Όπως αποκάλυψε ο διαπρεπής επιστήμονας μιλώντας στην εφημερίδα «Ρέθεμνος», οι ανασκαφές του περασμένου θέρους έφεραν στο φως νέα σημαντικά ευρήματα μεταξύ των οποίων τμήματα από αρχαϊκές επιγραφές με νόμους της Αρχαίας Ελεύθερνας, που χρονολογούνται κατά δύο γενιές παλαιότερα από «την βασιλίδα των επιγραφών» που έχει βρεθεί στην Γόρτυνα.

Τα σημαντικά ευρήματα βρέθηκαν κατά την ανασκαφική έρευνα ενός μεγάλου οικοδομήματος, το οποίο είχε επισκευαστεί ή χτιστεί με υλικά από παλαιότερα κτίσματα. Ανάμεσα στα υλικά αυτά ήταν και τα επιγραφικά θωράκια, που θεωρούνται τα σημαντικότερα ευρήματα της φετινής περιόδου στην συγκεκριμένη περιοχή.

Ειδικότερα, οι φετινές ανασκαφικές εργασίες πραγματοποιήθηκαν σε διάφορα σημεία του αρχαιολογικού χώρου της Ελεύθερνας και σύμφωνα με τον κ. Σταμπολίδη έδωσαν σημαντικό νέο υλικό και πληροφορίες για τον πολεοδομικό ιστό της αρχαίας πόλης, τα σπίτια, τους δρόμους και την αρχιτεκτονική της ενώ εξαιρετικού ενδιαφέροντος είναι τα επιγραφικά ευρήματα, όπως προαναφέραμε.

Συγκεκριμένα ο κ. Σταμπολίδης δήλωσε στο «Ρέθεμνος», ότι «είχαμε την τύχη να ανασκάψουμε και Ελληνιστικά και Ρωμαϊκά οικοδομήματα, σπίτια, τα οποία είναι άλλοτε κατεστραμμένα από σεισμούς και άλλοτε επισκευασμένα μετά από σεισμούς. Επίσης είχαμε την ευκαιρία να σκάψουμε την συνέχεια ενός πλακόστρωτου δρόμου που οδηγεί προς την ακρόπολη, την συνέχεια, δηλαδή, του δρόμου που έχουμε μέσα στην νεκρόπολη και προχωρά προς τα πάνω, προς την ακρόπολη της Ελεύθερνας.»

Όπως επισήμανε, εντοπίστηκαν ερείπια από τις παλαιότερες φάσεις οικοδομημάτων των Ελληνιστικών χρόνων, τα οποία είτε εμφανίζονται ξαναχρησιμοποιημένα σε μεταγενέστερες εποχές είτε πάνω σε αυτά έχουν ξαναχτιστεί ρωμαϊκά οικοδομήματα.

Ο κ. καθηγητής, χαρακτήρισε πολύ σημαντικά τα ευρήματα αυτά διότι στα ελληνιστικά κτίσματα εντοπίστηκαν κλίβανοι, δηλαδή  εργαστήρια κεραμικής και τερακότας, στα οποία κατασκεύαζαν  πάρα πολύ ενδιαφέροντα πλακίδια με εγχάρακτες θεότητες επάνω όπως οι Κουρήτες, η Κυβέλη, η Αρτέμης και άλλες. Οι παραστάσεις αυτές ήταν αναθήματα που τοποθετούσαν οι κάτοικοι της Αρχαίας Ελεύθερνας στα σπίτια τους σαν φυλαχτά, για λατρευτικούς λόγους, όπως γίνεται σήμερα με τις Ιερές Εικόνες των Αγίων. Ανάμεσα σε αυτά τα ευρήματα ξεχωρίζουν κάποια πήλινα αγαλματίδια μεταξύ των οποίων ένα της Θεάς Αφροδίτης.

Ανάμεσα σε αυτά τα κτίσματα βρέθηκαν και οι προαναφερόμενες επιγραφές με τα νομοθετήματα της αρχαϊκής εποχής.

Για την σημαντική αυτή ανακάλυψη, ο κ. Σταμπολίδης περίγραψε ότι «έχουμε σκάψει ένα μέρος ενός τεράστιου οικοδομήματος με πολύ μεγάλους και παχείς σωζώμενους τοίχους δηλαδή 2,5 μέτρων ύψους και ενός μέτρου φάρδους, το οποίο οικοδόμημα έχει χρησιμοποιήσει πέτρες από ρωμαϊκά και παλαιοχριστιανικά οικοδομήματα, κυρίως από βασιλικές, γιατί ανάμεσα στα  πεσμένα λίθινα τμήματα έχουμε και θωράκια με ανάγλυφα και ανάμεσα σε αυτά κομμάτια από αρχαϊκές επιγραφές, ορισμένες από τις οποίες είναι παλαιότερες και από την «βασίλισσα» των επιγραφών της Γόρτυνας.»

