Το γεγονός αυτό   είχαν προφητέψει οι προφήτες πολλά χρόνια πριν από τον Χριστό, όπως το δείχνει η παρακάτω προφητεία από τον προφήτη Ζαχαρία:  «Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιών, κήρυσσε, θύγατερ Ἱερουσαλήμ· ἰδοὺ ὁ Βασιλεύς σου ἔρχεταί σοι, δίκαιος καὶ σῴζων αὐτός, πραῢς καὶ ἐπιβεβηκὼς ἐπὶ ὑποζύγιον καὶ πῶλον νέον». Σ’ αυτή τη θριαμβευτική είσοδο του Χριστού (η οποία θα έλθει σε πλήρη αντίθεση με το «σταυρωθήτω», που λίγες μόνο μέρες ύστερα θα φωνάζουν οι Εβραίοι) σημαντικό ρόλο έπαιξαν: το μικρό πουλάρι που μετέφερε τον Ιησού, τα παιδιά που κραύγαζαν το «ωσαννά» καθώς και τα κλαδιά των φοινίκων και της ελιάς που κρατούσαν στα χέρια τους «οἱ προάγοντες καὶ οἱ ἀκολουθοῦντες». Μικρά και ευτελή, λοιπόν, στοιχεία συνθέτουν την εικόνα του θριάμβου του Χριστού. Αν τα αντιπαραβάλλουμε με όσα συνοδεύουν σήμερα την άφιξη ενός αρχηγού κράτους (άλλους επισήμους, πολυτελή αυτοκίνητα, σεκιούριτι, φιλαρμονικές, αγήματα κ.τ. ό), όχι απλώς θα εκπλαγούμε, αλλά ίσως και θα θυμώσουμε από τη μεγαλαυχία και την κουφότητα της εξουσίας.

Ο Χριστός χρησιμοποιεί για μεταφορικό μέσο ένα γαϊδουράκι, αυτό το ταπεινό υποζύγιο, που για χιλιάδες χρόνια στάθηκε και στέκεται δίπλα στον άνθρωπο, μεταφέροντας τον ίδιο και τα προϊόντα του (τα τελευταία χρόνια, δυστυχώς, τα αυτοκίνητα έχουν εκτοπίσει το συμπαθητικό αυτό τετράποδο από τα ελληνικά χωριά). Ταπεινό το μεταφορικό μέσο, αντίστοιχο προς την ταπεινότητα του επιβαίνοντος σ’ αυτό Ιησού. Ας αναπλάσουμε με τη φαντασία μας την εικόνα, που με πολλή  ενάργεια περιγράφουν οι ευαγγελιστές: ένα πλήθος που φωνάζει και αλαλάζει με ενθουσιασμό, καθώς βλέπει τον Ιησού, το μεγάλο Διδάσκαλο, Εκείνον που «ἑνέπλησε θαυμάτων τὴν Ἰουδαίαν», να μπαίνει στην πρωτεύουσά τους, που βρίσκεται υπό το ρωμαϊκό ζυγό. Όμως ο Διδάσκαλος δεν έρχεται με συνοδεία αυτοκρατορική ούτε και σε πολυτελή άμαξα, αλλά πάνω στο ταπεινό πουλάρι. Το πλήθος, μέσα στον ενθουσιασμό του, δεν καταλαβαίνει (όπως συμβαίνει πάντοτε) τη σημασία του γεγονότος. Περιμένει τον ελευθερωτή, τον εγκόσμιο βασιλιά, βλέπει ό, τι επιθυμεί να δει και όχι ό, τι πρέπει να δει.  Εξάλλου, πώς να καταλάβει τη σημασία της εικόνας που βλέπει, όταν η εικόνα ενός ανθρώπου πάνω σε ένα γαϊδουράκι ήταν γι’ αυτόν οικεία και καθημερινή;

Από την  άλλη η εικόνα των «απειρόκακων» (όπως τα αποκαλεί ο υμνογράφος) παιδιών, τα οποία, συνεπαρμένα προφανώς από το όλο κλίμα και τις φωνές των μεγαλυτέρων, κραυγάζουν κι αυτά με όλη τους τη δύναμη το «ὠσαννὰ τῷ υἱῷ Δαβίδ». Οι φωνές των παιδιών φαίνεται ότι ήταν τόσο δυνατές, ώστε κίνησαν την αγανάκτηση των Γραμματέων και των Αρχιερέων (Ματθ. 21, 15), οι οποίοι δεν μπορούσαν να δεχτούν ότι ο Χριστός ήταν ο αναμενόμενος βασιλιάς και Μεσσίας (διότι αυτή τη σημασία είχε ο χαρακτηρισμός του Χριστού ως υιού του Δαβίδ). Τα παιδιά λαμβάνουν στο όλο σκηνικό ένα κυρίαρχο ρόλο, σαν να θέλουν να ανταποδώσουν στο Χριστό την αγάπη Του, επειδή τα ανέβασε στο επίπεδο των απόλυτων κριτηρίων της χριστιανικής ζωής, όταν είπε: «ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν μὴ στραφῆτε καὶ γένησθε ὡς τὰ παιδία, ού μὴ είσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν ούρανῶν. Ὅστις οὖν ταπεινώῃ ἑαυτὸν ὡς τὸ παιδίον τοῦτο, οὗτός ἐστιν ὁ μείζων ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. 18, 3-4). Ο Χριστός αγάπησε τα παιδιά και τα παιδιά ανταποκρίνονται με το δικό τους μοναδικό τρόπο στη αγάπη Του. Πράττουν δίχως ιδιοτέλεια, είναι η έκφραση του αληθινού, διότι η πράξη τους είναι αποτέλεσμα αυθορμητισμού και όχι ορθολογικής σκέψης. Το αυθόρμητο δεν κρύβει καμιά υστεροβουλία, αποκαλύπτει, αντίθετα, αυτό που πηγάζει από το βαθύτερο στρώμα του είναι. Το παιδί είναι η έκφραση του «είναι»στην απολυτότητά του, επειδή είναι ακόμη αναπαλλοτρίωτο από το «έχειν», που γεννά την ιδιοτέλεια και την υστεροβουλία. Γι’ αυτό δεχόμαστε το «ὡσαννἀ»των παιδιών ως την πιο αληθινή έκφραση για το Χριστό: τα παιδιά πείθουν ότι ο Χριστός είναι ο Μεσσίας και ο βασιλιάς της αθωότητας και της αγάπης. Και, καθώς ανήκουν στα «ασθενή του κόσμου», τα παιδιά είναι το μεταίχμιο μεταξύ θριάμβου και ταπεινότητας: τα παιδιά είναι η απόλυτη έκφραση του θριάμβου της ταπεινότητας, αποτελούν την απόλυτη έκφραση αυτού που αποκάλυψε ο Χριστός.

