Η 1η Δεκεμβρίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS το 1988, με απόφαση της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας και στη συνέχεια της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Το AIDS έναι μία από τις φονικότερες επιδημίες στην παγκόσμια ιστορία. Γύρω στα 25.000.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους, ενώ περίπου 35.000.000 είναι φορείς του ιού HIV.

Μόνο το 2017, 940.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από αιτίες σχετιζόμενες με τον ιό HIV παγκοσμίως.

Ήδη το 2017 2,3 εκατομμύρια άνθρωποι εκτιμώνται ότι ζουν με τον ιό στην Ευρώπη, με 1 στους 6 να μην γνωρίζει ότι έχει μολυνθεί.

Η σεξουαλική επαφή αποτελεί τον κύριο τρόπο μετάδοσης του HIV.

Παρά την παγκόσμια προσπάθεια ελέγχου, η επιδημία HIV/AIDS συνεχίζει να παραμένει ανεξέλεγκτη στις περισσότερες χώρες του κόσμου, ιδιαίτερα της Υποσαχάρειας Αφρικής.

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ:

Στην Ελλάδα  τους πρώτους δέκα μήνες (έως 31 Οκτωβρίου ) του 2018  διαγνώστηκαν και δηλώθηκαν στο ΚΕΕΛΠΝΟ 540 περιστατικά HIV λοίμωξης (5 ανά 100.000 άτομα), εκ των οποίων 448 (82,96%) αφορούσαν σε άνδρες, τα 92 (17,04%) σε γυναίκες.

 Σύμφωνα με το σύστημα υποχρεωτικής δήλωσης, μέχρι και την 31η Οκτωβρίου του 2018, έχουν καταγραφεί στο ΚΕΕΛΠΝΟ 17.241 περιστατικά HIV λοίμωξης (82,83% άνδρες).

Το πρώτο δεκάμηνο του 2018:

α)το 40,74% των νέων ΗΙV διαγνώσεων αφορούσε σε άνδρες που είχαν σεξουαλικές επαφές με άνδρες, β)το 20% νέων ΗΙV διαγνώσεων δηλώθηκε ως πιθανός τρόπος μόλυνσης η απροφύλακτη ετεροφυλοφιλική σεξουαλική σεξουαλική.(ΗΕΤΕΡΟ),

γ)16,85% νέων ΗΙV διαγνώσεων δηλώθηκε ως πιθανός τρόπος μόλυνσης η χρήση ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσίων.

Από το σύνολο των ατόμων αυτών, 4.199 έχουν εμφανίσει AIDS και 10.177 βρίσκονται υπό αντιρετροϊκή θεραπεία. Ο συνολικός αριθμός των θανάτων ανέρχεται στους 2.846

Από την ανάλυση των νέων διαγνώσεων των τελευταίων 9 ετών φαίνεται ότι προεξάρχουσα ηλικιακή ομάδα κατά τη διάγνωση είναι αυτή των 30 – 39 ετών ενώ από το 2015 παρατηρείται αυξητική τάση στο ποσοστό των νέων διαγνώσεων σε άτομα ηλικίας 50 - 64 ετών. Οι νέες διαγνώσεις τα τρία τελευταία έτη (2016 - 2018) είναι σε σταθερά επίπεδα (≈5 ανά 100.000 πληθυσμού).

Σημαντική μείωση παρατηρείται στους θανάτους από AIDS, λόγω των νέων θεραπειών, που εφαρμόζονται.

HIV:

• RNA-ιός (SS-RNA-RT)

• Ανήκει στην ομάδα των ρετροϊών

• Χαρακτηριστικό: η παραγωγή DNA από RNA με τη βοήθεια του ενζύμου «ανάστροφη μεταγραφάση» (reverse transcriptase)

v Άλλοι ανθρώπινοι ρετροϊοί: HTLV-1, HTLV-II

v Mεταδίδεται:

• Με τη σεξουαλική επαφή:

Κάθε είδος, μορφή, ποικιλία

• Με το αίμα:

Χρήστες iv ουσιών, ατυχήματα, μεταγγίσεις*

• Kάθετα: Κατά την κύηση, τοκετό, θηλασμό

v ΔΕΝ μεταδίδεται:

• Με απλή σωματική επαφή

• Χειραψία, αγκαλιά, φιλί

• Με κοινόχρηστα αντικείμενα

• Πόμολα, μαγειρικά σκεύη, ρούχα

• Με τα έντομα

• Από τουαλέττες

• Από θάλασσα-πισίνες

• Από πλυντήρια

Πορεία της νόσου

Πρωτογενής λοίμωξη

Πρόκειται για το αρχικό στάδιο της νόσου που ακολουθεί τη μόλυνση από HIV και χαρακτηρίζεται από μη ειδικά κλινικά σημεία και εργαστηριακά ευρήματα ιογενούς λοίμωξης. Το στάδιο αυτό διαρκεί συνήθως 1-2 εβδομάδες. Επίσης, τις πρώτες 23 περίπου μέρες της μόλυνσης ο ασθενής δεν αναπτύσσει αντισώματα κατά του ιού, και για αυτό το λόγο η περίοδος αυτή καλείται και "σιωπηλό παράθυρο" και είναι η πιο επικίνδυνη περίοδος από την άποψη ότι ο φορέας μπορεί να μολύνει άλλους εν αγνοία του, ακόμα και αν έχει κάνει μια τυπική εξέταση αίματος.

.