Ο ίδιος συνέχισε λέγοντας, ότι «Τα ευρήματα αυτά δείχνουν, ότι έχουμε στην Ελεύθερνα νόμους, που τυγχάνει να είναι παλαιότεροι από τους νόμους της Γόρτυνας, που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα, τουλάχιστον κατά δύο γενιές, δηλαδή γύρω στα 60 χρόνια και που αναφέρονται σε διατάξεις για την ίδια την πόλη. Δηλαδή, εάν της Γόρτυνας είναι γύρω στο 450 π.Χ. αυτά που βρήκαμε είναι από τα τέλη του 6ου αιώνα. Έχουμε βέβαια βρει και σύγχρονα της Γόρτυνας. Αυτό δείχνει, ότι η πόλη είχε νομοθεσία και αξιωματούχους και κανονιστικές διατάξεις.»

Ο κ. Σταμπολιδης ενημέρωσε ακόμα, ότι δεν έχει διαβαστεί το σύνολο των νομοθετημάτων που αναγράφονται στις επιγραφές καθώς αυτές έχουν βρεθεί αποσπασματικά και απαιτείται να καθαριστούν και να ενωθούν, ώστε να δώσουν πλήρες κείμενο και πληροφορίες. Ωστόσο, ένα συγκεκριμένο που έχει ήδη διαβαστεί αναφέρεται στην υποχρέωση των πολιτών να μην αφήνουν τους αγρούς τους άκαρπους και ακαλλιέργητους περισσότερο από τρία χρόνια!

ΤΑ ΤΕΙΧΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΠΟΛΗΣ

Σύμφωνα με τον κ. Σταμπολίδη, ιδιαίτερο ενδιαφέρον δόθηκε φέτος στην ανακάλυψη των Ελληνιστικών Τειχών της αρχαίας πόλης καθώς μόλις ένα τμήμα τους είχε βρεθεί στο δυτικό της μέρος από το 1987.

Εντοπίστηκε, λοιπόν, ότι ένα μέρος του αποτελείται από κανονικά τείχη ενώ τμηματικά καλύπτονταν και από ψηλούς τοίχους οικοδομημάτων.

Δήλωσε χαρακτηριστικά, ότι «ξανασκάψαμε φέτος και διαπιστώσαμε ότι το τείχος που είχε βρεθεί το 1987, ενώνεται με αναλημματικούς τοίχους ψηλούς, οι οποίοι δημιουργούν ένα υπόβαθρο, πάνω στο οποίο ακουμπούν τα σπίτια και οι γειτονιές της Ελεύθερνας.  Για να σας το δώσω να καταλάβετε, αυτού του είδους οι τοίχοι μπορεί να είναι και τείχη, όπου η εξωτερική συστοιχία των σπιτιών δημιουργεί ένα είδος φρουρίου, ένα είδος προστασίας του οικισμού, γιατί οι εξωτερικοί τοίχοι είναι ψηλοί και δεν έχουν πόρτες και παράθυρα αλλά η επικοινωνία γίνεται από μέσα. Και αυτό είναι επίσης ένα ενδιαφέρον στοιχείο για να διαπιστώσουμε την δημόσια αρχιτεκτονική της πόλης. Φαίνεται λοιπόν, επειδή είναι τεράστια η έκταση της πόλης, δηλαδή το μήκος της είναι πάνω από 1, 5 χιλιόμετρο, ότι τμηματικά υπήρχαν τείχη και αλλού χρησιμοποιούνταν οι τοίχοι των σπιτιών. Αυτά χρονολογούνται στα Ελληνιστικά χρόνια.»

ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Ο κ. Σταμπολίδης πέρα από τις σημαντικές ανακαλύψεις, τόνισε, ότι η δυσμενής οικονομική συγκυρία δεν δημιούργησε προβλήματα στο ανασκαφικό έργο παρά την μείωση του σχετικού προϋπολογισμού, που προσδιορίζεται σε 60% από το 2009 και εντεύθεν.

Χαρακτηριστικά δήλωσε, ότι «παρ’ όλα τα οικονομικά προβλήματα το Πανεπιστήμιο Κρήτης κάνει ό,τι μπορεί και για τις ανασκαφές και επομένως με αυτόν τον τρόπο αλλά και με άλλους φορείς και με χορηγίες ιδιωτών, μπορούμε να κάνουμε τη δουλειά μας τουλάχιστον ευπρεπώς».

Ο ίδιος τόνισε ότι αντίθετα με την οικονομική συγκυρία, ραγδαία αυξήθηκε φέτος ο αριθμός των εκπαιδευομένων σε 67 άτομα που προέρχονταν από Ελληνικά και ξένα Πανεπιστημιακά ιδρύματα, γεγονός, που σημαίνει το έντονο ενδιαφέρον που υπάρχει για το συνεχιζόμενο ανασκαφικό αρχαιολογικό έργο στην Ελεύθερνα.