Χαμηλόμισθοι και χαμηλοσυνταξιούχοι ακόμα και αν διαμένουν σε μισθωμένη κατοικία είναι πολύ πιθανόν να φορολογηθούν με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης με αποτέλεσμα να πληρώσουν φόρο για πρώτη φορά στο ελληνικό Δημόσιο, καθώς μέχρι σήμερα καλύπτονται από το αφορολόγητο όριο. Στελέχη του υπουργείου Οικονομικών υπολογίζουν ότι το φορολογητέο εισόδημα από τα τεκμήρια διαβίωσης που ανέρχεται σήμερα στα 7 δισ. ευρώ θα εκτοξευθεί στο αστρονομικό ποσό των 10 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με τα όσα έχουν συμφωνήσει Αθήνα και πιστωτές το αφορολόγητο όριο μειώνεται από το 2020 (ενδεχομένως και από το 2019) κατά περίπου 3.000 ευρώ, με αποτέλεσμα να προκύπτουν για όλους τους φορολογούμενους μεγάλες επιβαρύνσεις της τάξης των 650 ευρώ.

Αυτές περιορίζονται ελαφρώς εφόσον επιτευχθεί ο δύσκολος στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5%. Στην περίπτωση αυτή μειώνεται ο πρώτος φορολογικός συντελεστής στο 20% από 22%, ενώ απαλλάσσονται από την εισφορά αλληλεγγύης όσοι έχουν εισοδήματα έως 30.000 ευρώ. Με την ενεργοποίηση των θετικών μέτρων προκύπτουν επιβαρύνσεις ύψους 470 ευρώ περίπου για τα εισοδήματα έως 21.500 ευρώ και πάνω από το ποσό αυτό ελαφρύνσεις ακόμα και με την ισχύουσα σήμερα φορολογική κλίμακα. Το σίγουρο πάντως είναι ότι θα εφαρμοσθούν τα σκληρά μέτρα, ενώ τα αντίμετρα μόνον εφόσον επιτευχθεί ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος. Είναι ενδεικτικό ότι και ο ίδιος ο πρωθυπουργός δεν φαίνεται να πιστεύει την επίτευξη των στόχων άρα και στην ενεργοποίηση των αντιμέτρων, καθώς στην προχθεσινή ομιλία στο υπουργικό συμβούλιο ανέφερε ότι το μέσο αφορολόγητο θα διαμορφωθεί στα 5.900 ευρώ. Σημειώνεται ότι το αφορολόγητο των 5.900 ευρώ προκύπτει από τα σκληρά μέτρα και όχι από τα αντίμετρα. Αντίθετα το μέσο αφορολόγητο με τα αντίμετρα διαμορφώνεται στα 6.500 ευρώ. Με βάση τα σκληρά μέτρα που έχουν αποφασισθεί:

• Περισσότεροι από 2,5 εκατ. φορολογούμενοι (1,85 εκατ. σήμερα) υπολογίζεται ότι θα πιαστούν στην «τσιμπίδα» των τεκμηρίων διαβίωσης μετά τη μείωση του αφορολόγητου ορίου. Συνολικά το φορολογητέο εισόδημα από τα τεκμήρια διαβίωσης εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει τα 10 δισ. ευρώ από 7 δισ. ευρώ το 2015. Μάλιστα, με τεκμήρια θα φορολογηθούν χιλιάδες φορολογούμενοι που διαμένουν ακόμη και σε μισθωμένη κατοικία χωρίς να έχουν κανένα περιουσιακό στοιχείο.

• Περίπου 1.000.000 χαμηλόμισθοι, χαμηλοσυνταξιούχοι και αγρότες με ετήσια εισοδήματα από 5.500 έως 9.500 ευρώ θα βρεθούν πάνω από το αφορολόγητο και θα πληρώσουν για πρώτη φορά φόρο για τα εισοδήματά τους.

• Περισσότεροι από 4 εκατομμύρια μισθωτοί, συνταξιούχοι και αγρότες θα πληρώσουν επιπλέον φόρο έως 650 ευρώ λόγω της μείωσης του αφορολογήτου.

• Ενας μισθός ή μια σύνταξη χάνεται από το «κουρεμένο» αφορολόγητο. Για παράδειγμα μισθωτός ιδιωτικού τομέα χωρίς παιδιά με ετήσιο εισόδημα 8.600 ευρώ ή 614 ευρώ τον μήνα, σήμερα είναι αφορολόγητος, με τη μείωση του αφορολογήτου θα πληρώσει φόρο 642 ευρώ, δηλαδή θα χάσει πάνω από 1 μισθό.

• Ακόμα με την εφαρμογή των θετικών μέτρων θα υπάρξουν επιβαρύνσεις για τα χαμηλά εισοδήματα που φθάνουν τα 470 ευρώ.

• «Κερδισμένοι» των αντιμέτρων θα είναι όσοι έχουν εισοδήματα πάνω από 21.500 ευρώ, αφού ακόμη και μετά τη μείωση του αφορολογήτου θα έχουν όφελος από 24 έως 701 ευρώ σε σχέση με σήμερα. Βέβαια τα προηγούμενα χρόνια η μεσαία τάξη είναι αυτή που σήκωσε σχεδόν όλο το βάρος των φορολογικών μέτρων.

Το αφορολόγητο όριο ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση των φορολογουμένων:

• Για άγαμο φορολογούμενο η έκπτωση φόρου μειώνεται από τα 1.900 ευρώ σήμερα σε 1.250 ευρώ και το έμμεσο αφορολόγητο όριο από 8.636 ευρώ σε 5.685 ευρώ και 6.250 ευρώ με τα αντίμετρα.

• Για φορολογούμενο με ένα παιδί, η έκπτωση φόρου από 1.950 ευρώ, θα υποχωρήσει σε 1.300 ευρώ και το αφορολόγητο όριο από 8.864 ευρώ σε 5.905 ευρώ και σε 6.500 ευρώ με τα αντίμετρα.

• Για οικογένεια με δύο παιδιά, η έκπτωση φόρου θα διαμορφωθεί σε 1.350 ευρώ από 2.000 σήμερα και το αφορολόγητο σε 6.135 ευρώ από 9.090 ευρώ και σε 6.750 ευρώ με τα αντίμετρα.

• Τέλος, για φορολογούμενους με τρία παιδιά και άνω, η έκπτωση φόρου από 2.100 ευρώ θα μειωθεί σε 1.450 ευρώ και το έμμεσο αφορολόγητο θα διαμορφωθεί σε 6.595 ευρώ από 9.545 ευρώ και σε 7.250 ευρώ με τα αντίμετρα.