Συμπτώματα ΠΡΩΤΟΛΟΙΜΩΞΗΣ

Φάση ασυμπτωματικής λοίμωξης :

Στο στάδιο αυτό ο ασθενής είναι ασυμπτωματικός, είναι δυνατόν όμως να εμφανίζει κάποιες διαταραχές σε εργαστηριακές εξετάσεις. Παρόλο που ο ασθενής είναι ασυμπτωματικός μπορεί να μεταδίδει τον ιό.

Φάση συμπτωματικής λοίμωξης

Στο στάδιο αυτό ξεκινούν τα πρώτα συμπτώματα της νόσου που είναι αποτέλεσμα μείωσης της κυτταρικής ανοσίας, όπως στοματική καντιτίαση, τριχωτή λευκοπλακία γλώσσας, υποτροπιάζων απλός έρπης και έρπης γεννητικών οργάνων, καθώς και εκτεταμένος έρπης ζωστήρας. Μπορεί να συνυπάρχει επίσης κεφαλαλγία, πυρετός, διάρροια, απώλεια βάρους, νυχτερινοί ιδρώτες και κυρίως λεμφαδενοπάθεια.

Φάση ανοσοκαταστολής

Η καταστροφή του ανοσοποιητικού συστήματος από τη δράση του ιού σε προχωρημένα στάδια κάνει το άτομο ευάλωτο σε ιούς, μύκητες, βακτήρια και παράσιτα που υπό άλλες συνθήκες δε θα προσέβαλαν τον άνθρωπο ή θα προκαλούσαν πολύ ήπιας μορφής νόσο (ευκαιριακές λοιμώξεις). Επίσης η έλλειψη επιτήρησης του οργανισμού από το ανοσοποιητικό του σύστημα για νεοπλασίες κάνει συχνή την εμφάνιση κάποιων μορφών καρκίνου, όπως το σάρκωμα Kaposi το λέμφωμα, τον καρκίνο του στοματοφάρυγγος, του πρωκτού και του τραχήλου της μήτρας.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

• Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ της λοίμωξης τίθεται με την εργαστηριακή αναζήτηση των αντισωμάτων κατά του ιού

§ Μέθοδος screening: ELISA

Ø Θετικοποιείται 6-8 εβδομάδες από τη μόλυνση

§ Μέθοδος επιβεβαίωσης: Western-Blot

§ Είναι δυνατή η αναζήτηση του ιού στο αίμα με PCR

Πρόγνωση -θεραπεία

Ο χρόνος μεταξύ μόλυνσης από τον ιό και εκδήλωσης του AIDS ποικίλει από άτομο σε άτομο, ενώ η έγκαιρη χορήγηση συνδυασμού αντιρετροϊκών φαρμάκων υψηλής δραστικότητας (Highly Active Antiretroviral Therapy – HAART), επιβραδύνει σημαντικά την εξέλιξη του νοσήματος και μειώνει σε μεγάλο βαθμό τη θνητότητα. Σήμερα, η HIV λοίμωξη θεωρείται χρόνια νόσος, υπό την προϋπόθεση ότι ο/η ασθενής λαμβάνει συστηματικά τη θεραπεία του.

Έως τώρα δεν έχει βρεθεί αποτελεσματικό προφυλακτικό εμβόλιο έναντι του HIV. Ωστόσο, επειδή η HAART μειώνει τη συγκέντρωση του ιού στα μολυσματικά βιολογικά υγρά και συνεπώς ελαττώνει την πιθανότητα μετάδοσής του, δίνεται πλέον μεγάλη σημασία στο ρόλο που διαδραματίζει η χορήγηση της αντιρετροϊκής θεραπείας στον τομέα της πρόληψης.

Το AIDS σήμερα, παρά τα ακριβά φάρμακα που είναι διαθέσιμα, παραμένει νόσος η οποία επιφέρει το θάνατο. Ανάλογα με το περιβάλλον και το επίπεδο των ιατρικών υπηρεσιών, αυτό το αποτέλεσμα έρχεται συντομότερα σε υπανάπτυκτες χώρες και αργότερα στον αναπτυγμένο κόσμο. Τα αντιρετροϊκά φάρμακα που παρέχονται για την ασθένεια παρατείνουν την ζωή των ασθενών, αλλά δε θεραπεύουν το AIDS. Σύγχρονη αντιρετροϊκή θεραπεία επιτεύγματα:

• Μείωση ιικού πολλαπλασιασμού, μείωση ιικού φορτίου (μη ανιχνεύσιμο)

• Ανασυγκρότηση ανοσολογικής απάντησης

• Μείωση συχνότητας καιροσκοπικών εκδηλώσεων, αύξηση επιβίωσης (μείωση δεικτών νοσηρότητας και θνητότητας)

• Μείωση αναγκών νοσηλείας

• Βελτίωση ποιότητας ζωής

*ΤΟ ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΕΙΝ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΤΟΥ ΘΕΡΑΠΕΥΕΙΝ* . (Ιπποκράτης ο Κώος , 460 - 370 π.χ.).

ΕΠΙΤΡΟΠΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
ΕΙΔΙΚΟΣ ΙΑΤΡΟΣ
ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΟΣ -ΑΦΡΟΔΙΣΙΟΛΟΓΟΣ
ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΔΑΕ- Ελληνικής Δερματολογικής & Αφροδισιολογικής Εταιρείας
ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΔΕ- Ελληνικής Εταιρείας ΔΕΡΜΑΤΟΣΚΟΠΗΣΗΣ