Η μόνη διαφορά είναι ότι η κυβέρνηση έμαθε πολύ πριν από τους αναγνώστες της «Κ», και μάλιστα σε ανώτατο επίπεδο, τις προθέσεις της καναδικής εταιρείας, λίγα 24ωρα πριν εκδηλωθεί. Και αυτό, διότι η διοίκησή της είχε έτοιμη εισήγηση προς τους μετόχους η οποία είχε προγραμματισθεί, ώστε να συγκεντρωθούν στο Βανκούβερ και να αποφασίσουν λίγες ώρες πριν από τη συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα. Ο ίδιος ο κ. Γ. Σταθάκης, σε ένα άλλο επίπεδο, ενημερώθηκε ότι τα στελέχη της εταιρείας στην Αθήνα δεν είναι πλέον «κύριοι της διαδικασίας», καθώς οι μέτοχοι της εταιρείας ζητούσαν να σταματήσουν αμέσως οι ζημίες και να «σφίξουν οι βίδες».

Οσοι ζουν το κλίμα των μετόχων της εταιρείας λένε ότι η κριτική ασκείται όχι γιατί εκδηλώθηκε η μετωπική αντιπαράθεση με την κυβέρνηση αλλά γιατί άργησε τόσο να εκδηλωθεί. Η αλήθεια είναι ότι η καναδική εταιρεία πάλευε ανάμεσα σε δύο γραμμές. Αφενός, διότι οι εταιρείες εξορύξεων που έχουν συμφωνίες με το κράτος εξαρτώνται από τις άδειές του. Αφετέρου, διότι υπήρχε η άποψη ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ θα «έστριβε» στο θέμα της επένδυσης όπως «έστριψε» και σε άλλα θέματα...

Οι απαιτήσεις

Η αλήθεια είναι –όπως αποκάλυψαν τρεις ανεξάρτητες μεταξύ τους πηγές στο περιβάλλον της εταιρείας– ότι και οι Καναδοί είχαν μελετήσει το ενδεχόμενο της προσφυγής στη διαιτησία έχοντας καταγράψει τις καθυστερήσεις στην έκδοση τυπικών αδειών από το ελληνικό κράτος και υπολογίζοντας επί της τρέχουσας τιμής του χρυσού τις απώλειές τους σε κέρδη. Οπως πληροφορήθηκε η «Κ», οι απαιτήσεις συμποσούνται σε ένα διψήφιο νούμερο, ενώ οι σχετικές διεργασίες είχαν αρχίσει από τα τέλη του 2015 –επί παλαιάς διοίκησης της εταιρείας τόσο στο Βανκούβερ όσο και στην Αθήνα– με στόχο να κατατεθεί η διαιτητική αγωγή εντός του 2016.

Αλλά η αντικατάσταση του κ. Πάνου Σκουρλέτη από τον κ. Σταθάκη και η παραχώρηση μιας άδειας των Σκουριών στην καναδική εταιρεία οδήγησαν σε δεύτερες σκέψεις. Πολλές από τις «αμαρτίες» στη συμβατική σχέση της καναδικής εταιρείας με το κράτος είναι κληρονομημένες από την παλαιότερη σχέση της European Goldfields «που πούλησε» στους Καναδούς το 2011. Το Δημόσιο είχε μεταβιβάσει το μεταλλευτικό δικαίωμα της TVX σε ομάδα Ελλήνων επιχειρηματιών υπό τον Δ. Κούτρα το 2003 έναντι 11 εκατ. ευρώ. Στη συνέχεια, το πακέτο με τις μετοχικές ανακατατάξεις που είχαν προηγηθεί πουλήθηκε έναντι δύο δισ. ευρώ μετά την έγκριση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και του Business Plan το 2006. Το Δημόσιο ενέκρινε σχετικά γρήγορα το business plan, αλλά άργησε να εγκρίνει τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Ορων, ενώ στη συνέχεια προέβαλε αντιρρήσεις στην έκδοση τυπικών αδειών.

