Κρήτης, η οποία μοιάζει να ισοζυγιάζεται ανατολικά και δυτικά του, έχοντας στο δυτικό της άκρο τα Λευκά Όρη και στο ανατολικό τα Λασιθιώτικα και τα όρη της Σητείας. Ο Ψηλορείτης για τους Κρητικούς δεν είναι ένα οποιοδήποτε βουνό. Είναι κάτι πολύ περισσότερο: είναι ένα σύμβολο που έχει καθιερωθεί μέσα από μια μυθική και μια πολύχρονη ηρωική παράδοση. Ως Ίδη ο Ψηλορείτης είναι ο τόπος όπου, όπως λέγει ο μύθος, ανατράφηκε ο Δίας, ήταν δηλαδή για τους αρχαίους Κρήτες όρος ιερό. Είναι όμως κι ένα βουνό συνδεμένο με τους αγώνες για την ελευθερία, τόσο στα χρόνια της Τουρκοκρατίας όσο και στα χρόνια της γερμανικής Κατοχής. Έτσι, ο Ψηλορείτης έγινε για τους Κρητικούς το σύμβολο της ελευθερίας, της λεβεντιάς, των αγώνων αλλά και των ασυμβίβαστων ανθρώπων. Δεν υπάρχει, νομίζω, βουνό που να έχει τραγουδηθεί στην Κρήτη τόσο πολύ, όσο ο Ψηλορείτης (ίσως κι επειδή οι δυο λέξεις ομοιοκαταληκτούν). Είναι χαρακτηριστικό, επίσης, ότι το όνομά του παραπέμπει περισσότερο σε όνομα που δηλώνει καταγωγή ανθρώπου παρά σε όνομα βουνού, πράγμα που κάνει τον Ψηλορείτη να είναι στη συνείδηση του Κρητικού όχι απλώς ένας τόπος, αλλά κάτι τόσο ζωντανό και οικείο, όσο κι ένα αγαπημένο πρόσωπο.  

Όμως ο Ψηλορείτης, για όποιον τον αγαπά και τον παρατηρεί, είναι κι ένας τρόπος μέτρησης του χρόνου, του φυσικού χρόνου, αυτού  που γυρνάει κυκλικά και που δεν σχετίζεται με τον ευθύγραμμο, ιστορικό χρόνο, αυτόν που προχωρεί προς το μέλλον, το οποίο όμως κάποτε θα έχει ένα τέλος. Αυτή η ευθύγραμμη αντίληψη του χρόνου εγκαινιάστηκε με τον Χριστιανισμό, αλλά την αποδέχτηκε και ο μαρξισμός. Ο μεν Χριστιανισμός έθεσε ως τέλος του χρόνου τη Βασιλεία του Θεού με τη Δεύτερη Παρουσία του Χριστού, ο δε μαρξισμός την αταξική λεγόμενη κοινωνία. Κυκλική αίσθηση του χρόνου είχαν όλοι οι «φυσικοί»λαοί αλλά και οι αρχαίοι Έλληνες. Στον Όμηρο (Ιλιάς, 146-149) διαβάζουμε: 

«οίη περ φύλλων γενεή, τοίη δὲ καὶ ἀνδρῶν.

 φύλλα τά μὲν τ’ ἄνεμος χαμάδις χέει, ἄλλα δέ

θ’ ὕλη τηλεθόωσα φύει, ἔαρος δ’ ἐπιγίγνεται ὥρη, 

ὡς ἀνδρῶν γενεή ἡ μὲν φύει ἡ δ’ ἀπολήγει».  

Που σημαίνει: «Οι γενιές των ανθρώπων μοιάζουν σαν τα φύλλα των δένδρων: άλλα ρίχνει στο χώμα ο άνεμος κι άλλα τα θαλερά δένδρα βγάζουν, σαν έρθει η άνοιξη. Έτσι είναι και οι γενιές των ανθρώπων: η μια γεννιέται και η άλλη φτάνει στο τέλος της».

Από το κείμενο φαίνεται πως οι αρχαίοι μας πρόγονοι αντιλαμβάνονταν το χρόνο κυκλικά: οι άνθρωποι κάνουν τον κύκλο τους, όπως τα φύλλα των δένδρων: γεννιούνται, αυξάνονται και πεθαίνουν, για να έλθουν άλλοι άνθρωποι να τους αντικαταστήσουν κι αυτό επαναλαμβάνεται ανενάως. 

