Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά βιοϊατρικά μοντέλα, σύμφωνα με τα οποία η υγεία ή η ασθένεια ενός οργανισμού είναι αποτέλεσμα βιολογικών και μόνο παραγόντων και κατ’ επέκταση αντιμετωπίζουν τον ανθρώπινο οργανισμό σαν μία αμιγώς βιολογική υπόσταση, το βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο με τη θεώρηση πως ο άνθρωπος είναι ένα «όλον» το οποίο αποτελείται από σώμα, ψυχή και κοινωνικό περιβάλλον προτείνει μια ολιστική προσέγγιση στην αντιμετώπιση και θεραπεία του σύγχρονου ανθρώπου.

Όλα τα ερευνητικά δεδομένα πλέον υποστηρίζουν ότι η σωματική υγεία μας  αλληλεπιδρά με την ψυχολογική.

Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, είναι να απορεί κανείς για ποιο λόγο, ενώ όταν νιώθουμε άρρωστοι επισκεπτόμαστε τον παθολόγο μας, όταν νιώθουμε πεσμένοι, θλιμμένοι ή ψυχολογικά κουρασμένοι, δεν κάνουμε τίποτα γι’ αυτό και περιμένουμε να περάσει «από μόνο του». Η επίγνωση της συναισθηματικής μας υγιεινής περιλαμβάνει την προσοχή στο συναισθηματικό πόνο και την αντιμετώπιση των ψυχολογικών μας πληγών, που μπορεί να μην είναι ορατές, όπως οι πληγές και τα χτυπήματα στο σώμα, όμως μας πονάνε εξίσου και ίσως καμιά φορά, και περισσότερο.

Η απόρριψη, η αίσθηση αποτυχίας, η κακή διάθεση, το άγχος θα μπορούσαν να οριστούν σαν ψυχολογικές πληγές που θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τεχνικές «συναισθηματικών πρώτων βοηθειών». Αν για καιρό οι πληγές μείνουν ανοιχτές και αφρόντιστες, ενδέχεται να χειροτερέψουν με τον καιρό και να οδηγήσουν σε έλλειψη εμπιστοσύνης προς τον εαυτό μας ή σε αισθήματα αδυναμίας και χαμηλής αυτοπεποίθησης.

Όπως προσέχουμε να μην μολύνουμε παραπάνω μία πληγή στο σώμα μας, κατά τον ίδιο τρόπο καλό είναι να σκεφτόμαστε και για την αυτοεκτίμησή μας ώστε να αποφεύγουμε τις αρνητικές αποδόσεις στον εαυτό μας όταν ήδη για τους δικούς μας λόγους δε νιώθουμε καλά με τον εαυτό μας. Ένδειξη ψυχολογικής υγείας είναι όχι το να μην κάνουμε ποτέ αρνητικές σκέψεις, αλλά το να μπορούμε να έχουμε ανοιχτή την εστίασή μας τόσο σε ένα φάσμα θετικών όσο και αρνητικών σκέψεων ώστε να μην επικεντρωνόμαστε μόνο σε αρνητικές συσχετίσεις.

Πώς μπορούμε, λοιπόν, να φροντίζουμε τις συναισθηματικές και ψυχολογικές μας ανάγκες; Μερικές ιδέες είναι οι εξής:

o   Συνδεόμαστε με ανθρώπους και χτίζουμε υγιείς και λειτουργικές σχέσεις.

o   Μοιραζόμαστε σκέψεις, συναισθήματα και προβληματισμούς με τους δικούς μας ανθρώπους.

o   Γινόμαστε καλοί ακροατές.

o   Διασκεδάζουμε σε κάθε δυνατή ευκαιρία.

o   Επικεντρωνόμαστε στο παρόν.

o   Κρατάμε ζωντανή την αίσθηση του χιούμορ.

o   Βρίσκουμε ευκαιρίες για προσωπική ανάπτυξη και απόκτηση γνώσεων.  

o   Εντοπίζουμε, παραδεχόμαστε και διορθώνουμε τα λάθη μας.

o   Εστιάζουμε στις καταστάσεις που μπορούμε να αλλάξουμε, κι όχι σε εκείνες που δεν υπόκεινται στον προσωπικό μας έλεγχο.

o   Δίνουμε θετική ανατροφοδότηση στον εαυτό μας.

o   Ακολουθούμε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, χωρίς καταχρήσεις.

o   Βλέπουμε τα πράγματα στις πραγματικές τους διαστάσεις, κι όχι υπερβολικά αισιόδοξα ούτε υπερβολικά απαισιόδοξα.

o   Επιτρέπουμε στον εαυτό μας να νιώθουμε ευάλωτοι.

o   Νιώθουμε άνετα να ζητάμε βοήθεια όταν τη χρειαζόμαστε.

Μαθαίνοντας να φροντίζουμε τα ψυχολογικά μας τραύματα, αυξάνουμε την ανθεκτικότητά μας και οπλιζόμαστε καλύτερα απέναντι στις στρεσογόνες καταστάσεις της ζωής μας.

Κονιδάκη Ελπίδα- Ψυχολόγος

Εμμ. Καργάκης InterNus- Κέντρο Συμβουλευτικής & Ψυχοθεραπείας