Σημαντικές αλλαγές και σε ορισμένες περιπτώσεις ανατροπές στην ασφάλιση χιλιάδων αυτοαπασχολούμενων και ελεύθερων επαγγελματιών με προσωπικές εταιρείες (Ο.Ε. και Ε.Ε.), μελών ΕΠΕ, διαχειριστών και μοναδικών εταίρων μονοπρόσωπων ΙΚΕ, καθώς και μελών διοικητικών συμβουλίων σε ανώνυμες εταιρείες φέρνει από την 1η Ιανουαρίου 2017 ο νέος ασφαλιστικός νόμος. Ανάλογα με τις περιπτώσεις, τα φυσικά πρόσωπα ενδέχεται να ασφαλίζονται ως μισθωτοί, ή ως αυτοαπασχολούμενοι, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις που ισχύει η διπλή ασφάλιση, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση μετόχων σε ανώνυμες εταιρείες, με ποσοστό άνω του 3%, στην περίπτωση που αμείβονται για τη συμμετοχή τους στο διοικητικό συμβούλιο. Το Ινστιτούτο Εμπορίου και υπηρεσιών της ΕΣΕΕ κωδικοποίησε τις νέες διατάξεις σε έναν αναλυτικό οδηγό για το πώς επηρεάζονται από τις αλλαγές του νέου ασφαλιστικού νόμου τα μέλη, διαχειριστές και εταίροι των νομικών προσώπων, που παρουσιάζει σήμερα η «Κ». 

ΟΕΕ και Ε.Ε. 

Οι ασφαλιστικές εισφορές φυσικού προσώπου - εταίρου προσωπικής εταιρείας που δεν ασκεί άλλη επιχειρηματική δραστηριότητα μέσω ατομικής επιχείρησης, εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα της προσωπικής ή αστικής εταιρείας. Σε περίπτωση συμμετοχής του εταίρου σε περισσότερες προσωπικές εταιρείες, οι ασφαλιστικές εισφορές εκπίπτουν από την εταιρεία από την οποία λαμβάνει το μεγαλύτερο φορολογητέο εισόδημα. Υποχρέωση ασφάλισης, σύμφωνα με το άρθρο 39 του ασφαλιστικού νόμου Κατρούγκαλου (Ν.4387/2016) έχουν και οι ετερόρρυθμοι εταίροι των προσωπικών εταιρειών. Ως ετήσιο εισόδημα των προσώπων που είναι μέλη προσωπικών εταιρειών λαμβάνεται το γινόμενο του πολλαπλασιασμού των συνολικών κερδών της εταιρείας επί του ποσοστού συμμετοχής εκάστοτε μέλους σε αυτή. Σε περίπτωση ζημιών ή μηδενικών κερδών τα μέλη των προσωπικών εταιρειών καταβάλλουν εισφορές, σύμφωνα με τη μηνιαία ελάχιστη βάση υπολογισμού επί της οποίας υπολογίζεται το εκάστοτε προβλεπόμενο ποσοστό εισφοράς, ήτοι 586 ευρώ. Σύμφωνα με το ΙΝΕΜΥ ΕΣΕΕ, οι ομόρρυθμοι εταίροι θα πρέπει να λάβουν υπόψη ότι στο εξής οι ασφαλιστικές εισφορές θα υπολογίζονται επί των καθαρών κερδών της επιχείρησης. Για πρώτη φορά ο υπολογισμός θα γίνει επί των κερδών του 2016 με συντελεστή 20% για την κύρια ασφάλιση και 6,95% για την υγεία. Τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου ανώνυμων εταιρειών που το ποσοστό συμμετοχής τους είναι κάτω από 3% έχουν τις φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις των μισθωτών μόνο εάν λαμβάνουν αμοιβή. Εάν ο συγκεκριμένος μέτοχος κάτω του 3% δεν ανήκει στο Δ.Σ. ή ανήκει στο Δ.Σ. αλλά δεν λαμβάνει αμοιβή, τότε δεν έχει ασφαλιστική υποχρέωση. Υποχρέωση καταβολής εισφοράς θα έχουν και τα μέλη ή μέτοχοι Οργανισμών, Κοινοπραξιών ή κάθε μορφής Εταιρειών, πλην των Α.Ε. και των ΙΚΕ, που ο σκοπός τους συνιστά δραστηριότητα, για την οποία τα ασκούντα σε αυτή πρόσωπα υπάγονται ώς τώρα στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ. Το ίδιο ισχύει και για τα μέλη του Δ.Σ. των Α.Ε. με αντικείμενο επιχειρήσεως επαγγελματική, βιοτεχνική ή εμπορική δραστηριότητα σε όλη την Επικράτεια, εφόσον αυτά είναι μέτοχοι κατά ποσοστό 3% και άνω. Πρόκειται για το θέμα που ανέδειξε η «Κ» και έχει προκαλέσει αναστάτωση στον επιχειρηματικό κόσμο. Μάλιστα, με επιστολή του προς τον υπουργό Εργασίας Γιώργο Κατρούγκαλο, ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Κλωστοϋφαντουργίας ζητεί την εξαίρεση των μελών των Δ.Σ. από την υποχρέωση ασφάλισης, είτε είναι μέτοχοι πάνω από 3% είτε όχι και χαρακτηρίζουν απαράδεκτο και αντιαναπτυξιακό το μέτρο της υποχρεωτικής ασφάλισης των μελών των διοικητικών συμβουλίων των εταιρειών, σε ασφαλιστικά ταμεία. Επίσης, εισφορά θα πρέπει να καταβάλουν ξεχωριστά οι διαχειριστές Ιδιωτικής Κεφαλαιουχικής Εταιρείας που ορίστηκαν με το καταστατικό ή με απόφαση των εταίρων και ξεχωριστά ο μοναδικός εταίρος Μονοπρόσωπης Ιδιωτικής Κεφαλαιουχικής Εταιρείας. Στις ΙΚΕ με περισσότερους από έναν εταίρο, πληρώνει εισφορά μόνο ο διαχειριστής. Συνεπώς, στις ΙΚΕ μπορεί ο εταίρος να μην πληρώνει εισφορές, αν βάλει στο μετοχικό κεφάλαιο και κάποιο άλλο συγγενικό του πρόσωπο. 