Αυτή την αντίληψη του κυκλικού χρόνου γεννά και η θέα του χιονισμένου Ψηλορείτη, από τη στιγμή που πέφτουν τα πρώτα χιόνια και τον σκεπάζουν με ένα άσπρο πέπλο, ώσπου να λιώσουν και τα τελευταία και να τον αφήσουν γυμνό κάτω από τις αχτίδες του κρητικού ήλιου. Έτσι το βουνό-σύμβολο της Κρήτης μπορεί να γίνει και σύμβολο του φυσικού χρόνου, αυτού που δεν έχει σχέση με ρολόγια και χρονόμετρα, αλλά ακολουθεί  ρυθμούς ανθρώπινους, δηλαδή όχι εξουθενωτικούς και διαλυτικούς για την ανθρώπινη ψυχή. Παρακολουθώντας το αργό λιώσιμο  του χιονιού στις κορφές του, αντιλαμβανόμαστε-έστω και μερικώς- την αίσθηση που είχαν για το χρόνο οι προ της τεχνολογικής ανάπτυξης άνθρωποι: η ζωή τους ήταν σαν το χιόνι του Ψηλορείτη που αργολιώνει ή σαν τα φύλλα των δένδρων, όπως είδαμε να λέγει ο Όμηρος. 

Αυτοί οι αργοί ρυθμοί έδιναν την εντύπωση πως οι άνθρωποι ζούσαν πολλά χρόνια, πως ο χρόνος δεν περνούσε, πως οι νύχτες ή οι μέρες ήταν ατέλειωτες. Ο φυσικός χρόνος έδενε τους ανθρώπους με τη φύση: με τα χιονισμένα βουνά, με την ανατολή και τη δύση του ήλιου, με τον κύκλο των φυτών από την άνοιξη μέχρι τη συγκομιδή των καρπών και το πέσιμο των φύλλων, με το νερό που κυλούσε κι έφευγε σαν τη ζωή, με τα κύματα της θάλασσας που έρχονται και φεύγουν. Αυτή η αίσθηση στερούσε, βέβαια, το δυναμισμό από τη ζωή, επειδή ο άνθρωπος ένιωθε εγκλωβισμένος σε ένα κύκλο, από τον οποίο τον απάλλασσε μόνον ο θάνατος. Από την άλλη, όμως, η σχέση του με τη φύση χάριζε στη ζωή ηρεμία, ρυθμούς στο μπόι του ανθρώπου κι ένα αίσθημα ποίησης, που μόνο η φύση μπορεί να εμπνεύσει.  


Υπάρχει μια σύγχρονη μαντινάδα που λέει:

Στο Ψηλορείτη την κορφή το χιόνι δεν τελειώνει,

ώσπου να λιώσει το παλιό, καινούργιο το πλακώνει. 

Σκέφτομαι μήπως ο λαϊκός ποιητής έχει στο νου του όχι πλέον τον ατέλειωτα επαναλαμβανόμενο κυκλικό χρόνο, αφού, παρά την ανανέωση του χιονιού στην κορφή του Ψηλορείτη, πάντα παραμένει ένα, έστω και μικρό, μέρος από το παλιό. Έτσι, το παλιό ανανεώνεται συνεχώς, μένει δηλαδή διαρκώς νέο, άρα αποκτά ένα είδος αιωνιότητας. Αυτή η αιωνιότητα είναι που συνδέει το παλιό με το νέο χιόνι, που κι αυτό, καθώς παλιώνει, διαιωνίζεται. Η μαντινάδα δίνει έτσι μια άλλη διάσταση στον Ψηλορείτη: τη διάσταση της αιωνιότητας. Διότι η αιτία που το χιόνι δεν τελειώνει είναι ότι πέφτει στην κορφή του Ψηλορείτη. Έτσι, το χιόνι, αντί να συμβολίζει κάτι το εφήμερο, ευρισκόμενο στην κορφή του Ψηλορείτη γίνεται σύμβολο της αιώνιας ανανέωσης: το χιόνι ανανεώνει τον Ψηλορείτη και ο Ψηλορείτης παρέχει την αιωνιότητα στο χιόνι. Η αίσθηση που αποκομίζει κανείς από τη μαντινάδα είναι ότι ο Ψηλορείτης είναι ο παλαιός που μένει πάντα νέος, αφού, όσο κι αν εξωτερικά αλλάζει, πάντοτε διατηρεί κάτι  σταθερό και μόνιμο. Αυτό, βέβαια, μπορεί να είναι κι ένας συμβολισμός της σταθερότητας της παράδοσης, που μπορεί να επικαλύπτεται από νέα στοιχεία, αλλά στο βάθος διατηρεί αμετάβλητη την ουσία της. Έτσι ο Ψηλορείτης γίνεται και σύμβολο της αιωνιότητας της παράδοσης που δέχεται διαρκώς ανανεωτικά στοιχεία, δίχως όμως και να αλλοιώνεται. 

