Μάνος Περάκης: Η δυναμική της προσαρμογής της κρητικής κοινωνίας στο μεταβαλλόμενο οικονομικο-πολιτικό πλαίσιο (1878-1940)

Η εποχή από την υπογραφή της Σύμβασης της Χαλέπας (1878), μέχρι την έναρξη του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου (1940), χαρακτηρίζεται από διαρκείς μεταβολές στο οικονομικό περιβάλλον και το πολιτικό πλαίσιο. Οι καταλυτικοί μετασχηματισμοί της κρητικής οικονομίας στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και η δημοσιονομική και οικονομική κρίση των ετών 1887-1895, προκαλούν ζυμώσεις και ανακατατάξεις στο εσωτερικό της κρητικής κοινωνίας προδιαγράφοντας την οριστική απομάκρυνση του νησιού από το οθωμανικό πλαίσιο. Η έξοδος 50.000 περίπου μουσουλμάνων με την ανακήρυξη της Αυτονομίας (1898), αποσυμπιέζει την ανισορροπία πληθυσμού και παραγωγικών πόρων που είχε αγγίξει τα όρια της, ενισχύει την μικροϊδιοκτησία και δεν περιπλέκει την πορεία προς την Ένωση. Στη συνέχεια οι κραδασμοί από την αποχώρηση των τελευταίων Μουσουλμάνων, την έλευση των προσφύγων στα 1923 και την φυσική αύξηση του πληθυσμού απορροφώνται, ενώ διασφαλίζεται η άμεση προσαρμογή της κρητικής οικονομίας στις συνθήκες του Μεσοπολέμου.

Γιάννης Κοκκινάκης: Νομισματικός κανόνας, οικονομική ανάπτυξη και κοινωνική αλλαγή: Η εμπειρία της Αυτόνομης Κρήτης και άλλων περιοχών από την εισαγωγή του χρυσού κανόνα

Αν σήμερα προβληματιζόμαστε για τις επιπτώσεις που επέφερε η απορρύθμιση των αγορών και το κύμα οικονομικής ολοκλήρωσης στα τέλη του 20ού και στις αρχές του 21ου αιώνα, επειδή ενέσκηψε η κρίση στην οποία διαβιούμε, εάν την δεκαετία του 1930 επικρίθηκαν οι πολιτικές και νομισματικές ρυθμίσεις του μεταπολεμικού κόσμου, επειδή αυτός σαρώθηκε το 1929, το οικονομικό καθεστώς του τελευταίου τρίτου του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού θεωρήθηκε, νοσταλγικά, ως το απόγειο μιας προοδευτικής τάξης, η οποία ανακόπηκε βίαια από έναν παγκόσμιο πόλεμο. Την εποχή που η Κρήτη θέσπιζε το νέο της νομισματικό σύστημα οι περισσότερες χώρες είχαν ήδη μεταβάλει την παραδοσιακή σχέση μεταξύ των διαφόρων ειδών μεταλλικού χρήματος και τις ισορροπίες μεταξύ του μεταλλικού και του χάρτινου νομίσματος. Παρόλο που οι αλλαγές αυτές ελάχιστα καταγράφονται σήμερα, ως κοινωνικές επιλογές αποσταθεροποίησαν και εν τέλει διέλυσαν τις προβληματικές οικονομικές ρυθμίσεις της περιόδου επιφέροντας πολυσήμαντες συνέπειες.

Η είσοδος στις διαλέξεις και στην τρέχουσα περιοδική έκθεση του ΙΜΚ Η Κρήτη από τον 19ο στον 20ό αιώνα. Οικονομία και κοινωνία θα είναι ελεύθερη.