Τους σοβαρούς κινδύνους που κρύβει η σημαντική καθυστέρηση στη χορήγηση θεωρήσεων (visa) έθεσε με ερώτησή του στον υπουργό Εξωτερικών ο γραμματέας της ΝΔ και βουλευτής Ηρακλείιου, Λ. Αυγενάκης. 

Μάλιστα όπως αναφέρει ανάλογη ερώτηση είχε κατατεθεί με αρ. πρωτ. 3544/26-02-2016 για την οποία δεν έχει λάβει απάντηση, «κατά παράβαση της παρ. 4 του άρθρου 126 του Κανονισμού της Βουλής των Ελλήνων, σύμφωνα με την οποία οφείλετε να απαντήσετε εντός 25 ημερών από την κατάθεση της ερώτησης». 

Στο πλαίσιο της πλήρους εφαρμογής του νέου πληροφοριακού συστήματος θεωρήσεων Σένγκεν, που ισχύει από 14-11-2015, έχει ξεκινήσει η εισαγωγή βιομετρικών στοιχείων θεωρήσεων (VIS) σε αιτούντες Visa Schengen από χώρες ιδιαίτερης σημασίας για τον Ελληνικό Τουρισμό όπως η Ρωσία, η Κίνα, η Ουκρανία κ.α.. 

Ήδη από τις πρώτες εβδομάδες εφαρμογής του νέου συστήματος παρατηρήθηκε μεγάλη μείωση των αιτημάτων χορήγησης θεωρήσεων. Ως αιτία του μειωμένου ενδιαφέροντος αναφέρεται η απροθυμία πολλών πολιτών τρίτων χωρών να υποβληθούν σε μια διαδικασία που συχνά συνεπάγεται τη μετακίνηση και τη διαμονή τους στους κατά τόπους υποδοχείς βιομετρικών στοιχείων, αλλά και οι καθυστερήσεις στη χορήγηση της θεώρησης, καθώς η καταχώρηση των βιομετρικών στοιχείων στο σύστημα VIS γίνεται μόνο στα Προξενεία από εξουσιοδοτημένους υπαλλήλους.

Ωστόσο, μέχρι τότε ο πάροχος που εξυπηρετούσε τα ελληνικά Προξενεία ήταν η εταιρεία VFS Global με 20 Visa Centers σε αντίστοιχες πόλεις της Ρωσίας με ικανοποιητικά αποτελέσματα πριν από την εφαρμογή της βιομετρικής Visa. Στις 30 Ιουνίου 2015 προκηρύχθηκε από το Υπ.Εξ. [ΑΠ.Φ. 085/ΓΕΝ/ΑΣ10611(30-6-15)] ο διαγωνισμός «Ανάδειξη Παρόχου υπηρεσιών υποστήριξης των Προξενικών Αρχών ή των Προξενικών Γραφείων Διπλωματικών Αποστολών στη διαδικασία χορήγησης θεωρήσεων εισόδου», με ημερομηνία διεξαγωγής την 3η Αυγούστου 2015. Το αντικείμενο του έργου αφορά την επιλογή παρόχου (ή παρόχων), οι οποίοι θα εγκαταστήσουν Κέντρα Θεωρήσεων Visa Application Centers (VACs), στις χώρες πέντε γεωγραφικών ομάδων, κατ’ αρχήν σε πόλεις που λειτουργούν Ελληνικές Προξενικές Αρχές (Πρεσβείες και Προξενεία), καθώς και σε άλλες πόλεις, στις χώρες γεωγραφικής περιοχής ανάθεσης, όπου το Υπουργείο Εξωτερικών θα κρίνει ότι υπάρχει ενδιαφέρον για τη λειτουργία τους.

Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι σε ένα διαγωνισμό με τόσο σημαντικό αντικείμενο που άπτεται της εθνικής ασφάλειας της χώρας αλλά και του τουριστικού κλάδου, αφού αφορά τον έλεγχο και την απρόσκοπτη είσοδο επισκεπτών στη χώρα μας από όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου, γίνεται βιαστικά, με μια σειρά από διασταλτικά κριτήρια και αόριστους όρους και προϋποθέσεις συμμετοχής και αξιολόγησης, τα οποία δε διασφαλίζουν την ανάθεση ενός τόσο σημαντικού έργου, δημιουργούν δε πολλά ερωτήματα.