Ένας νέος χρόνος ξεκίνησε πριν από λίγες μόνο μέρες. Δώσαμε και πήραμε ευχές όλοι για καλή χρονιά. Όλοι θέλουμε στο βάθος να μπορούμε να ελέγξουμε το χρόνο, αυτόν τον μεγάλο προδότη, όπως τον έχουν αποκαλέσει. Όλοι θα θέλαμε να μείνουμε νέοι κι είμαστε πολλές φορές έτοιμοι σαν τον Φάουστ να πουλήσουμε την ψυχή μας, προκειμένου να εξασφαλίσουμε την αιώνια νεότητα. Έχω την εντύπωση πως πρέπει πότε-πότε να σηκώνουμε τα μάτια και να κοιτάζουμε τον Ψηλορείτη, επειδή μπορεί να μας δώσει το μήνυμά του για το χρόνο. Να μας πει δηλαδή πως η αιωνιότητα δεν είναι άλλο από το να βρούμε ένα σταθερό σημείο, όπως είναι η παράδοσή μας η πνευματική, για να εδραιώσουμε τη ζωή μας. Να μας πει ακόμη πως ο χρόνος τρέχει, πως η ζωή φεύγει και πως πρέπει να τη χαρούμε δημιουργικά και με σεβασμό στο μυστήριό της. Κι ακόμη να μας κάμει να σκεφτούμε πως πρέπει να ξαναβρούμε τους δεσμούς με τη φύση, από την οποία όχι μόνο έχουμε αποκοπεί αλλά και την καταστρέφουμε, ξεχνώντας πως είναι θείο δημιούργημα και δώρο που οφείλουμε να το σεβαστούμε. 

Γιάννης Γ. Τσερεβελάκης

 


Συντάκτης: Newsroom CretePlus.gr


Αν θέλεις το πρόβλημα σου να ακουστεί, αν τα "στραβά και τα ανάποδα" που βλέπεις γύρω σου σε κάνουν να δυσανασχετείς, τότε...

Γίνε εσύ ο ρεπορτερ του CretePlus.gr.

Αν βρίσκεσαι στο δρόμο αποθήκευσε τους αριθμούς μας και στείλε μας τη φωτογραφία, το βίντεο ή το μήνυμα σου και δες το να ανεβαίνει άμεσα με εμάς αιχμή για την επίλυση του.

reporter@creteplus.gr 6932255686.

Δες το άρθρο σου στα "δικά σας ρεπορτάζ"



Ειδήσεις Ηράκλειο

Πωλείται το creteplus.gr για 9,000 Ευρώ.

Ολόκληρη η ιστοσελίδα, και ο κατάλογος επιχειρήσεων. Ιδανικό για σελίδα ειδήσεων αλλά και για οποιαδήποτε επιχείρηση στην Κρήτη.

Ένωση ξενοδοχείων Ηρακλέιου:Αίτημα για μη καταβολή ΦΠΑ…

Αναφορικά σε διαπιστωμένες οφειλές σχετιζόμενες με ανείσπρακτα τιμολόγια

Πυροβολισμοί σε ποιμνιοστάσιο – Συνελήφθησαν δύο αδέρφια

Λίγα 24ωρα μετά την επίσκεψη Χρυσοχοϊδη, νέο περιστατικό στην Κρήτη

Πέθανε νεαρός που βούτηξε στο Αγιοφάραγγο

Γιατρός προσπάθησε να τον σώσει αλλά ήταν αργά

Άντρας έπεσε στο λιμάνι Ηρακλείου

Περαστικοί τον ανέσυραν χωρίς τις αισθήσεις του

Έκανε «γερή μπάζα» - «Μπούκαρε» σε 9 σπίτια & η λεία του ξεπέρασε…

Αφαίρεσε χρήματα, κοσμήματα, ηλεκτρονικές συσκευές και αεροβόλο όπλο, συνολικής χρηματικής αξίας άνω τον 42.000 ευρώ

Άνδρας έπεσε στο ενετικό λιμάνι – Νοσηλεύεται στην Εντατική

Είχαν μπερδέψει τα ρούχα του στα κουπιά μιας βάρκας

Αναστάτωση από φωτιά μέρα μεσημέρι στο Ηράκλειο

Άμεσα ειδοποιήθηκε η πυροσβεστική.

