«Ο στρατός μας δεν φεύγει από την Κύπρο» είπε  πρόσφατα ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν εν μέσω διαβουλεύσεων για τον Κυπριακό στη Γενεύη, συνεχίζοντας το μπαράζ των δηλώσεων του που αποτυπώνει με σαφήνεια την «σκληρή» στάση που έχει αποφασίσει να κρατήσει σε σχέση με την Ελλάδα και όχι μόνο. Ποιος τελικά είναι ο Ταγίπ Ερντογάν; Η μέχρι τώρα πορεία του είναι εξόχως αντιφατική, αφού από έναν πολιτικό που έδειχνε μία βούληση να προσδώσει ευρωπαικό «αέρα» στην Τουρκία, έχει μετατραπεί σε έναν σκληρό «τιμωρό» στο εσωτερικό της χώρας του, οποιουδήποτε έχει διαφορετική θεώρηση των πραγμάτων, ενώ την ίδια ώρα τραβάει το σκοινί στις σχέσεις του με την ΕΕ και αναπόφευκτα και με την Ελλάδα, περιχαρακώνοντας την Τουρκία και δημιουργώντας εύλογο προβληματισμό. 

Ο «απρόβλεπτος» Ερντογάν 

«Παρακολουθούμε με προσοχή τα όσα συμβαίνουν στην Τουρκία» λένε συχνά- πυκνά το τελευταίο διάστημα οι Έλληνες πολιτικοί όλου του φάσματος, κάτι που αποτυπώνει τον προβληματισμό τους για τις κινήσεις του Τούρκου ηγέτη που έχει γίνει κατά κοινή ομολογία μη προβλέψιμος. Στο πλαίσιο αυτό έχει ιδιαίτερη αξία, η γνώμη του Κώστα Καραμανλή για τον Τούρκο πρόεδρο καθώς είναι ο Έλληνας πολιτικός που για 5,5 ολόκληρα χρόνια βρέθηκε «απέναντι» από τον κ. Ερντογάν, ενώ η αρχικά καλή σχέση τους επισφραγίστηκε από μία κουμπαριά. Ανατρέχοντας μάλιστα στο παρελθόν η ιστορία έχει γράψει πως ο Καραμανλής ήταν εκείνος που έσπασε ένα «εμπάργκο» σχεδόν μισού αιώνα, καθώς ήταν ο πρώτος Έλληνας πρωθυπουργός που πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Τουρκία από το 1959, εν έτει 2008. Αυτή ωστόσο δεν ήταν η πρώτη φορά που τον συναντούσε. Είχε προηγηθεί η συνάντηση των δύο ηγετών τον Ιούνιο του 2007 με την ευκαιρία της επίσκεψης του Έλληνα πρωθυπουργού στην Κωνσταντινούπολη για την συμμετοχή στις εργασίες της Συνόδου Κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας Ευξείνου Πόντου (ΟΣΕΠ), εκεί που το καλό ή τουλάχιστον σε διαφορετικό επίπεδο κλίμα, τηρουμένων των σημερινών αναλογιών, μεταξύ των δύο πρωθυπουργών ήταν εμφανές. Η τάση εξάλλου που καταγράφηκε σε όλη την πενταετία Καραμανλή μεταξύ των δύο χωρών συμπυκνώνεται στις σαφείς και διαχρονικές αποστάσεις αλλά και σε μία κατάσταση ελεγχόμενη που ποτέ δεν έδειχνε τάσεις εκτροχιασμού. 

«Σκληρός παίκτης» 

Από τότε έχουν περάσει χρόνια. Ο Ταγίπ Ερντογάν είναι ακόμα πρόεδρος της Τουρκίας και δείχνει πως έχει μία μακροπρόθεσμη στρατηγική, όπως αποτυπώνεται από την Συνταγματική Αναθεώρηση. Αντίθετα ο Καραμανλής δεν είναι στην πρώτη γραμμή του δημόσιου βίου, αλλά παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και προφανώς έχει άποψη και για τον Ερντογάν, τον οποίο γνωρίζει καλά. Ο πρώην πρωθυπουργός αναφέρει σε συνομιλητές του πως δεν εκπλήσσεται από την στάση του Προέδρου της γείτονος. «Η Τουρκία δεν απέβαλε ουδέποτε την νοοτροπία της αυτοκρατορίας, από την Οθωμανική αυτοκρατορία, πέρασαν κατευθείαν στο κεμαλικό κράτος»» λέει χαρακτηριστικά ο κ. Καραμανλής αποδίδοντας την επιθετική στάση και σε ιστορικά κατάλοιπα. Ο πρώην πρωθυπουργός γνωρίζοντας καλά και επί προσωπικού τον Τούρκο πρόεδρο τον χαρακτηρίζει «σκληρό» μεν αλλά «καθαρό παίκτη» που για να τον αντιμετωπίσει η Ελλάδα χρειάζεται σταθερή στρατηγική. Ο πρώην πρωθυπουργός, που διαχρονικά γοητεύεται να παρακολουθεί και να αναλύει τη διεθνή διπλωματική σκακιέρα, τονίζει πως το ζήτημα με τον Ερντογάν δεν είναι αυτός καθ αυτός ο Τούρκος πρόεδρος αλλά κυρίως το μήνυμα που εκπέμπει η Ελλάδα που δεν πρέπει να δείχνει αδύναμη. Την ίδια στιγμή εμφανίζεται μάλλον καθησυχαστικός καθώς δεν θεωρεί ως «νομοτέλεια» ένα θερμό επεισόδιο με την Ελλάδα. «Η Τουρκία έχει μακροπρόθεσμο σχεδιασμό» ενώ συμπληρώνει πως η αμφισβήτηση της συνθήκης της Λωζάννης «δεν αφορά μόνο τα σύνορα της με την Ελλάδα». Η άποψη του Καραμανλή για την προσέγγιση Πούτιν – Ερντογάν έχει επίσης ενδιαφέρον καθώς και ο Ρώσος ηγέτης  συνυπήρξε με τον Καραμανλή όλα τα χρόνια της ηγεσίας του και είχε στενή συνεργασία μαζί του. Ο Κ. Καραμανλής θεωρεί πως η εν λόγω προσέγγιση δεν μπορεί να μακροημερεύσει καθώς όπως αναφέρει «οι σχέσεις Τουρκίας – Ρωσίας ήταν πάντα ταραγμένες και αυτό δημιουργεί καχυποψία που δεν επουλώνεται εύκολα», υπενθυμίζοντας τους πάνω από 15 τον αριθμό ρωσοτουρκικούς πολέμους. Η παρουσία στον γάμο της κόρης του Οι αρχικά καλές σχέσεις του Κώστα Καραμανλή με τον Ταγίπ Ερντογάν οικοδομήθηκαν από το 2004 με βάση ένα κοινωνικό γεγονός. Τότε είχε συμβεί το πρωτοφανές μέχρι τότε, Έλληνας πρωθυπουργός με την σύζυγο του να παραστούν ως μάρτυρες - κουμπάροι στον πολιτικό γάμο της κόρης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οι φωτογραφίες με φόντο τον Βόσπορο έδιναν την εντύπωση μιας νέας εποχής στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η οποία όπως φαίνεται σήμερα ουδέποτε ήρθε.