Κατ’ αρχάς προκηρύχθηκε ο διαγωνισμός με συντετμημένη διάρκεια 35 ημερών αντί των 52 που προβλέπονται. Επιπλέον, επετράπη η συμμετοχή στο διαγωνισμό και νεοσύστατων εταιριών, την ίδια ώρα που τα κριτήρια αξιολόγησης δεν προέβλεπαν στην προκήρυξη ποσοστά/βάρη επί του συνόλου της βαθμολογίας, με αποτέλεσμα να μην είναι σαφές με ποιο τρόπο θα αξιολογηθούν οι υποψήφιοι ανάδοχοι, όπως ορίζει ο νόμος, και έτσι διευκολύνεται η κατά το δοκούν βαθμολόγηση. Επιπροσθέτως, προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι ο διαγωνισμός δεν έχει καν προϋπολογισμό(!). Ωστόσο με βάση το ύψος των εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης και αναφορικά με το εκτιμώμενο από το Υπ. Εξωτερικών συνολικό έργο (εκτιμώμενο έσοδο των παρόχων) προκύπτει να είναι 19.000.000€ ανά έτος. Εάν λάβει κανείς υπόψη ότι το έργο προβλέπει ανανεώσεις συμβάσεων σε συνολικό διάστημα 8 ετών, προκύπτει ένα συνολικό έργο-έσοδο ύψους άνω των 150.000.000€. Την ίδια στιγμή, γίνεται φανερό, δεδομένου ότι το συνολικό έργο πρέπει να υλοποιηθεί εντός χρονικού διαστήματος 6 μηνών, ότι ο κάθε υποψήφιος ανάδοχος θα πρέπει να έχει ιδιαίτερη οικονομική ευρωστία και ικανότητα για να ολοκληρώσει ένα έργο των 20 εκ. εντός 6 μηνών.

Μετά την φάση της αξιολόγησης των δικαιολογητικών συμμετοχής, όπου αρχικά συμμετείχαν 6 ενδιαφερόμενοι, με την υπ. αριθμ. ΑΠ: Φ085/ΓΕΝ/ΑΣ13904 (ΑΔΑ:ΩΓΓΔΕ-ΥΕΛ), απόφαση της 17/9/2015 προκρίνονται στην επόμενη φάση 3 ενδιαφερόμενοι. Ωστόσο, μετά την απόφαση κατακύρωσης ΑΠ:Φ085/ΓΕΝ/ΠΑΡΟΧΟΣ/ΑΣ18038 (ΑΔΑ:71Ν4Ε-ΘΕΝ), όπου κατακύρωνε και τις πέντε γεωγραφικές περιοχές σε μία μόνο νεοσύστατη εταιρεία, κατατέθηκαν προσφυγές κατά αυτής, και ασφαλιστικά μέτρα εκατέρωθεν για απόρριψη της προσφοράς. Με νέα απόφαση η ΣΤ5 Δ/νση του Υπ. Εξ. [ΑΠ.Φ.85/ ΓΕΝ/ ΠΑΡΟΧΟΣ/ ΑΣ587/ 12.01.2016 (ΑΔΑ:ΨΒΟΜΕ-ΗΘ9)] ανακηρύσσει ξανά την ίδια εταιρεία και για τις 5 γεωγραφικές περιοχές. Στη συνέχεια κατατέθηκαν εκ νέου προσφυγές από τις εταιρείες. Παρά ταύτα το Υπ. Εξωτερικών με ιδιαίτερη βιασύνη και χωρίς να περιμένει την εκδίκαση των ασφαλιστικών μέτρων προχωρά σε άνοιγμα των φακέλων δικαιολογητικών ενώπιον των εταιρειών και προγραμματίζει υπογραφή της σύμβασης κατά παράβαση του νόμου, παρότι είναι σε εξέλιξη ένδικα μέσα. 

Πρακτικά, το ελληνικό κράτος αποφάσισε να αλλάξει πάροχο δίνοντας ένα χρόνο παράταση στην προηγούμενη εταιρεία, μέχρι το Σεπτέμβριο 2016. Ωστόσο, είναι αβέβαιο εάν θα υπάρχουν για το 2016 μηχανήματα και προσωπικό στις 28 πόλεις της Ρωσίας που θα έχουν πτήσεις για την Ελλάδα, και εάν θα εκπληρώσει όλες τις υποχρεώσεις ο παλαιός πάροχος σχετικά με την αναμενόμενη αύξηση σε αριθμό τουριστών και τη δημιουργία 8 επιπλέον γραφείων εξυπηρέτησης, την ίδια στιγμή που ο νέος πάροχος είναι αμφίβολο εάν διαθέτει τις γνώσεις, την ικανότητα και τα μέσα να εξυπηρετήσει τις ανάγκες για τις 28 πόλεις της Ρωσίας, αλλά και για τις πέντε γεωγραφικές περιοχές.