Στο Ηράκλειο το κλιμάκιο του ΕΟΔΥ για την παράδοση των…

Θα πραγματοποιούν διαγνωστικά τεστ για τον κορωνοϊό

Απειλούν με παραιτήσεις γιατροί της Καρδιολογικής

Στα "άκρα" η αντιπαράθεση για τη μεταφορά της Μονάδας Εμφραγμάτων με απόφαση της διοίκησης του ΠΑΓΝΗ

Άστεγος επί μέρες σε πάρκο με παιδική χαρά - Εικόνες ντροπής

Οι κάτοικοι της περιοχής ζητούν να ενεργήσουν άμεσα οι αρμόδιες υπηρεσίες του δήμου Ηρακλείου.

Αναβρασμός στην Καρδιολογική Κλινική του ΠΑΓΝΗ

“Πολεμικό” κλίμα και υποβάθμιση κλινικής

Κρούσμα κορωνοϊού στα Χανιά: Αρνητικά τα δείγματα του προσωπικού…

Αρνητικά και τα δείγματα των επαφών του 88χρονου στο Νοσοκομείο Χανίων

Ηράκλειο: Στο νοσοκομείο νεαρή γυναίκα μετά από επίθεση…

Ο δράστης πριν λίγες ημέρες είχε ξανασυλληφθεί

«Εφιάλτης» για λουόμενο το μπάνιο στη θάλασσα – Τον παρέσυραν…

Συναγερμός στο λιμενικό - Στήθηκε επιχείρηση για την παροχή συνδρομής στον κολυμβητή.

«Συναγερμός» και ιχνηλάτηση στο ΠΑΓΝΗ - Είχε νοσηλευθεί…

Αποτελεί το 17ο επιβεβαιωμένο κρούσμα και νοσηλεύεται στα Χανιά

Τροχαίο ατύχημα: Τούμπαρε αυτοκίνητο – Γυναίκα και παιδί…

Στο σημείο άμεσα ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ

Δίνουν το… αίμα τους στο κέντρο του Ηρακλείου

Δίνουν το… αίμα τους στο κέντρο του Ηρακλείου

Σε αυτές τις θάλασσες θα κολυμπήσουμε; Λύματα στις Γούβες

Σε αυτές τις θάλασσες θα κολυμπήσουμε; Λύματα στις Γούβες

Επιστολή δικηγόρων Ηρακλείου: Ανησυχία για πράξεις ομάδας…

«Δεν γίναμε μάρτυρες των αναμενόμενων αντιδράσεων από την πολιτεία για μια ευνομούμενη και δημοκρατική»

Ολοκληρώνεται η ασφαλτόστρωση στο Γιόφυρο (δυτικός κλάδος)

Κλειστός την Τετάρτη ο δυτικός κλάδος εξόδου

Κατέληξε η 14χρονη που είχε πέσει από τα Ενετικά Τείχη

Νοσηλευόταν στη ΜΕΘ Παίδων του ΠΑΓΝΗ για 3 μήνες

Θρήνος στη κηδεία του Γιάννη Κατσούνα που σκοτώθηκε στο…

Σε κλίμα βαθιάς οδύνης το τελευταίο αντίο στον άτυχο 33χρονο Γιάννη

Πυροβολισμοί αναστάτωσαν το Αρκαλοχώρι

Αστυνομικές δυνάμεις στο σημείο

Γυναίκα δάγκωσε αστυνομικό που κλήθηκε να τη βοηθήσει

Διεκομίσθησαν στο νοσοκομείο και οι δυο για τις πρώτες βοήθειες

Συνελήφθη με παράνομα πακέτα τσιγάρων

Η προανάκριση διενεργείται από την Υποδιεύθυνση Ασφαλείας Ηρακλείου

ΑΣΕΠ: 78 θέσεις εργασίας ανακοινώθηκαν για το Ηράκλειο

Η προκήρυξη αφορά την κάλυψη εποχικών ή παροδικών αναγκών της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηρακλείου, που εδρεύει στο Ηράκλειο του Νομού Ηρακλείου,

