Γράφει ο Κωνσταντίνος Μ. Πηγάκης*

Η γρίπη είναι μια οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος που προκαλείται από ιούς και εκδηλώνεται συνήθως με πυρετό , βήχα , κεφαλαλγία και μυαλγίες  . Οι επιπλοκές της γρίπης είναι σοβαρές και αφορούν το καρδιοαναπνευστικό σύστημα. 

Μεγαλύτερο κίνδυνο επιπλοκών έχουν οι ηλικιωμένοι και τα άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα.

Μέχρι σήμερα ο κύριος τρόπος για να προστατευθεί κανείς από τη γρίπη και τις επιπλοκές της είναι ο εμβολιασμός, ο οποίος μειώνει την πιθανότητα να νοσήσει κάποιος από γρίπη αλλά και την βαρύτητά  της στα άτομα που τελικά θα νοσήσουν

Πώς λειτουργεί το αντιγριπικό εμβόλιο;

Το αντιγριπικό εμβόλιο δημιουργεί αντισώματα στον οργανισμό  περίπου δύο εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό. Αυτά τα αντισώματα παρέχουν προστασία έναντι  των ιών που είναι στο εμβόλιο.  Το εμβόλιο της εποχικής γρίπης προστατεύει από τους ιούς γρίπης που αναμένεται να επικρατήσουν το επόμενο έτος με βάση  τα στελέχη που προκάλεσαν γρίπη τον προηγούμενο χειμώνα και απομονώθηκαν από τους πάσχοντες

Ποιοι πρέπει να εμβολιάζονται;

 Όλοι όσοι είναι ηλικίας τουλάχιστον 6 μηνών πρέπει να εμβολιαστούν για την γρίπη.  Η σύσταση αυτή τέθηκε σε ισχύ από το 2010, με στόχο να επεκταθεί η  προστασία κατά της γρίπης σε περισσότερους ανθρώπους.

Ενώ ο εμβολιασμός συστήνεται για όλους , υπάρχουν κάποιες ομάδες  ανθρώπων που πρέπει οπωσδήποτε να εμβολιαστούν :

Άτομα που διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο επιπλοκών αν νοσήσουν :

Ενήλικες ≥ 65 ετών

Οι έγκυες γυναίκες

Παιδιά μικρότερα των 5 ετών ( και ιδιαίτερα όσα είναι ηλικίας 6 – 24 μηνών )

Όσοι πάσχουν από χρόνια  καρδιοαγγειακά και αναπνευστικά  προβλήματα υγείας (συμπεριλαμβανομένου του άσθματος ) . Επιπλέον  όσοι πάσχουν από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια και σακχαρώδη διαβήτη

Άτομα που βρίσκονται σε  ανοσοκαταστολή , όπως πχ ασθενείς με AIDS και όσοι  βρίσκονται σε μακροχρόνια θεραπεία με κορτιζόνη

Παιδιά και έφηβοι ( 6 μηνών – 18 ετών ) που λαμβάνουν χρόνια θεραπεία με ασπιρίνη

Δεύτερη μεγάλη κατηγορία ατόμων που πρέπει οπωσδήποτε να εμβολιάζονται είναι όσοι μπορεί να μεταδώσουν τον ιό σε ανθρώπους που αν νοσήσουν ,  έχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών : Ιατρονοσηλευτικό προσωπικό . Ιατροί και  επαγγελματίες υγείας είναι απαραίτητο να εμβολιάζονται με στόχο την προστασία των ασθενών τους.

Μέλη οικογενειών που συγκατοικούν ή φροντίζουν άτομα υψηλού κινδύνου για προσβολή από γρίπη.

Πότε πρέπει να γίνεται ο εμβολιασμός;

Ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται στο διάστημα από αρχές Οκτωβρίου έως μέσα Νοεμβρίου κάθε χρόνου.

Ακόμη και στην περίπτωση που η σύνθεση του εμβολίου είναι η ίδια με αυτή της προηγούμενης περιόδου, ο εμβολιασμός πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο γιατί η ανοσία που αφήνει το εμβόλιο εξασθενεί μετά από 6 μήνες περίπου.

Παρόλο που ο καλύτερος χρόνος για εμβολιασμό είναι η περίοδος Οκτώβριος-Νοέμβριος, μπορεί κάποιος να εμβολιαστεί και αργότερα εάν για κάποιο λόγο δεν εμβολιάστηκε έγκαιρα.

Οι ενήλικες χρειάζονται μία μόνο δόση εμβολίου κάθε χρόνο. Μελέτες έχουν δείξει ότι επαναληπτική δόση του εμβολίου γρίπης δεν προσφέρει στην βελτίωση της ανοσίας. Μόνο σε παιδιά ηλικίας μικρότερης των 8 ετών που εμβολιάζονται για πρώτη φορά κατά της γρίπης πρέπει να γίνονται δύο δόσεις εμβολίου σε διάστημα τουλάχιστον ενός μήνα η μία από την άλλη.