Κλαδιά φοινίκων και ελιάς κρατούσε στα χέρια του το πλήθος. Καθαρά μεσογειακά φυτά και τα δυο. Ο φοίνικας είναι το σύμβολο της νίκης, όπως ψάλλει και ο υμνωδός: «ὅθεν καὶ ἡμεῖς ὡς οἱ Παῖδες, τὰ τῆς νίκης σύμβολα φέροντες, σοὶ τῷ Νικητῇ τοῦ θανάτου βοῶμεν· Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, ἐν ὀνόματι Κυρίου». Τα κλαδιά των φοινίκων που κρατούσαν τα παιδιά και οι άλλοι Εβραίοι υποδηλώνουν ότι ο Χριστός είναι ο νικητής βασιλιάς. Πολλοί ήταν, βέβαια, οι Εβραίοι που πίστευαν ότι ο Χριστός ήλθε για να ελευθερώσει την πατρίδα τους από το ρωμαϊκό ζυγό, αγνοώντας όμως ότι ήταν μεν νικητής και βασιλιάς αλλά όχι του εγκόσμιου (πολιτικού και κοινωνικού) αλλά του ριζικού κακού: του θανάτου. Τίποτε δεν αλλάζει, αν ο άνθρωπος δεν νικήσει το θάνατο, όχι το βιολογικό αλλά τον πνευματικό. Και πότε επέρχεται ο πνευματικός θάνατος; Όταν ο άνθρωπος εγκλωβιστεί στο «βασίλειο του Καίσαρος»και λησμονήσει το «βασίλειο του Πνεύματος». Αληθινός νικητής είναι εκείνος που θα νικήσει το θάνατο, με το να γίνει μέτοχος του βασιλείου του Πνεύματος.

Τα κλαδιά της ελιάς τι άλλο να συμβολίζουν από την ειρήνη; Ας θυμηθούμε το περιστέρι, που μετά τον κατακλυσμό έφερε στον Νώε το κλαδί της ελιάς, σημάδι ότι ο καιρός είχε γαληνέψει και η βροχή είχε σταματήσει. Ο Χριστός είναι ο Βασιλεύς της ειρήνης, διότι είναι ο νικητής επί του κακού. Το κακό, σε κάθε του μορφή, είναι αυτό που γεννά στις ανθρώπινες κοινωνίες αλλά και εντός της ανθρώπινης ψυχής την ταραχή, τη διάσπαση, τις έριδες, τις διαμάχες, τους πολέμους. Όταν αυτό νικηθεί, τότε επέρχεται η ειρήνη. Ο Χριστός, λέγει ο απόστολος Παύλος, είναι «η είρήνη ἡμῶν, ὁ ποιήσας τὰ ἀμφότερα ἕν», «ὁ ἑνώσας τὰ διεστῶτα». Έτσι, ελιά και φοίνικας δηλώνουν με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο αυτό που είναι ο Ιησούς: ο νικητής πνευματικός βασιλιάς της ειρήνης, ενώ το γαϊδουράκι και τα παιδιά  σημαίνουν απ’ την πλευρά τους την ταπεινότητα και το άκακο του Θεανθρώπου.

Σ’ ένα από τα τροπάρια της Κυριακής των Βαΐων ακούμε: «Ὁ ἐπὶ θρόνου Χερουβὶμ καὶ ἐπὶ πώλου ἐπικαθίσας δι' ἡμᾶς καὶ πρὸς τὸ Πάθος τὸ ἑκούσιον φθάσας, σήμερον ἀκούει τῶν Παίδων, ἀναβοώντων τὸ Ὡσαννά, τῶν ὄχλων ἀναφωνούντων, Υἱὲ Δαυΐδ, σπεῦσον σῶσαι οὓς ἔπλασας, εὐλογημένε Ἰησοῦ· εἰς τοῦτο γὰρ ἐλήλυθας, ὅπως γνῶμεν τὴν δόξαν σου». Ο Χριστός, σύμφωνα με το τροπάριο,  ήλθε, για να γνωρίσουμε τη δόξα Του. Αυτή γνωριμία αρχίζει σήμερα με τη θριαμβευτική Του είσοδο στα Ιεροσόλυμα κι έτσι, όταν σε λίγες ημέρες Τον δούμε να πεθαίνει πάνω στο σταυρό, θα είμαστε βέβαιοι ότι και ο σταυρός είναι μέρος της δόξας του Χριστού, και μάλιστα η πιο τρανή απόδειξή της. 

Γιάννης Γ. Τσερεβελάκης