Όσον αφορά στη Ρωσία, Ρώσοι Tour Operators έχουν οριστικοποιήσει τα πτητικά τους προγράμματα προς την Ελλάδα για περίπου 1.200.000 θέσεις και δεν γνωρίζουν εάν όλος αυτός ο κόσμος θα μπορέσει να εξυπηρετηθεί δεδομένου ότι από το χρονικό διάστημα 15 Απριλίου έως 10 Σεπτεμβρίου του 2016 απαιτείται ημερήσια παραγωγή τουλάχιστον 10.000 βιομετρικών. Υπολογίζοντας ότι κατά μέσο όρο ένα μηχάνημα με έναν εκπαιδευμένο χειριστή παράγει έως 50 βιομετρικές ημερησίως, χρειάζονται 200 εκπαιδευμένα άτομα. 

Τα ίδια περίπου προβλήματα αναμένεται να παρουσιαστούν σε όλες τις χώρες που υπάρχουν Κέντρα Θεωρήσεων Εισόδου, ειδικά μετά την ανάθεση του έργου σε νέα εταιρεία, οδηγώντας τους πολίτες αυτών των χωρών σε προτίμηση προορισμών εκτός Συνθήκης Schengen και κατά συνέπεια, σε απώλεια μεγάλου αριθμού αφίξεων για το 2016, προς προορισμούς όπως η Ελλάδα.

Ειδικότερα, όσον αφορά τη Ρωσία, οι καθυστερήσεις στην στελέχωση των προξενικών μας αρχών και η εξ’ αυτού αδυναμία έκδοσης μεγαλύτερου αριθμού θεωρήσεων εισόδου φαίνεται ότι στερούν αυτή τη στιγμή πολύτιμους -για τον ελληνικό τουρισμό- επισκέπτες από τη Ρωσία, παρά τη μεγάλη ζήτηση και το ενδιαφέρον που υπάρχει φέτος για τη χώρα μας. Κι ενώ το Υπουργείο Τουρισμού, δια στόματος της ίδιας της αν. Υπουργού κ. Έλενας Κουντουρά, προσδοκά φέτος να διπλασιάσει τον αριθμό των Ρώσων τουριστών (στο 1 εκατ. επισκέπτες από 510 χιλ. πέρυσι), γεγονός που ενισχύει και η αύξηση, κατά 30,6%, στις θεωρήσεις βίζα του πρώτου τριμήνου του 2016 σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι. Βέβαια, απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι ελληνικές προξενικές αρχές να ανταποκριθούν στον αυξημένο όγκο των αιτημάτων που παρατηρείται ήδη από τις προηγούμενες εβδομάδες και θα συνεχισθεί με ακόμη μεγαλύτερη ένταση το επόμενο διάστημα.

Επισημαίνεται, ότι ακόμα και αν αυξηθεί ο αριθμός των Visa Centers στις συγκεκριμένες αγορές, κομβικός κρίκος στην όλη διαδικασία, παραμένει ο ρυθμός καταχώρισης των βιομετρικών στοιχείων στο σύστημα VIS από τις κατά τόπους Προξενικές Αρχές. Η καταχώριση μπορεί να γίνεται μόνον στα Προξενεία και μόνον από εξουσιοδοτημένους υπαλλήλους και απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο ανά αίτημα χορήγησης θεώρησης. Μάλιστα, ο αυξημένος όγκος των αιτήσεων και οι τεράστιες ουρές έξω από τα κέντρα υποβολής αιτημάτων που είδαν το φως της δημοσιότητας τις προηγούμενες ημέρες επιβεβαιώνουν το γεγονός της ανάγκη ενίσχυσης των Προξενείων με εκπαιδευμένο προσωπικό του Υπ. Εξωτερικών.    

Οι χειρισμοί της Κυβέρνησης και σε αυτό το θέμα δημιουργούν πολλά ερωτηματικά σε ότι αφορά αφενός τον διαγωνισμό για τα VAC’s και τους όρους και τις προϋποθέσεις συμμετοχής και αφετέρου την άμεση και επαρκή στελέχωση των προξενείων μας. Η ολιγωρία της Κυβέρνησης δημιουργεί σοβαρά προβλήματα και αδυνατεί να διαβλέψει τις σημαντικές επιπτώσεις που μπορεί να έχουν τόσο στην ασφάλεια της χώρας, όσο και στην τουριστική κίνηση.

Κατόπιν των ανωτέρω,

ΕΡΩΤΑΤΑΙ Ο ΑΡΜΟΔΙΟΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ

1. Έχει αντιληφθεί η Κυβέρνηση ότι με τη βιασύνη και την προχειρότητα ρισκάρει την Ρωσική τουριστική αγορά (δυνητικά 1 εκ. θέσεις σε πτήσεις προς την Ελλάδα για το 2016), αλλά και άλλων χωρών του κόσμου εκτός Σένγκεν;

2. Τηρήθηκαν όλες οι προβλεπόμενες από το νόμο διαδικασίες για τον εν λόγω διαγωνισμό;

3. Έχει το Υπουργείο Εξωτερικών αντιληφθεί αυτές τις ανάγκες και έχει προχωρήσει στη στελέχωση των Προξενείων μας;»