Εταίροι ΕΠΕ ή ΙΚΕ 

Οι ασφαλιστικές εισφορές των εταίρων ΕΠΕ ή ΙΚΕ δεν εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των εταιρειών αυτών. Ωστόσο, σε περίπτωση που οι εταίροι λαμβάνουν αμοιβή από την εταιρεία και ταυτόχρονα ασκούν ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα, οι ασφαλιστικές τους εισφορές θα εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα της ατομικής τους αυτής δραστηριότητας. Αν δεν ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα και επιπλέον οι αμοιβές που λαμβάνουν από την ΕΠΕ ή την ΙΚΕ θεωρούνται ως εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες, τότε οι ασφαλιστικές εισφορές θα εκπίπτουν από το εισόδημά τους από μισθωτές υπηρεσίες.

Τι ισχύει για μέλη Δ.Σ. σε Α.Ε. και διαχειριστές ΕΠΕ ή ΙΚΕ

Οι ασφαλιστικές εισφορές μελών Δ.Σ. Α.Ε. που δεν ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα και δεν συμμετέχουν στο κεφάλαιο των συγκεκριμένων εταιρειών και επιπλέον οι αμοιβές που λαμβάνουν -λόγω της ιδιότητάς τους αυτής- θεωρούνται ως εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες, τότε οι ασφαλιστές εισφορές θα εκπίπτουν από το εισόδημά τους από μισθωτές υπηρεσίες και θα δηλωθούν από τα φυσικά πρόσωπα στη δήλωση φορολογίας εισοδήματός τους (Ε1). Στην περίπτωση που τα παραπάνω πρόσωπα ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, τότε οι σχετικές ασφαλιστικές εισφορές θα εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα της ατομικής τους επιχείρησης, ενώ αν τα πρόσωπα αυτά δεν ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, τότε οι ασφαλιστικές τους εισφορές θα εκπίπτουν από το εισόδημά τους από μισθωτή εργασία. Στην περίπτωση που μέλος Δ.Σ. Α.Ε. έχει εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες στην Α.Ε. και ταυτόχρονα έχει ανεξάρτητη επιχειρηματική δραστηριότητα (π.χ. ατομική επιχείρηση) και πληρώνει εισφορές στον ΟΑΕΕ, τότε συνεχίζεται το καθεστώς που ισχύει σήμερα. Ολες οι αμοιβές που δίνονται σε διευθυντές ή μέλη του Δ.Σ. εταιρείας ή κάθε άλλου νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας εξαιτίας της παροχής υπηρεσιών από τα πρόσωπα αυτά προς το νομικό πρόσωπο ή τη νομική οντότητα, θεωρούνται εισόδημα από μισθωτή εργασία. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται και αμοιβές που προβλέπονται τόσο από το καταστατικό ή τις εγκρίνει εκ των υστέρων η γενική συνέλευση των μετόχων, όσο και αμοιβές που προκύπτουν από παραστάσεις - συμμετοχές σε συνεδριάσεις του Δ.Σ. Ακόμη και στην περίπτωση που μέτοχος είναι και μέλος του Δ.Σ. και αμείβεται για τις παρεχόμενες υπηρεσίες του προς την εταιρεία, οι αμοιβές αυτές θεωρούνται εισόδημα από μισθωτή εργασία. Αντιθέτως, οι αμοιβές που καταβάλλονται με οποιαδήποτε μορφή στα μέλη Δ.Σ., διαχειριστές κ.λπ. από τα κέρδη του νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας αποτελούν μέρισμα και κατά την καταβολή διενεργείται παρακράτηση φόρου 10% (φορολογικό έτος 2015).