Παρά το γεγονός ότι το επιχειρηματικό σχέδιο που εγκρίθηκε το 2006 ισχύει για 25 χρόνια, η Μελέτη Περιβαλλοντικών Ορων εκδίδεται για 10 χρόνια (2011-2021), ενώ το μεταλλευτικό δικαίωμα εκπνέει το 2023 και μπορεί να επεκταθεί υπό όρους που τους καθορίζει μονομερώς το κράτος. Το κράτος είναι ακόμα σε θέση να θέσει εκτός εκμετάλλευσης την όποια εταιρεία εκμεταλλεύεται το μεταλλευτικό πεδίο, χωρίς προηγούμενη προειδοποίηση.

Εχοντας αυτά υπόψη τους στην Eldorado Gold και διατηρώντας το 45% των assets τους στην Ελλάδα, αντιλαμβάνονταν ότι η παραπομπή στη διαιτησία απλά οδηγούσε σε νέα τοποθέτηση κεφαλαίων «σε ένα βαρέλι χωρίς προοπτική κερδών», όπως είπε χαρακτηριστικά αξιωματούχος της εταιρείας που ήθελε να διατηρήσει την ανωνυμία του. Ο κ. Σταθάκης δεχόταν πάντα να συνομιλήσει με τους εκπροσώπους της εταιρείας, αλλά ενώ δεσμευόταν για την απάντηση στα αιτήματα για άδειες σε «εύλογο χρόνο», οι άδειες αυτές δεν έρχονταν. Στη συνέχεια, ήρθε η πρόταση για προσφυγή στη διαιτησία. Θα ήταν συναινετική, ειπώθηκε στην αρχή. Μετά όμως φάνηκε ότι δεν θα ήταν και τόσο συναινετική, καθώς η ελληνική πλευρά επικαλείτο «πολιτικά προβλήματα».

Πραγματογνώμονες

Μεγάλα νομικά γραφεία της Αθήνας, που δεν παίρνουν (ακόμα;) μέρος στη διαδικασία αυτή μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και της Eldorado Gold, είπαν στην «Κ» ότι η διατύπωση του αιτήματος που βαίνει στη διαιτησία προβλέπει εμπλοκή τεχνικών πραγματογνωμόνων. «Οι απαντήσεις τους πρέπει να μετατραπούν σε συμβατικούς όρους και να συγκριθούν με τους όρους της σύμβασης, γράψε δύο χρόνια», είπε στην «Κ» επικεφαλής του γραφείου που έχει «τρέξει» τη μεγαλύτερη διαιτητική διαδικασία στην ελληνική αγορά. Οι Καναδοί, παρά το γεγονός ότι προσέρχονται στη διαιτητική διαδικασία, δεν είναι διατεθειμένοι να κάνουν ακόμη δύο χρόνια υπομονή (η αδειοδοτική διαδικασία θα έχει διαρκέσει το 2019 συνολικά 14 χρόνια από την υποβολή του επενδυτικού σχεδίου!).

Ηδη για εφέτος είχε προγραμματισθεί η «τοποθέτηση» 90 εκατομμυρίων στις Σκουριές, ποσό που οι Καναδοί ήταν διατεθειμένοι να αυξήσουν. Το ποσό αυτό, ακόμα και αν συνεχισθούν οι εργασίες, θα περικοπεί την ώρα που το ελληνικό Δημόσιο θα επιχειρεί να πείσει τους τρεις διαιτητές ότι αίτημά του είναι να ολοκληρωθεί η μεταλλουργία, δηλαδή η χημική και μηχανική επεξεργασία των πετρωμάτων της Βόρειας Χαλκιδικής όπως αναφέρει στο σχετικό του αίτημα. Αν οι Καναδοί είχαν προσφύγει στη διαιτησία, πιθανόν να έθεταν σε κίνδυνο ένα πολύ σημαντικό περιουσιακό τους στοιχείο και κατά συνέπεια ολόκληρη την εταιρεία τους, αλλά ίσως θα μπορούσαν να θέσουν το πλαίσιο εντός της ελληνικής δικαιοδοσίας και όχι της συμφωνίας Καναδά - Ε.Ε. για το εμπόριο (CETA), που έχει υπογράψει αλλά χωρίς να έχει κυρώσει ακόμα η Ελλάδα.