Πόσο αποτελεσματικό είναι το εμβόλιο της γρίπης;

Η αποτελεσματικότητα του εμβολίου (δηλαδή η ικανότητά του  να αποτρέψει την ασθένεια της γρίπης) ποικίλει  από χρονιά σε χρονιά. Όταν οι ιοί της γρίπης που περιλαμβάνει το εμβόλιο είναι παρόμοιοι με τους ιούς που κυκλοφορούν τη συγκεκριμένη περίοδο, είναι πολύ αποτελεσματικό. Από μελέτες που έχουν γίνει, έχει δειχθεί ότι προστατεύεται από τη νόσο το70%-90% των ατόμων που εμβολιάζονται. Αλλά και όσα άτομα αρρωστήσουν  τελικά  παρόλο που έχουν εμβολιαστεί , θα έχουν ηπιότερη νόσο από όσους δεν έχουν εμβολιαστεί και λιγότερες επιπλοκές .

Αντενδείξεις - Ανεπιθύμητες ενέργειες:

Δεν θα πρέπει να εμβολιάζονται :

1. όσοι έχουν παρουσιάσει σοβαρή αλλεργία στο αυγό (τα στελέχη του εμβολίου καλλιεργούνται σε αυγά ).

2. άτομα με ιστορικό συνδρόμου Guillain-Barré (μια σοβαρή παραλυτική ασθένεια )

Επίσης ο  εμβολιασμός πρέπει να αναβάλλεται κατά τη διάρκεια οξέων εμπύρετων νοσημάτων.

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι γενικά ήπιες και υποχωρούν σύντομα :

* Ερυθρότητα  και οίδημα στο σημείο του εμβολιασμού.

*  Χαμηλός πυρετός , πονοκέφαλος, μυαλγίες και  αρθραλγίες  και  διαρκούν συνήθως 1- 2 ημέρες .

Tα εμβόλια γρίπης περιέχουν είτε αδρανοποιημένους (νεκρούς) ιούς γρίπης ή τμήματα του ιού. Επειδή ακριβώς ο ιός δεν είναι ζωντανός, δεν μπορεί να μολύνει τον οργανισμό. Ωστόσο, είναι ακόμη ικανός να προκαλέσει την παραγωγή αντισωμάτων έτσι ώστε αν ο οργανισμός εκτεθεί στον συγκεκριμένο ιό στη διάρκεια της εποχικής έξαρσης της γρίπης είναι προετοιμασμένος να τον αντιμετωπίσει. Το εμβόλιο της γρίπης είναι πολυδύναμο και περιέχει συνήθως δύο υποτύπους από το στέλεχος A και ένα από το στέλεχος B. Το είδος των στελεχών που περιέχει το εμβόλιο προσαρμόζεται κάθε χρόνο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠOY) ανάλογα με τα στελέχη που προκάλεσαν γρίπη τον προηγούμενο χειμώνα και απομονώθηκαν από πάσχοντες.

Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα και πριν την έναρξη της συνήθους περιόδου εμφάνισης της έξαρσης των κρουσμάτων γρίπης και συνιστάται σε όλα τα άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 6 μηνών (εφόσον το επιθυμούν).

Ενδείξεις χορήγησης εμβολίου - Ομάδες αυξημένου κινδύνου:

• Άτομα με άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες.

• Άτομα με καρδιακή νόσο.

• Άτομα σε ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας).

• Άτομα μεταμοσχευθέντα.

• Πάσχοντες από δρεπανοκυτταρική νόσος (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες).

• Πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα.

• Πάσχοντες από χρόνια νεφροπάθεια (χρόνια νεφρική ανεπάρκεια ή νεφρωσικό σύνδρομο).

• Πάσχοντες από νευρομυϊκά νοσήματα.

• Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτου ηλικίας κύησης.

• Ενήλικες με Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) >40kg/m2.

• Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. νόσος Kawasaki, ρευματοειδή αρθρίτιδα κ.α.) για να ελαττωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης συνδρόμου Reye μετά από γρίπη.

• Κλειστοί πληθυσμοί όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές γυμνασίων - λυκείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων ή σχολών, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.α. Στρατεύσιμοι στα κέντρα κατάταξης και ειδικά όσοι κατατάσσονται κατά τους χειμερινούς μήνες (Οκτώβριο -Μάρτιο).

• Επαγγελματίες υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι).

• Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά <6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα, τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από την γρίπη.

