του Δημήτρη Παπακωνσταντίνου

 Όταν πουλάω ένα πακέτο τσιγάρα παίρνω προμήθεια 1%. Αυτό είναι το κέρδος μου. Η μέση προμήθεια για συναλλαγή μέσω POS κυμαίνεται στο 1,5%. Πώς θα το κάνουμε λοιπόν; Θα μπαίνω και μέσα;

Και επειδή προφανώς δεν είναι δυνατόν να μπαίνει και μέσα ο άνθρωπος και επειδή επίσης προφανώς δεν μπορώ να δώσω εγώ απάντηση στο ερώτημά του, αναμένω από τους υπεύθυνους να τοποθετηθούν και να λάβουν τις σχετικές αποφάσεις. Από εκείνους που πιστεύουν ότι μέσω της χρήσης πλαστικού χρήματος καθ’ ολοκληρίαν, ακόμη και στα περίπτερα, θα μας τυλίξουν όλους σε μία κόλα χαρτί, ή μάλλον σε έναν κωδικό και δεν θα ξεφεύγει τίποτα. Ούτε τσίχλα να θέλουμε να μασήσουμε δεν θα μπορούμε να το κάνουμε κρυφά... Αλλά και οι προμήθειες να μειωθούν δεν λύνεται το πρόβλημα...

Το ερώτημα "μετρητά ή κάρτες;" δεν αφορά μόνο την τρέχουσα συγκυρία των capital controls. Είναι ένα γενικότερο ερώτημα που δeν περιορίζεται στα στενά σύνορα αυτής της πολύπαθης χώρας. Είναι ένας παγκόσμιος προβληματισμός. Ο οποίος μάλιστα επανήλθε προ διμήνου περίπου στο προσκήνιο με αφορμή τη διακοπή της έκδοσης του χαρτονομίσματος των 500 ευρώ από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αλλά και στην άλλη όχθη του Ατλαντικού η συζήτηση έχει ανάψει μεταξύ εκείνων που πιέζουν για την κατάργηση ακόμη και των χαρτονομισμάτων των 50 και 100 ευρώ, όπως για παράδειγμα ο Larry Summers, ο πρώην υπουργός Οικονομικών και ο υποστηρικτής της κυκλοφορίας των μετρητών εκδότης και επιχειρηματίας Steve Forbes.

Δύο είναι οι κυριότερες αιτίες που προβάλλουν οι υπέρμαχοι της πλήρους επικράτησης της χρήσης πιστωτικών – χρεωστικών καρτών. Αφενός η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και αφετέρου η τρομοκρατία. Στη χώρα μας, η ευρεία χρήση των POS συνδέθηκε με την επιβολή των capital controls. Αντί όμως σταδιακά το μέτρο να ατονίσει, αντίθετα επεκτείνεται. Καθώς αποτελεί, άλλωστε, και μέσο πλήρους ελέγχου της ζωής, των συνηθειών και βεβαίως των συναλλαγών της κοινωνίας και της επιχειρηματικότητας. Και φυσικά, η υπόθεση "φοροδιαφυγή" κυριαρχεί ως κορυφαίο άλλοθι για τη χρήση των καρτών.

Πιθανώς η χρήση των POS παντού, να περιορίσει πράγματι την φοροδιαφυγή. Όσο λιγότερο χρήμα κυκλοφορεί, τόσο μικρότερα περιθώρια υπάρχουν για "μαύρες" συναλλαγές. Νομίζουν προφανώς εκείνοι που προωθούν την εξαφάνιση των μετρητών, ότι έτσι θα μπορούν να ελέγξουν καλύτερα την οικονομία. Και την κοινωνία. Μόνο που η υπερρύθμιση της αγοράς νομοτελειακά οδηγεί πάντοτε στο αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, την απορρύθμιση. Ο στραγγαλισμός της ρευστότητας, ακόμη και η εξαφάνιση της παραοικονομίας, όσο και αν αυτό μπορεί να ξενίζει πολλούς, σε μία οικονομία που δεν είναι παραγωγική και όπου τα εισοδήματα συρρικνώνονται διαρκώς χωρίς να  υπάρχει ανάπτυξη ή σημαντική προσδοκία ανάκαμψης, μπορούν να διαλύσουν εντελώς την αγορά. 

Αλήθεια, έχετε σκεφτεί τι κινεί ακόμη την αγορά; Το ελάχιστο "λίπος" που έχει απομείνει σε ορισμένους και κυρίως στους εκτός μεγάλων αστικών κέντρων επαγγελματίες. Αν εκλείψει και αυτό, τέρμα. Όχι φορολογικά έσοδα, ούτε σεντ δεν θα εισπράττουν οι αρχές. Αν αυτή τη στιγμή έχουμε έναν πολύ μεγάλο συστημικό κίνδυνο στο εμπόριο, που μπορεί να οδηγήσει στην ανεργία πάνω από 10.000 ανθρώπους και να προκαλέσει ένα τεράστιο "φέσι" στην αγορά που υπερβαίνει το 1 δισ. ευρώ, αύριο - μεθαύριο τα πιθανά κανόνια θα πολλαπλασιαστούν. Ο χρυσός κανόνας για την αύξηση των φορολογικών εσόδων είναι να υπολογίζονται οι επιβαρύνσεις δίκαια και στα όρια των δυνατοτήτων και όχι να συνθλίβουν τα όρια αυτά.

Υπάρχει όμως και μία άλλη παράμετρος. Που οι περισσότεροι δυστυχώς δεν υπολογίζουν ή δεν αξιολογούν. Η όλο και μικρότερη προστασία της ιδιωτικής ζωής. Η λογική του "Μεγάλου Αδερφού" επικρατεί παντού. Δεν είναι θέμα νόμιμων ή παράνομων δραστηριοτήτων. Είναι ζήτημα κατάργησης, επί της ουσίας, των προσωπικών ελευθεριών και ιδιαιτεροτήτων. Όλα μπορούν να βγουν ανα πάσα στιγμή στο φως. Ή μήπως νομίζετε ότι θα προστατεύεται η ιδιωτική ζωή; Ότι θα υπάρχουν... στεγανά; Καλά... Δεν έχετε πάρει χαμπάρι πόσα ενοχλητικά τηλεφωνήματα δέχεστε κάθε μέρα από πηγές που είναι άξιο απορίας πώς έμαθαν τον τηλεφωνικό σας αριθμό; Τι νομίζετε; Ότι εκεί που δεν υπάρχουν στεγανά και προστασία δεδομένων στις τηλεπικοινωνίες, θα υπάρξουν στον τραπεζικό χώρο; Αστειεύεστε προφανώς... 

Ο Steve Forbes έγραφε προ ολίγων μηνών ότι η αιτία που οι οικονομίες ανά τον κόσμο βρίσκονται σε τέλμα –το οποίο τροφοδοτεί την οργή, τη δυσαρέσκεια και τις κακές πολιτικές– είναι τα δομικά εμπόδια που έχουν δημιουργηθεί από τις κυβερνήσεις: ασταθές χρήμα, ασφυκτικό ρυθμιστικό πλαίσιο και πολύ υψηλή φορολογία.  Προφανώς όχι τα μετρητά. 

capital.gr