Στην ΜΕΘ ένα 9χρονο παιδί – Χτυπήθηκε από αυτοκίνητο

Το παιχνίδι οδήγησε σε σοβαρή περιπέτεια

Βενιζέλειο: Πως θα γίνονται τα τακτικά και απογευματινά…

Οδηγίες για τη σταδιακή επαναλειτουργία των υπηρεσιών

Αποχή των Δικηγόρων του Ηρακλείου μέχρι και 30 Απριλίου…

Για τις συνθήκες στο Υποθηκοφυλακείο και στο Ειρηνοδικείο

Καταγγελία: Έκοψαν κλήση σε γυναίκα στο Ηράκλειο ενώ διέθετε…

Τι αναφέρει η καταγγελία για αστυνομική αυθαιρεσία

Πίσω από τη μάσκα κρύβονται κουρασμένα πρόσωπα….

Το συγκλονιστικό μήνυμα από τα ΤΕΠ του Βενιζελείου

Μαθήματα… σκοποβολής σε παιδί – Αντί για τον στόχο βρήκε…

Απίστευτο περιστατικό στο Ηράκλειο

Ενετικά Τείχη: Σε ποια σημεία μπαίνει «λουκέτο»

Απαγόρευση της κυκλοφορίας σε συγκεκριμένα σημεία των Τειχών και του Καράβολα

Κορωνοϊός: Οι συγκινητικές στιγμές κατά την έξοδο της 63χρονης…

Τι ανέφερε ο Διευθυντής της ΜΕΘ του Βενιζέλειου Νοσοκομείου Ηρακλείου

Πρώτος νεκρός Κρητικός ομογενής στην Αυστραλία, από κορωνοϊό

Πρόκειται για το Χρήστο Τζανουδάκη, "έναν ιδιαίτερα αγαπητό άνθρωπο κι ένα αξιοσέβαστο μέλος της κρητικής κοινότητας"

Έπρεπε να είναι σπίτι λόγω καραντίνας αλλά ήταν... άφαντος

Δικογραφία σε βάρος ενός άντρα που ήρθε από την Ιταλία στο Ηράκλειο και διαπιστώθηκε ότι δεν ήταν σπίτι αν και θα έπρεπε λόγω προληπτικής καραντίνας

Κλείνει η οδός… by pass στο Ενετικό Λιμάνι του Ηρακλείου

Απαγορεύεται η είσοδος των πολιτών

Είστε μόνοι στο σπίτι; Μια ομάδα στο Ηράκλειο, μπορεί να…

Η Κοινότητας Αλληλεγγύης Ηρακλείου βοηθάει όλους όσοι έχουν ανάγκη, λόγω κορωνοϊού

Καταγγελία για… «αυθαίρετα» πρόστιμα στο Ηράκλειο, λόγω…

Τι απαντά, από την πλευρά της, η αστυνομία

Κορωνοϊός: Αγωνιούν οι εργαζόμενοι στο ΠΑΓΝΗ - Καταγγέλλουν…

«Σε συνθήκες χρόνιας ανεπάρκειας προσωπικού, υποδομών, εξοπλισμού και υλικών στις δημόσιες δομές υγείας καλούμαστε να παρέχουμε με αυτοθυσία τις υπηρεσίες μας στην…

Συνελήφθη με παράνομα τσιγάρα

Κατασχέθηκαν 790 πακέτα τσιγάρων και 139 συσκευασίες καπνού

Βενιζέλειο: Αποσωληνώθηκε η επιβάτιδα του κρουαζιερόπλοιου…

Μετά από 10 τουλάχιστον μέρες μάχης με τον κορωνοϊό

Όλες οι ειδήσεις σήμερα

Ροή Ειδήσεων








Social


Όλες οι ειδήσεις σήμερα
Εγγραφείτε δωρεάν στο Newsletter του Creteplus.gr και διαβάστε τις 10 σημαντικότερες ειδήσεις της εβδομάδας.
Δεν έχετε συμπληρώσει το email σας ή το email που δηλώσατε δεν είναι έγκυρο.