• Επαγγελματίες όπως πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, κτηνίατροι, εκτροφείς, σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πουλερικά (ο ιός της γρίπης των πουλερικών κανονικά δεν προκαλεί νόσηση στον άνθρωπο, είναι δυνατόν όμως, σε περίπτωση συλλοίμωξης με τον ιό της γρίπης των ανθρώπων να προκύψει μεταλλαγμένος ιός που να προσβάλλει και τον άνθρωπο και για τον λόγο αυτόν συνιστάται ο εμβολιασμός ατόμων που ασχολούνται με πουλερικά).

• Άτομα που πρόκειται να ταξιδέψουν σε περιοχές που υπάρχει επιδημία γρίπης.

Αντενδείξεις στην χορήγηση του εμβολίου:

• Υπερευαισθησία σε πρωτεΐνες αυγού ή στο συντηρητικό του εμβολίου.

• Ιστορικό αλλεργικής αντίδρασης στο εμβόλιο της γρίπης.

• Ιστορικό συνδρόμου Guillain – Barre (στα άτομα αυτά προτιμάται η χημειοπροφύλαξη με αντιιικά φάρμακα).

• Ο εμβολιασμός πρέπει να αναβάλλεται κατά τη διάρκεια οξέων εμπύρετων νοσημάτων.

Τα περιορισμένα δεδομένα από τη χρήση του εμβολίου σε εγκύους δεν δείχνουν ανεπιθύμητες ενέργειες στο έμβρυο και στη μητέρα αποδιδόμενες στο εμβόλιο. Η χρήση αυτού του εμβολίου μπορεί να εξετάζεται από το δεύτερο τρίμηνο της κύησης. Σε εγκύους με ιατρικά προβλήματα, τα οποία αυξάνουν τον κίνδυνο επιπλοκών της γρίπης, συνιστάται η χορήγηση του εμβολίου, ανεξάρτητα από το στάδιο της κύησης.

Πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες του εμβολίου:

Όπως όλα τα φάρμακα, έτσι και το αντιγριπικό εμβόλιο μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες:

• Κεφαλαλγία.

• Εφίδρωση.

• Μυϊκός πόνος (μυαλγία).

• Πόνος στις αρθρώσεις (αρθραλγία).

• Πυρετός.

• Αίσθημα κακουχίας.

• Ρίγος.

• Κόπωση.

• Τοπικές αντιδράσεις: ερυθρότητα, διόγκωση, πόνος, εκχύμωση (μελανιά), σκλήρυνση (σκληρότητα) γύρω από την περιοχή που χορηγήθηκε το εμβόλιο.

Αυτές οι αντιδράσεις συνήθως υποχωρούν 1 με 2 ημέρες χωρίς θεραπεία.

Δοσολογία και τρόπος χορήγησης:

 • Παιδιά άνω των 12 ετών και ενήλικοι: μία δόση 0.5 ml υποδορίως ή ενδομυϊκώς (τριδύναμου ή τετραδύναμου εμβολίου).

• Παιδιά 3-12 ετών: μία δόση των 0.5 ml, εμβολίου τύπου ενηλίκου (τριδύναμου ή τετραδύναμου).

• Παιδιά 6 μηνών έως 3 ετών: μία δόση των 0.25 ml (μισή δόση) του τριδύναμου εμβολίου ενηλίκων.

• Επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο.

• Το εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί ταυτόχρονα με άλλα εμβόλια. Οι ενέσεις θα πρέπει να γίνονται σε διαφορετικά μέλη του σώματος. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες ενδέχεται να ενταθούν.

• Το αντιγριπικό εμβόλιο θα πρέπει να χορηγείται μόνο σε μία δόση κατά προτίμηση το 2o δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου κάθε έτους (χωρίς να αποτελεί αντένδειξη ο εμβολιασμός οποιαδήποτε στιγμή κατά την διάρκεια της έξαρσης των κρουσμάτων γρίπης).

Αποτελεσματικότητα εμβολίου:

Μετά τον εμβολιασμό έναντι της γρίπης, τα επίπεδα των προστατευτικών αντισωμάτων φτάνουν στο μέγιστο κατά την δεύτερη εβδομάδα και παραμένουν σταθερά για ένα έτος.

Πηγή:

• Περίληψη χαρακτηριστικών των προϊόντων Vaxigrip®, Influvac® Sub-Unit

• Εγκύκλιος Υπουργείου Υγείας - Οδηγίες για την Εποχική Γρίπη 2017-2018 - Αντιγριπικός Εμβολιασμός.

*ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Μ. ΠΗΓΑΚΗΣ, MD, BSc, MSc(c)

ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ – ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ

ΙΑΤΡΟΣ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑΣ ΠΡΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Δ/ΝΤΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ CRETA INTERCLINIC

Τηλέφωνα επικοινωνίας 2815107970 και 6940275080

email: k_pigakis@yahoo.gr. 

Ιστοσελίδα: http://www.breatheasy.gr

Facebook: https://www.facebook.com/kospigMD/?fref=ts